اگرچه هفت سالی از تصویب و ابلاغ قانون هوای پاک می‌گذرد، اما به نظر می‌رسد این قانون به سرانجام مطلوبی نرسیده است، زیرا شاهدیم هر ساله تعداد روزهایی که کلان شهرها با آلودگی هوا مواجهند افزایش می‌یابد و حتی برخی شهرهای کوچک هم در پی تغییرات اقلیمی و کمی بارش‌ها با این معضل کم و بیش مواجهند. البته براساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، ۲۱ دستگاه اجرایی از جمله وزارت کشور، وزارت نفت، وزارت نیرو، نیروی انتظامی، شهرداری، صدا و سیما و.. در زمینه اجرای قانون هوای پاک مسئولیت دارند و براساس تکلیف قانونی هر یک از آنها به تناسب وظایف خود، باید برای کنترل آلودگی هوا در کشور اقداماتی داشته باشند.

سهم ۶۴ درصدی منابع متحرک همچون خودروها در آلودگی هوا

بدیهی است  قرار داشتن شاخص کلی کیفیت هوا تا ۵۰ ای.کیو.آی به معنای وضعیت «پاک» است و وقتی این شاخص بین ۵۱ تا ۱۰۰ ای. کیو. آی باشد؛ وضعیت «سالم» را نشان می‌دهد اما وقتی شاخص کلی کیفیت هوا بین اعداد ۱۰۱ تا ۱۵۰ ای.کیو.آی باشد به معنای «آلودگی هوا برای افراد حساس و کودکان» است و وقتی اعلام می‌شود که «آلودگی هوا برای همه سنین» است شاخص کلی کیفیت هوا بین اعداد ۱۵۱ تا ۲۰۰ ای.کیو.آی است. این در حالی است که آلودگی هوا در اثر دو دسته از عوامل طبیعی و غیر طبیعی (انسان ساز) ایجاد می‌شود.

معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی، در خصوص عوامل طبیعی آلودگی هوا در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: این عوامل شامل مواردی است که انسان نقش خاصی در به وجود آمدن آنها ندارد و به صورت طبیعی شکل می‌گیرد از جمله طوفان‌های گرد و غبار و ریز گردها، آتش سوزی جنگل‌ها و....

مهدی یزدان جو عوامل غیر طبیعی (انسان ساز) را شامل انواع منابع ثابت (صنعتی، خدماتی، خانگی، تجاری، اداری) و منابع متحرک (انواع وسائل نقلیه) عنوان کرد و گفت: هوای مشهد هم ازاین موارد مستثنی نیست و در اثر عوامل طبیعی و غیرطبیعی تحت تأثیر آلودگی هوا قرار می‌گیرد.

وی در خصوص مقصر اصلی آلودگی هوای مشهد اظهار کرد: باتوجه به اینکه بخشی از آلودگی هوا به‌ویژه در نیمه اول سال مربوط به کمبود بارش‌ها (یکی از نتایج تغییر اقلیم) است، امیدواریم با شروع فصل بارش، افزایش بارش‌ها و رطوبت زمین و تقویت پوشش گیاهی، این بخش از موضوع تا حدی حل شود. با این وجود وارونگی دمایی (به عنوان یک پدیده اقلیمی) که عموماً در نیمه دوم سال در شهر مشهد تشدید می‌گردد؛ سبب انباشت آلاینده‌ها در جو می‌شود.

یزدان جو اعلام کرد: در کنار این موضوعات براساس نتایج سیاهه انتشار آلودگی هوای شهر مشهد، منابع متحرک شامل انواع خودروهای سواری شخصی، تاکسی، وانت، موتورسیکلت، مینی‌بوس، اتوبوس، و اتوبوس سرویس و کامیون در آلودگی هوای شهر مشهد سهم ۶۴ درصدی دارند و سهم منابع ساکن خانگی، تجاری، اداری، صنایع و نیروگاه، در آلودگی هوای شهر مشهد در حدود ۳۶ درصد برآورد شده است.

معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با تاکید براین‌که رفع کاهش آلودگی هوا موضوع عمومی است که نیازمند پیگیری جدی و رفع مشکلات زیر ساختی مؤثر در آلودگی هوا از جمله سوخت، حمل و نقل، تأمین انرژی، فضای سبز، بیابان‌زدایی و کنترل و مهار کانون‌های گرد و غبار داخلی و خارجی و ... است؛ گفت: کلیه این موارد در قانون هوای پاک و آیین‌نامه‌های ذیل آن و آیین نامه‌های مرتبط با حوزه مدیریت گرد و غبار دیده شده است و نیازمند عمل کلیه دستگاه‌های وظیفه‌مند در قانون به تکالیف و وظایفشان است.

وی تصریح کرد: در کنار این بخش مردم هم از طریق تغییر در سبک زندگی از جمله استفاده کمتر از وسایل نقلیه شخصی، استفاده بیشتر از وسایل حمل و نقل عمومی، استفاده بیشتر از مدل‌های حمل و نقل سبز (دوچرخه سواری) و پیاده روی، کاهش استفاده از وسایل گرمایشی و سرمایشی با جایگزین کردن آن از طریق استفاده از لباس مناسب فصل و ... می‌توانند در بهبود کیفیت هوا مؤثر باشند.

 یزدان جو افزود: قانون هوای پاک و آیین نامه‌های اجرایی آن به کلیه موضوعات مطرح و مؤثر در آلودگی هوا و بخش‌های مختلف منابع آلاینده ثابت و متحرک توجه دارد و از طریق تعیین و تفکیک وظایف برای دستگاه‌های اجرایی، پیگیر حل معضل آلودگی هوا در شهرها از جمله کلانشهر مشهد است.

وی ادامه داد: در این ارتباط سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان ناظر بر عملکرد دستگاه‌ها و اجرای این قانون پیگیر موضوعات مختلف در حوزه کاهش آلودگی هوا مطرح است و از جمله موضوعات مطرح در این قانون و برنامه‌ریزی‌های انجام شده دراین ارتباط می‌توان به توجه ویژه به بحث کیفیت انواع سوخت مصرفی در منابع ثابت و متحرک شهر مشهد، توسعه حمل و نقل عمومی و توسعه مدل‌های حمل و نقل پاک و استفاده از موتورسیکلت‌های برقی و دوچرخه اشاره کرد.

معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی اظهارکرد: تشدید و توسعه کنترل و نظارت بر معاینه فنی خودروها و دراین راستا تداوم اجرای طرح (LEZ)، نوسازی ناوگان فرسوده و فعال شدن بحث اسقاط خودرو، الزام جدی به استفاده از صافی دوده (DPF) و کاتالیست در خودروهای سنگین و سبک حمل و نقل عمومی، تشدید و توسعه انجام معاینه فنی موتورخانه‌های منابع آلاینده ثابت و …از جمله دیگر برنامه ریزی‌های به شمار می‌رود.

 آلودگی هوا تهدیدی برای سلامتی انسانها

یک متخصص داخلی با اشاره به اینکه سلامت و پاکیزگی هوائی که ما تنفس می‌کنیم برای تمام موجودات روی این کره خاکی مهم است، گفت: آلودگی هوا بر روی انسانها به‌ویژه کودکان، افراد مسن و گروه‌های حساس اثر منفی دارد.

دکتر رضا زارع با اشاره به اینکه اکسید نیتروژن و دی اکسید سولفور دوعامل خطرناک در بروز آلودگی هوا است که هر دو برای سلامتی همه موجودات ضرر دارد، افزود: تنفس اکسید نیتروژن، مشکلات تنفسی را افزایش داده و با استنشاق آن، سرفه و تنگی نفس بروز می‌کند ودرصورتی که افراد زمان زیادتری در معرض این آلاینده باشند، مشکلات جسمی جدی‌تر مانند عفونت‌های تنفسی به سراغشان می‌آید.

وی با بیان اینکه درآلودگی هوا، کودکان و افراد مسن، بیشتر در معرض خطر هستند، زیرا آلودگی هوا می‌تواند قلب، ریه و مغز انسان را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به حمله قلبی، بی‌نظمی ضربان قلب و نارسائی قلبی و سکته، سرطان، پوکی استخوان و ... شود، گفت: آلودگی هوا تهدیدی برای سلامتی انسان و همه موجودات به شمار می‌رود.

این متخصص داخلی ادامه داد: این پدیده روی سیستم صوتی، سیستم عصبی و نورونها و سیستم ایمنی بدن اثر می‌گذارد و با ضعیف شدن سیستم ایمنی، بدن انسان مستعد انواع بیماری‌ها و سرطان‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها می‌شود.

زارع خاطر نشان کرد: ذرات ریز موجود در آلودگی هوا، با ورود به عروق خونی ملتهب می‌شوند و این امر با گذشت زمان منجر به بروز بیماریهای مختلف می‌شود. در واقع آلودگی هوا و آثار سمی این پدیده، روی اعضاء مختلف بدن اثرگذار است و عامل بیماریهای گوناگون به حساب می‌آید.

وی با اشاره به اینکه بنا به مطالعات علمی، ذرات ریز آلوده کننده هوا موجب بروز مرگ و میر زودرس در بیماریهای قلبی یا ریوی شامل نامنظم شدن ضربان قلب و حملات قلبی است، تصریح کرد: خطرات بهداشتی ناشی از آلودگی هوا خطرات بسیاری در اعمال فیزیولوژیک اعضاء بدن انسان داشته و به مسمومیت سلولی و مولکولی می‌انجامد و در دراز مدت موجب بروز سرطان‌های گوناگون می‌شود.

زارع گفت: علاوه بر استفاده از وسایل نقلیه عمومی و ورزش توسط افراد جامعه برای کاهش آلودگی هوا، دوری ازدود دخانیات و قلیان در جمع‌های خانوادگی و محیطهای بسته، ضروری است.

با این تفاسیر اگرچه در سایه کمی بارش‌ها و تغییر اقلیم و تغییر سبک زندگی، در فصل سرما آلودگی هوا گریبان‌گیر همه شهرها به‌ویژه در کلان‌شهرهاست، اما مردم می‌توانند سهم خود را در کاهش آلودگی هوا با استفاده از حمل و نقل عمومی، کاهش مصرف دخانیات و ... انجام دهند و وظیفه سنگین‌تر بر دوش دولتهاست که باید در این خصوص برنامه ریزی کنند؛ چه بسا ساخت شهرک‌های بهداشتی که در آنها مطب پزشک و آزمایشگاه و تزریقات و ... تجمیع شود و یا ایجاد مراکز خرید و... در بیرون از هسته‌های مرکزی شهر و ارتقاء سیستم حمل و نقل عمومی می‌تواند درکاهش آلودگی هوا نقش موثری داشته باشد.

انتهای پیام