روزنامه فرهیختگان نوشت: روز یکشنبه ویدئویی از تجمع حامیان امر به معروف در فضای مجازی پربازدید شد. یکی از افراد حاضر در این تجمع در صحبت‌های خود خطاب به دولت این جملات را مطرح کرد: « ما به شما دستور می‌دهیم و امر و نهی می‌کنیم که باید تل‌آویو و حیفا را با خاک یکسان کنید و گرنه همین مردم شما را برکنار خواهند کرد.»

 

اظهارات که با ادعای اجرای امر به معروف و نهی از منکر مطرح شد، در ادامه هم انتقادات تندی خطاب به رئیس‌جمهور مطرح کرد که بیشتر رنگ و بوی توهین داشت و فرد حاضر در این ویدئو گفت: «به آقای پزشکیان هشدار می‌دهیم، اگر خط خود را با افرادی که نفوذی هستند، جدا نکنید، عاقبتت، عاقبت بنی‌صدر خواهد شد.»

تجمع حامیان امر به معروف، تنها تجمعی نبود که در این مدت از جانب گروه‌هایی که عموماً مواضع رادیکال داشتند و به عنوان بخشی از جامعه شبکه‌ای ایتایی شناخته می‌شوند، برگزار شد. تجمع‌هایی برای درخواست در خصوص اجرای عملیات وعده صادق 3 و تجمع‌هایی که برای اجرای لایحه عفاف و حجاب و لزوم نظارت بر اجرای این لایحه برگزار شد، از جمله مواردی بود که در یک سال اخیر شدت بیشتری داشته است.

 

اسفند سال گذشته بود که در جریان تجمعی که مقابل نهاد ریاست‌جمهوری در حمایت از نظارت حجاب برگزار شد، اعضای حاضر در تجمع با نیروهای پلیس درگیر شدند؛ اتفاقی که در چند سال اخیر تقریباً بی‌سابقه بود. خروجی آن هم جز رادیکال کردن فضای اجتماعی و دامن زدن به شکاف‌های اجتماعی نتیجه دیگری نداشت.

 

این رفتارهای رادیکال تنها اختصاص به موضوع حجاب نداشته است. بعد از شیطنت صهیونیست‌ها و ضربه‌ای که در عملیات وعده صادق 2 خوردند، ضرورت اجرای عملیات وعده صادق 3 مطرح شد. اگرچه مسئولان نظامی و سیاسی کشور هم به این موضوع اشاره کردند و در زمان و مکان مقتضی پاسخ شیطنت صهیونیست‌ها را خواهند داد، اما همزمان با ملتهب شدن اوضاع منطقه، برخی گروه‌ های رادیکال این موضوع را مطرح کردند که ایران باید پاسخ عملیات وعده صادق 3 را بدهد و برگزاری تجمع‌ها نیز برای القای این گزاره که خواست مردم، انجام عملیات وعده صادق 3 است، صورت گرفت. رفتارهایی که بیش از آنکه نشان‌دهنده درک شرایط و موقعیت منطقه و ایران باشد، ناشی از تندروی و تک‌خطی دیدن اتفاقات و وقایع بود.

بعد از گذر از اتفاقات 1401، جامعه ایرانی با شیب بیشتری به سمت شبکه‌ای شدن حرکت کرد. نمود آن را می‌توان در شبکه‌های اجتماعی مشاهده کرد. کاربرانی که در ایتا حضور دارند، با کاربرانی که در شبکه‌هایی مثل ایکس یا همان توییتر سابق و تلگرام حضور دارند، تفاوت دارند. نوع نگاه آن‌ها به مسائل و حتی دغدغه‌های آن‌ها در مورد مسائل روز کشور منجر شده تا یک جمعی به وجود بیاید که با توجه به خوراک رسانه‌ای که دارند، نقطه‌نظرات مشخصی داشته باشند و نگاه‌شان به مسائل و موضوعات یک‌شکل باشد.

 

موضوع نگران‌کننده حرکت طیف‌هایی از جامعه به سمت رادیکالیسم است که مثل سم مهلکی عمل می‌کند. برای مثال انتقادات به دولت درخصوص موضع دولت در مورد مسئله حجاب و انتصاب برخی افراد می‌تواند منطقی باشد، اما زمانی که انتقادات تا آنجا ادامه پیدا می‌کند که حتی از برکناری رئیس‌جمهور صحبت می‌شود، در دام رادیکالیسم می‌افتد و در فضای اجتماعی و سیاسی جامعه هم بی‌اثر نیست. اثر منفی رفتارهای رادیکالیستی در طول سال‌های مختلف در جامعه ایرانی قابل مشاهده است که عموماً هم مقصر شکافی که در جامعه ایجاد شده، منجر به ایجاد این فضای رادیکالیستی شده است.

 

اگر در یک سمت فضای رادیکالیزه شده جامعه گروه‌هایی قرار داشتند که در تضاد و تناقض با نظام حکمرانی به فضای دوقطبی شده دامن می‌زدند، حالا اما خطر ظهور و بروز رفتارهای رادیکال از جانب گروهی که خود را در چهارچوب نظام حکمرانی تعریف می‌کند، دیده می‌شود. برداشت جامعه شبکه‌ای شده ایتایی از انقلابی‌گری نیز با واقعیت تفاوت جالب توجهی دارد.

 

آن‌ها انقلابی‌گری را صرفاً مطرح کردن حرف‌های تند و رادیکال علیه طیف مقابل، مواضع تند در خصوص اسرائیل و دفاع همه‌جانبه از نظارت بر حجاب تعریف می‌کنند. ردپای حضور برخی از تحلیلگران و چهره‌هایی که به عنوان کارشناس شناخته می‌شوند دررسانه‌ها نیز دیده می‌شود و هزینه آن هم رادیکال شدن فضای سیاسی،دوقطبی‌سازی وداغ شدن بازار اختلاف‌افکنی ورفت و برگشت‌هایی است که تنها برای عقده‌گشایی‌ های سیاسی انجام می‌شود.

اگرچه عموم این رفتارها و مواضع رادیکال در فضای مجازی مطرح می‌شد و به این موضوع محدود بود که برخی افراد اظهارات تندی مطرح کنند و چند روزی رفت و برگشت‌هایی میان سلایق سیاسی و واکنش به آن‌ها به همراه داشته باشد، اما خطر این مواضع رادیکال زمانی بیشتر می‌شود که پای این افراد با مواضع رادیکال به خیابان کشیده شود. برگزاری تجمع با عنوان حامیان امر به معروف که در آن اظهارات تندی هم خطاب به دولت مطرح شد، زنگ خطر را در خصوص کشیده شدن دامن این رادیکالیسم با اسم انقلابی‌گری در خیابان به صدا درآورده است.

 

در شرایطی که منطقه در ملتهب‌ترین روزهای خود قرار دارد، صراحتاً تهدیدات علیه ایران مطرح می‌شود و صهیونیست‌ها با حمایت مستقیم آمریکایی‌ها روی تقویت شکاف‌های اجتماعی با هدف آشوب‌آفرینی در جامعه ایرانی نیز حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند، ضرورت توجه این طیف که خود را در منتهی‌الیه انقلابی‌گری می‌دانند، بیشتر احساس می‌شود. در حالی که گاهی در نگاه به رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی مثل ایتا، آنچه مشاهده می‌شود، تلاشی برای دوگانه‌سازی در مقابل دولت و باز کردن باب مخالفت بدون دلیل که تنها به منظور فشار صورت می‌گیرد، دیده می‌شود. مسیری که خروجی آن تنها بازی در زمین تقویت شکاف‌های اجتماعی و رادیکالیزه شدن فضای سیاسی اجتماعی است.

اگرچه طیف‌های رادیکال و افرادی که اظهارات خارج از چهارچوب و بدون در نظر گرفتن حساسیت‌های جامعه دارند در همه جوامع دیده می‌شوند، اما سؤالی که وجود دارد این است که بر چه اساس و مبنایی به برخی از این طیف‌ها تریبون داده می‌شود تا فضای جامعه را ملتهب کنند.

 

در نگاه به تجمعی که روز یکشنبه ویدئوی آن حاشیه‌ساز شد، این نکته مورد توجه است که آیا حضور این افراد در خیابان و برگزاری تجمع با مجوز صورت گرفته و آن‌ها برخلاف قانون و بدون مجوز تجمع برگزار کردند؟ اگر این اتفاق برخلاف قانون صورت گرفته، انتظار می‌رود که برخورد مقتضی با آن صورت گیرد. اما با فرض برگزاری این تجمع با مجوز که بر مبنای قانون نیز یکی از حقوق شهروندان برای بیان مسائل و مطرح کردن اعتراضات است، نکته مهم این است که آیا این امکان برای افرادی که نظری مخالف داشتند، هم فراهم خواهد شد؟ با فرض اینکه نظر آن‌ها در مخالفت با جمعیتی که در تجمع حضور داشتند، مطرح شده، همچنان اجازه مطرح کردن اظهاراتی در نقطه مقابل این صحبت‌ها که در تجمع مطرح شد به افراد دیگری داده خواهد شد؟