گروه دیپلماتیک - همشهری آنلاین: جنجالی‌ترین‌ترین ترور در افغانستان از سال 2021 میلادی تاکنون پرسش‌هایی را در مورد اختلافات درون طالبان برانگیخته است. خلیل الرحمن حقانی وزیر مهاجرت طالبان، هفته گذشته به همراه چهار تن دیگر در یک حمله انتحاری در کابل کشته شد.
وزیر متوفی یکی از رهبران ارشد شبکه حقانی نزدیکترین متحد طالبان بود که از سال 2021 به طور مشترک قدرت را در افغانستان به دست گرفتند.
به اعتقاد ناظران، ترور حقانی توسط گروه تروریستی داعش شاخه خراسان مهمترین ترور یکی از رهبران دولت افغانستان به رهبری طالبان از زمان برکناری دولت اشرف غنی در 3 سال گذشته است. این ترور پرسش‌های کلیدی را درباره تنش‌های داخلی در داخل طالبان و متحدانش، نفوذ داعش در افغانستان و امنیت در این کشور ایجاد کرده است.
خلیل الرحمن حقانی که بود؟
- حقانی عموی سراج الدین حقانی، وزیر کشور طالبان و ارشدترین رهبر شبکه حقانی بود.
- خلیل الرحمن حقانی پیش از انتصاب به عنوان وزیر مهاجرت پس از به دست گرفتن کنترل کشور توسط طالبان، مسئولیت امنیت شهر کابل را بر عهده داشت.
- او پیشتر فرمانده عملیاتی شبکه حقانی بود که به ارتش القاعده در افغانستان کمک می کرد.
- حقانی نقش مهمی در جمع‌آوری کمک های مالی برای شبکه حقانی داشت.
- وزارت خزانه داری آمریکا در سال 2011، برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری عبدالرحمن حقانی شود تا 5 میلیون دلار جایزه تعیین کرد.
موقعیت حقانی در فضای سیاسی افغانستان
- اشلی جکسون یکی از مدیران مرکز گروه‌های مسلح مستقر در ژنو، می‌گوید: حقانی در فضای سیاسی امروز افغانستان از اهمیت زیادی برخوردار بود. او پایگاه محکمی داشت و پس از قدرت‌گیری طالبان تلاش کرد تا فعالیت آژانس‌های سازمان ملل در این کشور را کنترل کند. حقانی نسبتاً خودمختار بود و اساساً کار خود را انجام می‌داد.
- گریم اسمیت مشاور ارشد گروه بین المللی بحران، نیز می‌گوید که انتصاب حقانی به برای وزارت مهاجرت در سال 2021 تعجب مقام‌های غربی را برانگیخت. اسمیت می‌گوید: «حقانی یک فرمانده سرسخت در طول جنگ بود و همین مساله غربی‌ها را نگران کرده بود چون از نظر آنان وزارت مهاجرت به شخصیت نرم تری نیاز داشت که بتواند با سازمان های غیردولتی کار کند.»
- در داخل دولت طالبان اما حقانی یک عملگرا بود که شهرت داشت پشت صحنه برای حضور دختران و زنان در مدارس متوسطه و دانشگاه لابی می‌کند.
شکاف در حکومت تحت رهبری طالبان؟
ترور حقانی در شرایطی به گروه ترویستی داعش نسبت داده شده که ماهیت این اقدام تردیدها درباره درگیری داخلی در دولت تحت رهبری طالبان در افغانستان را تشدید کرده است، به ویژه که به اعتقاد ناظران، حمله‌ای که بتواند یکی از اعضای ارشد طالبان و شبکه حقانی را هدف قرار دهد به برنامه ریزی دقیق و احتمالاً اعمال نفوذ بسیاری نیاز دارد.
جکسون می‌گوید: «نمی‌توان به سادگی به سمت شخصی مانند خلیل الرحمن حقانی رفت و این کار را انجام داد. او مردی بود که طبق همه گزارش‌ها توسط افرادی که به شدت مسلح هستند محافظت می‌شد. و من فکر می کنم بسیار بعید است که او غریبهها را در مجاورت خود نگه دارد.
ابراهیم بهیس، تحلیلگر گروه بین‌المللی بحران، نیز معتقد است که زمان حمله به گمانه‌زنی ها در مورد درگیری های داخلی در داخل طالبان دامن زده است به ویژه که گفته شده
جکسون موافقت کرد که پایگاههای قدرت مختلفی در داخل دولت تحت رهبری طالبان وجود دارد، و حقانیها گفتند، “قدرتمندترین جناح با اختلاف نظر در مورد برخی تصمیمات رهبر عالی طالبان، هیبتالله آخونزادا هستند.
نگرانی از گسترش نفوذ داعش در افغانستان
شبکه الجزیره در ادامه می‌نویسد: با این حال اگر داعش شاخه خراسان واقعا مسئول ترور حقانی باشد، نشان می‌دهد که جناح داعش علیرغم سرکوب طالبان همچنان یک نیروی قدرتمند و تهدید امنیتی جدی برای افغانستان و منطقه است.
بر اساس گزارش نظارتی سازمان ملل در ماه جولای، حضور داعش در افغانستان 4هزار عضو به 6 هزار عضو افزایش یافته است. در این گزارش همچنین
به تقویت توانایی‌های مالی و لجستیکی داعش و تلاش این گروه تروریستی برای تشدید عضوگیری اشاره شده است.
