به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، امروز در ایران روز دانشجو است. مشکلات دانشجویان ایرانی در مقاطع مختلف دانشگاهی به طور عمده به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور بر می گردد. در مقطع کارشناسی، بسیاری از دانشجویان با مشکلات مالی روبرو هستند که باعث می‌شود نتوانند به خوبی به تحصیل خود ادامه دهند.
هزینه‌های بالای تحصیل، از جمله شهریه‌ها، هزینه‌های زندگی و نداشتن امکان اشتغال به کار مناسب، چالش‌های بزرگی برای بسیاری از دانشجویان محسوب می‌شود. همچنین فشارهای روحی و روانی ناشی از رقابت‌های شدید در بین دانشجویان و انتظارهای بالای خانواده‌ها نیز موجب بروز استرس و اضطراب‌های زیادی می‌شود.
در مقطع کارشناسی ارشد، مشکلات دانشجویان پیچیده‌تر می‌شود. این دانشجویان نه تنها با مسائل مالی مواجه هستند بلکه بسیاری از آنان در جستجوی فرصت‌های شغلی مناسب و مرتبط با رشته تحصیلی خود هستند. از طرفی، در برخی رشته‌ها، ادامه تحصیل به دلیل شرایط کاری موجود در کشور توجیه اقتصادی ندارد. به همین دلیل، بسیاری از دانشجویان این مقطع برای یافتن شغل یا تجربه کاری در دوران تحصیل دچار مشکل می‌شوند. علاوه بر این، نبود امکانات پژوهشی و حمایت‌های لازم برای تحقیقات علمی یکی دیگر از چالش‌های اساسی این دوره است.
در مقطع دکتری، مشکلات بیشتر به سطح بالای انتظارات و فشارهای علمی و پژوهشی بازمی‌گردد. بسیاری از دانشجویان دکتری با مشکلات تأمین منابع مالی برای تحقیقات خود، مشکلات در پیدا کردن استاد راهنما و همچنین عدم وجود فرصت‌های شغلی مرتبط با تحصیلات خود روبرو هستند. این مسائل، به علاوه فشار برای تولید مقالات علمی و پیشبرد تحقیقات، می‌تواند به کاهش کیفیت تحصیل و کاهش انگیزه‌های علمی در این مقطع منجر شود. در مجموع، دانشجویان در تمامی مقاطع با چالش‌هایی روبرو هستند که نیاز به توجه و اصلاحات جدی در سیستم آموزش عالی کشور دارد.
زهرا علی هاشمی- دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی در دانشگاه علوم تحقیقات در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی رکنا از شرایط دانشجویان در ایران و آنچه نیاز دارند که برایشان مهیا شود اینگونه گفت: یکی از مشکلات اساسی که بسیاری از دانشجویان با آن مواجه هستند، موقعیت جغرافیایی دانشگاه‌هاست. به‌عنوان مثال، دانشگاه‌ها در تهران یا دیگر شهرهای بزرگ معمولاً در مناطقی قرار دارند که دسترسی به آنها از طریق حمل‌ونقل عمومی بسیار دشوار است. مشکلاتی مانند نبود مترو، اتوبوس یا جاده‌های مناسب برای دسترسی به دانشگاه، باعث اتلاف وقت زیادی در تردد دانشجویان می‌شود. این ترافیک‌ها و مسیرهای طولانی نه‌تنها زمان زیادی از دانشجویان می‌گیرد بلکه فشار روانی زیادی نیز بر آنها وارد می‌کند. تصور کنید در یک روز، امتحان دو ساعته در دانشگاهی در شمال غربی تهران دارید و محل کار شما نیز در شمال شرق قرار دارد. دست کم چهارساعت در مسیر رفت و آمد خواهید بود تا به امتحان برسید و اینگونه به طور کلی، شما یک روز کاری را از دست می دهید؛ لذا گسترش و نوسازی سیستم حمل و نقل عمومی و به تبع آن، کاهش ترافیک شهری، یکی از مهم ترین خواسته هایی است می تواند رضایت همه شهروندان را در پی داشته باشد.
این دانشجوی کارشناس ارشد در ادامه با بیان اینکه علاوه بر این، بسیاری از سرفصل‌های درسی در دانشگاه‌ها به‌روز نشده‌اند و این باعث می‌شود که دانشجویان نسبت به مطالب و اطلاعات جدید عقب بمانند ادامه داد: در رشته‌های علوم انسانی، مثلاً در زمینه آمار یا تحلیل داده‌ها، دانشجویان اغلب از اساتید خود جلوتر هستند و مجبورند بیشتر بر منابع خارج از دانشگاه تکیه کنند. البته باید گفت که این وضعیت به‌ویژه در رشته‌های فنی ممکن است برعکس باشد، جایی که برخی از دانشجویان احساس می‌کنند از اساتید خود عقب‌تر هستند.
زهرا علی هاشمی در مورد اینکه فیلترینگ چه تاثیری بر روند علم اندوزی آنها دارد اینگونه گفت: دسترسی محدود به منابع علمی و پژوهشی خارجی به‌ویژه در زمینه‌های تخصصی می‌تواند روند یادگیری و پیشرفت را کند کند. مثلاً دانشجویان رشته‌های مختلف، به‌ویژه در علوم انسانی یا رسانه، نیاز دارند که به مقالات و کتب منتشرشده در سایر کشورها دسترسی داشته باشند تا بتوانند از تجربیات جهانی بهره‌برداری کنند. اما فیلترینگ و مشکلات مربوط به آن باعث می‌شود که حتی اگر فرد بخواهد به منابع علمی معتبر دسترسی پیدا کند، زمان زیادی را صرف استفاده از فیلترشکن‌ها کند. این مسئله نه تنها موجب خستگی می‌شود بلکه احساس سرخوردگی و عقب‌ماندگی از روند جهانی پیشرفت را نیز به همراه دارد. در نهایت، دانشجویان ممکن است احساس کنند که به دلیل کمبود امکانات و منابع، از دیگران عقب افتاده‌اند، در حالی که توانمندی‌های علمی و استعدادهای آنها هیچ‌گونه نقصی ندارند و تنها به‌دلیل فقدان امکانات و دسترسی مناسب است که از پیشرفت بازمانده‌اند.
وی در ادمه تاکید کرد: در کنار اقتصاد و سیاست ما که تحت تاثیر تحریم قرار گرفته است، مسائل بین‌المللی در رشته‌هایی همچون ارتباطات و رسانه اهمیت زیادی دارند. در این حوزه، نیاز است که ارتباطاتی با خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای جهان برقرار شود، چراکه ما در دنیای تک‌کشوری زندگی نمی‌کنیم. مشکلات آموزشی، آسیب های اجتماعی، زیست‌محیطی و... که در ایران وجود دارند، ممکن است در سایر نقاط جهان نیز مطرح باشند. به همین دلیل، ارتباط با فعالان و خبرنگاران کشورهای دیگر برای تبادل اطلاعات و تجربیات ضروری است. با این حال، یکی از مشکلات اساسی در کشور ما این است که بسیاری از این ارتباطات، ناگهان معنای سیاسی و امنیتی می‌گیرند که قطعاً اثرات منفی زیادی خواهد داشت و مانع رشد کشور می شود زیرا نیاز جامعه امروزی ارتباطات است و هر فرد یا کشوری که ارتباطات موثر و صلح آمیز و دوستانه ای با جهان و جهانیان داشته باشد، قدرتمند تر است.
این دانشجوی کارشناسی ارشد کشور با گفتن از اینکه یکی دیگر از مشکلات موجود در ایران، به‌ویژه در زمینه‌های خبری و رسانه‌ای، محدودیت‌هایی است که در زمینه دسترسی به اطلاعات و رسانه‌های خارجی وجود دارد گفت: به عنوان مثال، در برخی مواقع حتی ممکن است فردی که قصد دارد مثلا در آموزش و پرورش مشغول به کار شود و در عین حال به مسائل محیط‌زیستی نیز توجه دارد، پستی از یک رسانه خارجی در این زمینه را لایک کند، که ممکن است با این رویکرد، با مشکلات زیادی مواجه شود. این مسئله، علاوه بر آن که دسترسی به اطلاعات را محدود می‌کند، احساس سرخوردگی و ناتوانی در افراد ایجاد می‌کند و ممکن است به تدریج منجر به کاهش اعتماد عمومی به سیستم موجود شود. در حالی که این مسائل می‌توانند با به‌روزرسانی قوانین و ایجاد فضای بازتر برای تبادل اطلاعات، حل شوند.
در نهایت، سوالی که به عنوان یک جوان از شما پرسیده می‌شود این است که چه انتظاری از دولت وفاق دارید تا بتوانید در کشور خود بمانید و به فعالیت‌های علمی و حرفه‌ای خود ادامه دهید. این پرسش شاید یکی از تلخ‌ترین سؤالاتی باشد که از یک جوان می‌توان پرسید که این دانشجوی کشور اینگونه به آن پاسخ داد: انتظار از دولتی که با شعار وفاق به اداره کشور پرداخته، این است که ابتدا حقوق ابتدایی و اساسی افراد از آنها سلب نشود. نباید روزانه درگیر مشکلاتی باشیم که در واقع حق ما هستند و باید بتوانیم به‌طور آزادانه از حقوق خود بهره‌برداری کنیم. وقتی درگیر پس گرفتن حقی که تا دیروز داشتیم نشویم، می توانیم به یک پله بالاتر نگاه کنیم و مطالبات مهم تر در مسیر تسهیل روند زندگی را بخواهیم. به طور کلی، زمانی که این مسائل حل شوند، جامعه قادر خواهد بود تا مطالبه‌های به‌روزتری داشته باشد که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه و پیشرفت کشور باشد. در غیر این صورت، مردم مجبور خواهند بود برای بدیهی‌ترین حقوق خود مبارزه کنند و این روند به هیچ وجه منجر به توسعه نخواهد شد.
