رحم بند : موارد استفاده، مزایا، عوارض جانبی و خطرات

رحم بند یک وسیله برای جلوگیری از افتادگی لگن برای خانم هاست که در واژن نصب میشود

رحم بند یا pessary چیست؟

رحم بند یک وسیله مصنوعی است که برای حمایت از اندام ها و ساختار داخلی واژن برای بانوان تجویز می شود. رحم بند اغلب برای افتادگی اندام واژن و یا لگن مورد استفاده قرار میگیرد. افتادگی واژن و یا لگن در واقع زمانی رخ خواهد داد که لگن یا واژن و یا سایر اندام ها از حالت معمول خود خارج شوند. وجود pessary می تواند به شخص کمک کند تا از جراحی لگن جلوگیری کند.

نکته قابل توجه در رابطه با رحم بند این است که این وسیله باید توسط شخص پزشک نصب شود چرا که نصب غیر صحیح آن می تواند به واژن اسیب وارد کند. توجه داشته باشید رحم بند علاوه بر اینکه وظیفه نگهداری و حمایت از ساختار یا اندام های داخلی واژن را به عهده دارد ، می تواند به عنوان مجرایی برای تزریق دارو ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.

رحم بند انواع مختلفی دارد و درست در زیر دهانه رحم قرار می گیرد.

انواع مدل های رحم بند  

تاریخچه پساری (رحم بند)

رحم بند برای اولین بار در مصر باستان مورد استفاده قرار گرفت. مصریان باستان نیز از پساری برای درمان افتادگی اندام لگن استفاده می کرده اند. اصطلاح پساری (pessary) از کلمه یونانی باستان pessos برگرفته شده است که به معنای سنگ گرد است که برای بازی استفاده می شود.

جالب است بدانید این دستگاه در متون پزشکی بسیار قدیمی که از سوگند بقراط و متن های پزشکی به جا مانده است ، نام برده شده و ذکر شده است که پزشکان هرگز نباید از ان برای اهداف سقط جنین استفاده کنند.

اولین پساری ها با مواد طبیعی ساخته شده اند. برای مثال پزشکان یونانی ، بقراط و سورانوس ، قرار دادن نیمی از انار داخل واژن را برای درمان افتادگی لگن توصیف کرده اند.

در قرن شانزدهم اولین رحم بند هدفمند ساخته شد که عمدتا بیضی شکل بوده و از برنج چکش خور و چوب پنبه مومی برای تولید آن استفاده می شد. اما امروزه مواد اولیه ساخت رحم بند سیلیکون می باشد هرچند که ممکن است از مواد دیگری نیز برای ساخت انواع دیگر استفاده شود. این دستگاه در بین بیمارانی که به آن نیاز دارند به خوبی قابل تحمل و موثر است.

انواع رحم بند یا پساری

همانطور که اشاره شد رحم بند انواع مختلفی دارد که 2 نوع اصلی آن شامل حمایت کننده و پرکننده فضا می شود. هر کدام از این نوع رحم بند ها بسته به نوع بیماری شخص و تجویز پزشک می تواند برای فرد بیمار مناسب باشد.

هر دو نوع رحم بند ذکر شده ، از سیلیکون با درجه پزشکی تولید شده است که منجر به افزایش دوام آن ها و از طرفی مقاومت در برابر جذب شده است.

متداول ترین رحم بند حمایت کننده رحم بند حلقه ای است. این نوع از رحم بند برای اکثریت زنان مناسب است و مورد استفاده قرار میگیرد.

از میان رحم بندهای پر کننده فضا ، گلهورن (Gellhorn) جزو معروف ترین و پر استفاده ترین ان هاست. این نوع رحم بند یک پایه پهن به همراه ساقه است که طول ان می تواند بسته به تجویز پزشک برای هر شخص متفاوت باشد.

نحوه قرارگیری و نصب رحم بند

نصب رحم بند توسط پزشک

همانطور که پیش تر نیز گفتیم ، رحم بند برای اولین بار باید توسط شخص پزشک متخصص نصب شود در غیر این صورت می تواند عوارضی داشته باشد که شما را تهدید کند.

پزشک متخصص که قالبا متخصص زنان خواهد بود ، پساری یا همان رحم بند را بسته به نیاز شما بر روی دهانه واژن قرار می دهند. ممکن است پزشک نیاز داشته باشد انواع مختلف با اندازه های مختلفی از رحم بند را تست کند تا مناسب ترین آن ها را برای شخص بیمار انتخاب کند.

همچنین پزشک ممکن است از شما بخواهد به او بگویید رحم بند برای شما مناسب است و برای شما مشکلی ایجاد نخواهد کرد. زمانی که هر دو شما احساس کردید اتصال به درستی ایجاد شده است ، پزشک به شما اموزش خواهد داد تا چگونه آن را تمیز کرده و مجددا قرار دهید.

پس از آن ممکن است پزشک از شما بخواهد تا بعد از چند روز (معمولا یک هفته ) به کلینیک بازگردید تا وضعیت دیواره رحم شما را بررسی و معاینه کند.

معمولا 2 هفته و 6 ماه بعد قرار ها ملاقات دیگری با پزشک خواهد داشت. البته توجه داشته باشید ممکن است پزشک زنان تشخیص دهد نیاز به معاینه های بیشتری دارید.

از طرفی معاینه سالانه دیواره واژن به شما پیشنهاد می شود.

فواید و عوارض استفاده از رحم بند

در صورت نگهداری غیر اصولی از پساری (رحم بند) عوارض جدی‌تر برایتان وجود خواهد داشت

اکثر زنان متوجه میشوند که می توانند با موفقیت از رحم بند برای 2 تا چند سال بدون نیاز به جراحی لگن استفاده کنند.

با این وجود لازم است بدانید در برخی موارد عوارض خفیفی در اثر استفاده از رحم بند وجود دارد. از میان این عوارض خفیف می توان به تحریک واژن ، ترشحات بد بو و عفونت دستگاه ادراری اشاره کرد.

اما خوشبختانه به دلیل اینکه پساری قابل جا به جایی است که هر گونه از این عوارض جانبی که تجربه کردید می تواند به سرعت تشخیص داده شده و اصلاح شود.

ساختار رحم بند حلقه ای به گونه است که می تواند بدون خارج کردن ان ، روابط جنسی خود را حفظ کنید با این وجود بسیاری از زنان ترجیح می دهند ان را در روابط جنسی خود خارج کنند.

اگر از رحم بند به صورت درست اصولی نگهداری نشود ، ممکن است عوارض جدی تری برای شخص رخ دهد. به عنوان مثال رحم بند می تواند در واژن فرو نشیند به طوری که برداشت ان سخت تر شود. در برخی موارد نادر رحم بند ها فقط از طریق جراحی قابل برداشت خواهند شد.

مراقبت از دستگاه رحم بند

اگر خارج کردن رحم بند شما را اذیت نمی کند و خارج سازی و نصب مجدد آن برای شما مقدور است می توانید دو بار در هفته رحم بند را بردارید و ان را با اب و صابون به همراه اب ولرم شست و شو دهید. در این باره با پزشک خود صحبت کنید زیرا ممکن است پزشک تشخیص دهد زمانی که از رحم بند استفاده نمی کنید و ان را خارج کرده اید ، از کرم استروژن واژینال استفاده کنید.

در صورتی که فشاری به رحم بند وارد شود احتمال دارد بیفتد ، با این حال مراقب باشید در حین اجابت مزاج پایین نیاید اما در صورتی که افتاد می توانید بعد از تمیز کردن مجدد بر روی دهانه واژن قرار دهید.

برای اینکه نصب رحم بند برایتان اسان تر باشد به گفته برخی از زنان ، حالت ایستاده و یا حالتی که در ان یک پا را روی چهارپایه قرار داده اید ، بهترین حالت برای نصب رحم بند است. علاوه بر این استفاده از روان کننده های مبتنی بر آب نیز پیشنهاد می شود.

اگر در برداشتن و قرار دادن مجدد رحم بند خود راحت نیستید، پزشک ویزیت های بعدی را برای شما ترتیب می دهد تا این کار در مطب انجام شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

استفاده از رحم بند می تواند عوارضی به همراه داشته باشد ، برخی از این عوارض خفیف بوده اما توصیه ما به شما این است که در هنگام بروز هرگونه این عوارض به پزشک مراجعه کنید : 

• ترشحات بد بو که نشان دهنده عدم توازن در باکتری های داخل واژن است که به ان واژینوز باکتریایی گفته میشود.

• خونریزی از واژن 

• دفع کمی از ادرار به صورت غیر ارادی در هنگام عطسه ، ورزش و یا سرفه (حالتی که به ان بی اختیاری استرسی گفته می شود.)

• مشکل در برقراری رابطه جنسی 

• عفونت در دستگاه ادراری که علائم اولیه ان مشکل در ادرار ، احساس ناخوشی یا حرارت بیش از حد است.

سخن پایانی 

رحم بند می تواند برای بانوانی که دچار افتادگی لگنی شده اند چه خفیف و چه شدید ، مناسب باشد. ممکن است استفاده از رحم بند را به عمل جراحی ترجیح ندهید با این وجود جالب است بدانید بسیاری از بانوان خیلی سریع به ان عادت کرده اند.

و در نهایت به یاد داشته باشید که استفاده از رحم بند می تواند به احتمال زیاد منجر به عوارض جانبی شود که پیشنهاد ما به شما مراجعه فوری و در خواست مشاوره با پزشک متخصص است. از طرفی در صورتی که از آن به صورت اصولی نگهداری نکنید ممکن است با فرو نشست در واژن عوارض خطرناک تری به همراه داشته باشد و ممکن است برای بیرون آوردن آن نیاز به عمل جراحی باشد. امیدواریم این مقاله نیز برای شما مفید بوده باشد.

گردآوری : بخش سلامت بیتوته