عرضه اولیه به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن یک شرکت برای نخستین بار سهام خود را در بورس اوراق بهادار ارائه می‌دهد. شرکت‌های خصوصی، دولتی و حتی شرکت‌های نوپا برای رشد و توسعه کسب‌وکار خود به سرمایه نیاز دارند و می‌توانند این سرمایه را از طریق پذیرش در بورس تأمین کنند.
طبق اعلام رئیس سازمان بورس، عرضههای اولیه جدیدی تا پایان سال برای بازار سرمایه چیده شده است. اما تاثیر این عرضههای اولیه بر بورس چیست؟ آن هم در زمانی که بازار سهام جان اندکی گرفته است. آیا عرضههای اولیه سبب کند شدن روند صعودی بازار سرمایه خواهد شد یا جذب پول را تسریع خواهد کرد؟
هابیل خاوری، کارشناس بازار سرمایه در رابطه با تاثیر عرضههای اولیه در شرایط فعلی توضیح داد: «سیاست مدیران کنونی سازمان بورس در شرایط فعلی واضح است و مطابق رویکرد مدیران قبلی مبنی بر ادامه یافتن و پذیرش شرکت‌های جدید در بورس صورت می‌گیرد.»
این کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: « مدیران قبلی نیز زمانی که بورس صعود را در پیش می‌گرفت، به انجام عرضههای اولیه جدید اقدام و در شرایط نزولی از عرضههای اولیه جلوگیری می‌کردند.»
خاوری اظهار کرد: «معتقدم راهکار پذیرش عرضه اولیه در شرایط فعلی اشتباه است. باید تقویمی در ابتدای هر سال، برای انتشار عرضههای اولیه ارائه شود و طی دوره‌های یک ماهه و سه ماهه، روزهایی را برای آن مشخص و منتشر کنند.»
این کارشناس بازار سرمایه گفت: «هر شرکتی که شرایطش مطلوب بود و توانست مجوزهای لازم و ضروری را دریافت کند، در روزهای مشخص شده درج نماد شود. چنانچه شرکتی نتوانست مجوزهای لازم را کسب کند، در روزهای مشخص شده عرضه اولیه‌‌‌‌ای صورت نمی‌گیرد.»
خاوری تاکید کرد: «راهکار زمان بندی برای عرضههای اولیه باعث می‌شود نقدینگی لازم برای آن در روزهای قبلی فراهم شود.» او افزود: «ضمنا جدا از روند کلی بازار، عرضههای اولیه در بازار سهام وجود خواهند داشت که سبب ماندگاری پویایی و شادابی در بورس خواهد شد، زیرا برخی از افراد تنها مشغول خرید عرضه اولیه می‌شوند.»
این کارشناس بازار سرمایه گفت: «در چرخه‌های مالی، شاهد رویدادهای بسیاری در گذشته بودیم که آثار مثبت و منفی را به همراه داشتند. یکی از این موضوعات عرضههای اولیه است که بستگی به شرایط بازار دارد.»
خاوری تشریح کرد: «در زمان‌هایی که ارزش و حجم معاملات پایین است، طبیعتا ایجاد عرضه اولیه باعث خروج شدید نقدینگی از بازار سهام خواهد شد. در نتیجه این رویداد پول‌های جذب شده به عرضه اولیه، با نوسان کوتاه یک الی دو روز از آن سهم خارج می‌شود و فشار فروش را به همراه خواهد داشت.»
این کارشناس بازار سرمایه گفت: «در مواقعی که حال بازار سرمایه خوب است و اکثر پول ها در صفوف خرید سه درصدی قفل هستند، عرضههای اولیه باعث جذب نقدینگی می‌شود و از خروج نقدینگی و رفتن پول به سمت بازارهای موازی جلوگیری می‌کند.»
خاوری تصریح کرد: «انتشارعرضه‌های اولیه پشت سر هم ، کار اصولی و درستی نیست. باید برنامه منظمی طراحی شود که عرضههای اولیه تا پایان سال در برهه زمانی مشخصی صورت گیرند.»
این کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: «عرضههای اولیه در شرایط کنونی با توجه به اقبال عمومی مردم نسبت به بازار سهام و رکود در بازارهای موازی، جذب نقدینگی برای بازار سرمایه ایجاد خواهند کرد. ضمنا کدهای راکد که در گذشته فعال بودند را مجددا جذب بورس می کند.»
