به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، وزیر راه و شهرسازی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه به پرسش ها در حوزه مسکن و شهرسازی پاسخ داد.
مقدمه مجری: موضوع مسکن و حوزه شهرسازی، سهم مسکن در سبد هزینه خانوار چقدر است و میزان تولید مسکن چقدر است، چالش‌های این حوزه کدام هاست، کریدور شمال، جنوب، شرق و غرب به چه وضعیتی در آمده است. برنامه هفتم چه برنامه‌ای بر عهده وزارت راه وشهرسازی گذاشته است و مهمترین موضوعات حوزه راه و شهرسازی دستور گفتگوی ویژه خبری امشب است.
سوال: بعنوان دومین وزیر زن بعد ازانقلاب اسلامی، به مردم قول می‌دهید که تاثیرات مثبتی در حوزه کاری خودتان ایجاد کنید؟
فزرانه صادق مالواجرد وزیر راه و شهرسازی: کوتاه بگویم اساسا ورود من در فرآیندی که به وزیر شدن منتج شد، به این جهت بود که خدمت به مردم را در اولویت داشتم. به هرحال وزارت این بار در حوزه راه و شهرسازی انتخابی بود که در کمیته‌ها و کارگروه‌های تخصصی انجام گرفت و بعد از طرف آقای پزشکیان معرفی شد به مجلس، رایی که مردم دادند و تدبیری که حضرت آقا داشتند و با همین نیت وارد این راه بسیار بسیار خطیر شدم. حتما این قول را می‌دهم.
سوال: خانم دکتر از یک سوال در یک حوزه پر چالش مردم شروع کنیم، موضوع مسکن، سهم مسکن در سبد هزینه خانوار‌ها در بعضی شهر‌ها به بیش از ۵۰ درصد رسیده است، در وزارت راه و شهرسازی عرضه مسکن ما چقدر است؟ چالش‌هایی که پشت سر گذاشتید و یا برنامه ریزی کردید که آنها را حل کنید و این وضعیت را مدیریت کنید چگونه پیش بینی شده است؟
صادق: اصل ۳۱ قانون اساسی بسیار شفاف بیان می‌کند که داشتن مسکن مناسب با نیازی که وجود دارد حق هر فرد و خانوار ایرانی است. همان جا در اصل ۳۱ می‌گوید دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنهایی که نیازمندتر هستند به خصوص روستانشینان و محرومان بستر و زمینه اجرایی را فراهم کند. تاکیداتی که امام خمینی (ره) داشتند، دو ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی که داشتیم حساب ۱۰۰ در بانک ملی افتتاح می‌شود آن هم برای مسکن محرومین و روستا نشینان و تاکیداتی که حضرت آقا درهمه دولت‌ها در بخش مسکن داشتند همه اینها این وظیفه را هم تاکید می‌کند و هم پاسخگویی به این نیاز را لاجرم. من می‌خواهم این نیاز‌ها و این که سرکار به درستی این بخش‌ها در کلانشهر‌ها شاید بیش از ۵۰ درصد باشد و در شهر‌های دیگر این عدد و رقم تغییرپیدا می‌کند.
با قانون برنامه هفتم توضیحش را بدهم، این که ما چه کمبودی را داریم شاید این ناترازی در تولید و عرضه مسکن را بگوییم خیلی پررنگ شاید نباشد. اما دسترسی همه افرادی که طبق این اصل خصوصا اقشاری که کم درآمد هستند و حتی اقشار متوسط به مسکن بسیار مشکل است و این است که در قانون برنامه هفتم برش‌هایی برای آن دیده شده است. در عرض ۵ سال آینده یک و نیم میلیون واحد مسکونی باید مسکن حمایتی باشد که الان هشتصد هزار واحد، بیش از هشتصد هزار واحد این تعهدات داده شده است. در بخش‌های بعدی توضیحات بیشتری خواهم داد و برای هفتصد هزار واحد باید برنامه ریزی‌هایی صورت گرفته است. حدود دو میلیون واحد مسکونی با برنامه ریزی‌های انجام شده خودمالک است، مردم با این که زمین را دارند با تسهیلاتی که باید کمک شود، تسریع شود که اینها به مسکن تبدیل شود. یک میلیون واحد‌های روستایی است که در همین سال اول کمتر از یک ماه گذشته مصوبه دولت را گرفتیم برای این که وام با درصد پایین، یعنی وام ۵ درصد برای دویست هزارتای سال اول انجام بدهیم و مصوبه اش را گرفتیم و البته ۵۰۰ هزار واحد را باید در بافت فرسوده انجام دهیم. پس این پاسخگویی در برش‌های مختلفی که عرض کردم در قانون برنامه هفتم دیده شده است، این که با چه برنامه ریزی باید تسریع کنیم و برویم به این سمت که این جواب را به مردم بدهیم، موضوعی است که در سوالات شما جواب خواهم داد.
سوال: طرح نهضت ملی مسکن و طرح‌های مختلفی برای این لایه بندی برای سکانداری وزارت راه و شهرسازی و قراراست نهضت ملی مسکن که زمانی مطرح شد و بخش‌هایی به سرانجام رسید االان در چه وضعیتی است، الان اشاره کردید به یک و نیم میلیون مسکن برای محرومان و دهک‌های پایین، در این لایه بندی که اشاره کردید هر کدام چگونه محقق شود؟
صادق: در خصوص یک و نیم میلیون که عرض کردم حدود ۸۰۰ هزار واحد تعهد ایجاد شده است یعنی ما از مردم مبالغی را دریافت کردیم. از چهل میلیون تومان تا عدد‌های بالاتر، برنامه ریزی که انجام می‌دهیم این ۸۰۰ هزار نفر قطعا و یقینا همه شان به سیستم‌های بانکی و بانک‌های مختلف وصل شوند و سهم مشارکت بانک به واسطه تسهیلاتی که باید به این ۸۰۰ هزار نفر داده شود. حدود ۴۰۰ هزار نفر انجام شده است و در این سه چهار ماه گذشته تلاش کردیم که سی هزار واحد دیگری که تعهد ایجاد شده است به شبکه بانکی وصل شود. تمام تلاش این است که تسریع کنیم این هشتصد هزار واحد در بازه زمانی بسیار کوتاه به وام‌های بانکی وصل شوند. در این خصوص تلاشی است که وزارت راه و شهرسازی با بانک مرکزی و بانک‌ها انجام می‌دهد و هم پیگیری‌هایی که کمیسیون عمران به صورت تخصصی نمایندگان ملت در کمیسیون عمران جلسات متعددی را برگزار می‌کنند. به جهت این که بتوانیم سیستم بانکی را همراه کنیم و تمام این هشتصد هزارتا به وام بانکی وصل شود.
البته مشکل فقط سیستم بانکی نیست، بخشی به بانک‌ها ربط دارد، بخش دیگر تامین اراضی است. برای این هشتصد هزار واحد تامین اراضی انجام شده است و این تامین اراضی معنی و مفهوم دارد، که یک مقدار بیشتر توضیح می‌دهم. در شرایط مختلف این هشتصد هزار واحد ربطی به دولت‌ها ربط ندارد، این تعهدات نظام و قانون برنامه است که باید حتما انجام شود. بخشی از این هشتصدهزار واحد در مرحله‌ای است که زمینش مشخص شده است و بخشی در مرحله فونداسیون است و برش‌های هشتصد هزار عدد را می‌گویم، بخشی از به سفت کاری انجام گرفته و در نازک کاری است و بخشی تحویل داده شده است. در خصوص زمین‌هایی که در هشتصد هزار واحد زمینش تامین شده است، بخشی آماده سازی هاش انجام نشده است. یعنی متقاضی داریم و زمین را تامین کردیم ولی آماده سازی انجام نگرفته، معنی آماده سازی دسترسی‌هایی است که پلاک‌ها را مشخص کند، جوی و جدولی است که باید مشخص شود و دسترسی به پلاک‌های مختلف در آماده سازی مهیا شود. توجه به اینکه منابع به آماده سازی آن بخشی که هنوز محقق نشده است پیگیری می‌کنیم، یک موضوع دیگر این است که اگر قراراست مسکنی در شان مردم که من بار‌ها روی آن تاکید کردم، به جز آماده سازی باید خدمات زیربنایی و روبنایی اش هم شکل بگیرد.
سوال: دسترسی به مدرسه و امکانات رفاهی؟
صادق: دسترسی به برق و آب و انرژی که باید ارکان دیگر دولت در وزارت نیرو در استانها باید تعاملاتی انجام شود.
سوال: تعاملات انجام شده است؟
صادق: بله از قبل شروع شده است و هنوز ادامه دارد، بخشی هم زیربنایی است، اکیدا تاکید داریم، صرفا واحد‌های مسکونی تحویل دادن به مردم آن حلاوت و شیرینی مسکن دار شدن را نمی‌تواند تامین کند، قطعا باید مدرسه اش، پارکش، فضای سبزش، تجاری خرد محله اش باید حتما انجام بگیرد. در خصوص این یک و نیم هم تامین زمین و هم پیگیری‌هایی که باید انجام بگیرد رای خدمات زیربنایی و روبنایی، مرتب هم جلسات آن برگزار شده و هم اقداماتی صورت بگیرد.
سوال: پیشرفت کار را مناسب می‌دانید؟
صادق: در خصوص تامین زمین توضیح بیشتری بدهم، تامین زمین را در انواع مختلف باید انجام دهیم. بعضا زمین‌هایی در داخل محدوده‌های شهری وجود دارد، شاید مردم الان صحبت کنم مصداق هاش در ذهن شان بیاید، سال‌ها دارند از یک محل‌ها و جا‌هایی در شهرشان عبور می‌کنند که ساخت و سازی در آن جا انجام نشده است. زیرساخت وجود دارد، دسترسی و خیابان ها وجود دارد ولی مسکنی در آن جا ساخته نشده است، یکی از اقداماتی که در راه و شهرسازی شروع کردیم که اگر زمینی در داخل بافت شهری وجود دارد که این زمین کاربری مسکونی باید به مسکن تبدیل شود و اگر در بازه زمانی که برای آن تعیین کردیم به مسکن تبدیل نشود باید تغییر کاربری‌هایی روی آن انجام بگیرد که خودش ترغیب شوند مالکین برای این که مسکن را ایجاد کنند. بخشی از اراضی این هاست که عددش هم کم نیست، در شهر‌های مختلف حدود ده درصد از اراضی خالی که وجود دارد کاربری مسکونی دارد و در فرآیند ساخت قرار نگرفته است و باید مالکین و بخش خصوصی را ترغیب کنیم که بخشی از این مسکن ساخته شود که بخشی از ناترازی‌های بخش مسکن تامین شود. یک مدل دیگر تامین اراضی این است که ما شهر‌هایی دااریم که امکان افزایش به محدوده اش وجود دارد، اراضی دولتی پیرامون شهر‌ها که افزایشش به شهر‌ها می‌تواند تامین اراضی به بخش مسکن این مشکل را حل کند، دولت اراضی اش را بیاورد و این روند درطول پنج سال گذشته شروع شده است و حدود هفتاد هزار هکتار انجام گرفته است و در این بازه سه ماه گذشته سه هزار هکتار افزایش محدوده را داشتیم اما تلاش مان چه بوده است از نظر کارشناسی، زمین‌هایی را بیاوریم در تامین مسکن که مشکلات تخصصی زمین را نداشته باشد یعنی چی، یعنی زمینی را نیاوریم که مشکلات مالکیتی دارد، تصرف انجام شده است، ما در حوزه مسکن واگذار می‌کنیم به آن کسی که واگذار کردیم در دادگاه مختلف رفت و آمد کند که مشکل تصرف را حل کند. پس مشکل تصرف حقوقی نداشته باشد، روی حرائم گسل، مسیل، رودخانه، باغات و اراضی کشاورزی نداشته باشد که دسترسی هاش را حتما بتوانیم تامین کنیم، هزینه‌های آماده سازی بعضا چندین برابر ساخت است، پس زمین‌هایی را بیاوریم در این گردونه هزینه‌های آماده سازی را بتوانیم کمک کنیم و انجام دهیم.
یاد خاطره‌ای افتادم در مورد بخش‌های تخصصی، در یکی از جلسات شورای عالی مسکن که رئیس جمهور شهید ما در وزارت راه و شهرسازی حضور پیدا کردند، یک گزارش خلاف واقعی داده می‌شد که در تامین زمین یک مقدار کندی اتفاق می‌افتد. شخص آقای رئیسی از من خواستند در مورد تامین زمین، چون آن موقع من معاون شهرسازی و معماری بودم، من عرض کردم اتفاقا تمام تلاش مان می‌کنیم و زمین‌ها را هم بررسی کارشناسی بکنیم، همین نکات کارشناسی و این که حتما آبش تامین شود، زمین‌هایی که نتوانیم چه آب را برای آن اراضی بیاوریم در گردونه قرار ندهیم. وقتی گزارشات کارشناسی را دادم، آقای رئیس جمهور بسیار استقبال کردند و تاکید کردند که حتما کار کارشناسی را به طور دقیق در آورده‌ای که اسمش زمین است حتما داشته باشیم. هشتاد شهر است که بالای دویست هزار نفر جمعیت دارد، ما تقریبا در این شهر‌ها، مخصوصا در کلانشهر‌های مان افزایش محدوده و جهت محدودیت‌های قانونی که داریم که باید تراکم بیشتری در این کلانشهر‌ها نیاوریم وبیشترین مشکل مسکن هم در همین شهر‌های بیشتر از دویست هزار نفر داریم، اگر نتوانیم افزایش محدوده را انجام بدهیم، شهرک‌ها را داریم مکان یابی می‌کنیم. شهرک‌هایی که بتوانند با جمعیت‌های پایین‌تر هم مشکل زمین را حل کنیم و هم خدمات را بیاوریم. تمام این موضوعاتی که من عرض کردم به هیچ وجه هیچ وقفه‌ای در آن نیافتاده است، همه این سه هزار هکتاری که من عرض کردم در همین سه ماه گذشته هر دو هفته یکبار شورای عالی شهرسازی ومعماری برای تامین زمین دارد اتفاق می‌افتد. جلسات متعددی در خصوص تسهیلات داریم و در همین هفته ما اولین جلسه شورای عالی مسکن را با حضور شخص رئیس جمهور برگزار خواهیم کرد تا مشکلات و معضلاتی و چالش‌هایی که حل نشده است آن جا مطرح کنیم و بتوانیم با سرعت بیشتری پیش ببریم.
سوال: در خصوص بافت فرسوده دانشگاهیان، نیرو‌های مسلح قرار است به چه روشی در دستور کار قرار بگیرد؟
صادق: بافت فرسوده بسیار بسیار سوال درست و دقیقی بود، من می‌خواهم یان توضیح بدهم که در شهر‌های مختلف به طور میانگین ۲۵ درصد از بافت شهر‌های ما بافت فرسوده است که این بافت فرسوده بسیار اهمیت دارد. چرا، چون ما هم باید بد مسکنی و مسکن نا ایمن را آنجا درست کنیم، این حق مردم است که سقفی که بالای سرشان است، ایمن باشد، شاید مسکن دارد ولی ایمن نیست و با کمترین ریشتر زلزله دچار آسیب‌های بسیاری خواهد شد. این موضوع در بافت فرسوده در اولویت است. مشکل را در دو جهت می‌شود حل کرد، یک بخشی از آن ضوابطی است که به بافت‌های فرسوده باید داده شود، این بسته تهیه شده است و دارد پیگیری می‌شود که این ضوابط تشویقی تشویق کند هم مردمی که آنجا ساکن هستند و هم پیمانکارانی را که به مردم ساکن در آنجا کمک کنند. موضوع دیگر تسهیلات است، اتفاقاً در شورای عالی مسکنی که برگزار خواهیم کرد، میزان افزایش تسهیلات در بافت فرسوده را هم داریم پیگیری می‌کنیم.
سؤال: در بازپرداخت‌ها هم مردم را حمایت کنید؟
صادق: بله این موضوعی است که در بافت فرسوده باید خیلی دقیق پیش ببریم. در بافت فرسوده زیرساخت‌ها قرار دارند و قرار نیست ما هزینه‌های زیادی درخصوص زیرساخت‌ها انجام بدهیم. خیابان و جدول کشی و اینها را دارد. بخشی از خدمات را هم دارد، سال‌ها است که آن مردمی که در بافت فرسوده دارند زندگی می‌کنند صدای اذان شان را دارند از مسجد محله شان می‌شوند، مدرسه شان را دارند، اما بعضاً ناترازی‌ها و کمبود‌هایی در خدمات دارند. این را داریم با برنامه ریزی‌هایی که از قبل بوده است و الان هم آن را داریم ادامه می‌دهیم و در اولویت قرار می‌دهیم که بتوانیم بافت فرسوده را احیا کنیم و این عدد ۵۰۰ هزارتا را حتی بتوانیم بیشتر کنیم، تسهیلات و بسته‌های تشویقی است. درخصوص اقشار دیگری هم که سرکار درخصوص آنها صحبت کردید، تفاهم نامه‌هایی از قبل بوده است، اما اجرای این تفاهم نامه‌ها را باید ما عملیاتی کنیم. یعنی شاید تفاهم نامه‌های زیادی را انجام دادیم، چه با آموزش و پرورش و چه با نیرو‌های مسلح، بازنشستگان، افراد مختلفی که تفاهم نامه‌ها بوده است.
یا آسیب شناسی انجام داده‌ایم، بخشی از اینها به آورده‌ای است که همه این افرادی که سرکار هم اشاره کردید باید این آورده‌ها را بیاورند و در آورده‌ای که داشته‌اند دچار معضل و مشکل شده‌اند. با نهاد‌های پشتیبان، با تعاونی ها، این گفت‌و‌گو‌ها انجام شده است که بتوانیم کمک کنیم، زمینی اگر خود این افراد و نهاد‌های مربوطه، آموزش و پرورش شاید خودش زمین داشته باشد، کارگران چه آنهایی که در معدن و چه آنهایی که در صنعت هستند، اراضی که خودشان دارند را بتوانیم بیاوریم و در چرخه قرار بدهیم. البته مولدسازی‌هایی که می‌تواند در میان مدت کمک کند در اینکه این تفاهم‌هایی که انجام داده‌ایم، زودتر به نتیجه برسد. یک موضوع دیگر اینکه بخشی از این موضوعات هم تسهیلاتی که با قانون جهش تولید تعلق می‌گیرد، یک عدد و رقمی است. این افرادی که در مورد آنها صحبت کردیم، مثلاً نیرو‌های مسلح، خود نیرو‌های مسلح می‌تواند باز یک تسهیلات جداگانه‌ای بدهد. اینها هم درحال انجام و هم تسریع در عملکردی که باید داشته باشیم، است.
سؤال: به فضای مجازی سر می‌زنید، حتماً موضوعات راه و شهرسازی در رصد در فضای مجازی است. در این فضا خبری منتشر شد که ثبت نام مسکن حمایتی متوقف شده است. می‌خواهم بپرسم این موضوع صحت دارد؟
صادق: هر جایی که ما زمین اش را تأمین کرده‌ایم و هزینه‌های آماده سازی آن را پیش بینی کرده‌ایم، همچنان ادامه دارد. بعنوان مثال ما درخصوص مسکن محرومین و مسکنی که با نهاد‌های حمایتی، بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی، بهزیستی که درخصوص مسکن محرومین باید بسیار کمک کنند، هر جایی که ما این اراضی را هم تأمین کرده‌ایم و هم امکان تأمین آن وجود دارد و هزینه‌های آماده سازی آن را هم داریم، نه هیچ تغییری ایجاد نشده است، ما داریم این کار را انجام می‌دهیم و افرادی که واجدالشرایط هستند را داریم اقدامات بعدی را انجام می‌دهیم و مشکلی نداریم. اما در بعضی از شهر‌ها برای کسانی که ثبت نام هم کرده‌ایم، زمین مناسب آن تأمین نشده است، قطعاً باید اولویت بندی کنیم که بتوانیم پاسخگو باشیم. مطالبات بیشتر و عدم پاسخگویی نارضایتی بیشتری را به وجود می‌آورد. تمام تلاش ما این است که هر آنچه که نیاز به مسکن است را با اولویت بندی‌ها بتوانیم جواب بدهیم.
سؤال: سامانه املاک و اسکان که هم مورد تأکید آقای رئیس جمهور است و هم در نگاه ویژه شما در چه وضعیتی است، برنامه شما برای تکمیل آن چه است؟
صادق: سامانه املاک و اسکان فقط به وزارت راه و شهرسازی برنمی گردد. تمام نهاد‌ها و دستگاه‌هایی که درگیر هستند باید اطلاعات شان را وارد کنند. ما در وزارت راه و شهرسازی این سامانه را همچنان در دستور کار داریم و حتی جلساتی هم در اصل ۹۰ وجود داشت و البته جلساتی که در خود وزارت اقتصاد به جهت آن ماده ۱۶۹ مکرر، اینها به همدیگر ارتباط دارد، با جدیت داریم پیگیری می‌کنیم.
سؤال: برنامه هفتم، آئین نامه‌های اجرایی که مربوط به وزارت راه و شهرسازی است، شما دائماً در جلسات مکرر از معاونین، آخرین آمار و عدد و رقم‌ها را دریافت می‌کنید. تهیه شده است، تا چه زمانی تهیه می‌شود، عدد و ارقام چه وضعیتی است؟
صادق: بیشترین آئین نامه اجرایی را می‌توانم بگویم وزارت راه و شهرسازی دارد. هم درخصوص مسکن و هم درخصوص حمل و نقل. آن آئین نامه‌هایی که عدد آن را اگر دقیق بخواهم بگویم، حدود ۶ آئین نامه درخصوص مسکن ارسال شده است به کمیسیون‌های تخصصی دولت. درخصوص حمل و نقل هم همینطور ما حدود ۴ آئین نامه را ارسال کرده‌ایم. موضوع این است که آئین نامه‌هایی که در بخش مسکن و درخصوص حمل و نقل است، بعضاً آئین نامه‌هایی که باید با کمک دستگاه‌های دیگر نوشته شود. وزارت صمت، سازمان برنامه و وزارتخانه دیگر. ظرف یکماه آینده قطعاً تمام آئین نامه‌ها ارسال می‌شود، بخش اعظم آن ارسال شده است و الان در دستور کار کمیسیون‌های تخصصی دولت است. تأکید رئیس جمهور هم بر این است که ما هرچه سریعتر این آئین نامه‌ها را تا سطح دولت برسانیم. الان در مرحله‌های کارشناسی اکثر آئین نامه‌ها در مرحله کارشناسی در کمیسیون‌های تخصصی دولت است.
سؤال: ما سؤال در حوزه مسکن زیاد داریم، اما فرصت کم داریم. از شما قول می‌گیریم که مرتب پاسخگوی سؤالات مردم در رسانه ملی باشید و آخرین وضعیت حوزه‌های مختلف را مثل همیشه که پاسخگو هستید در مصاحبه ها، در گفتگوی ویژه خبری هم حاضر شوید. موضوع حمل و نقل، موقعیت استراتژیک ایران در وضعیت کریدور‌های بین المللی، اهمیت موضوع ترانزیت، چالش‌هایی که مطرح است، کریدور شمال جنوب، شرق غرب، وضعیت ما الان چطور است، چه چالش‌هایی را داریم، برنامه ریزی شما برای اینکه این سهم بیش از گذشته افزایش پیدا کند، چه است؟
صادق: من قبل از اینکه پاسخ بدهم، یک نکته بگویم اینکه جدیتی که خودم و همکاران من در مسکن داریم را با این چند جمله تمام کنم. ما آخرین سفرمان و دومین سفر هیئت دولت به خراسان شمالی بود. همکاران رسانه دولت در هواپیما از من می‌خواستند بپرسند که مهمترین دستاورد این سفر چه بود، آنجا نشد پاسخ بدهم، الان می‌گویم، مهمترین دستاوردی که در خراسان شمالی داشتم آن افتتاحی بود در حوزه مسکن که در بجنورد اتفاق افتاد. زن و شوهر جوانی که خانه اولی بودند و زن و شوهری که با دو فرزند بعد از ۲۵ سال استیجار، صاحب مسکن شده بودند. می‌خواهم بگویم بسیار اهمیت دارد برای من و همکاران من که دل مردم در این خصوص شاد شود. همه تلاش خودمان را انجام می‌دهیم، دولت و مجلس هم پشتیبانی خواهند که بتوانیم پاسخگویی بهتری داشته باشیم. اما جواب سؤال شما درخصوص حمل و نقل، باز هم می‌خواهم از قانون برنامه هفتم عدد و رقم بگویم. ما درخصوص ترانزیت باید به ۴۰ میلیون تن برسیم در پایان برنامه هفتم، یعنی رشد حداقل ۴ برابری.
این مستلزم این است که ما هم در حوزه کریدور و هم ناوگان جهش‌هایی را داشته باشیم، این جهش که می‌گویم، چون فاصله زیاد است و برنامه ریزی باید اینگونه انجام بگیرد. کریدور را توضیح بدهم، چون اتفاقاً همین امروز در سازمان برنامه درخصوص کریدور‌ها یک جلسه مفصلی داشتیم و اولویت‌های کریدوری که داریم. درخصوص کریدور، اینکه مسیر‌های آزادراهی و بزرگراهی ما از مرز به مرز برسد، کریدور شمال جنوب ما، کریدور‌های شرق به غرب ما، کریدوری که بعداً درخصوص دریا هم باید توضیح بدهم و اقتصاد دریا محور. کریدوری که از گوآتر به شلمچه وصل می‌شود، کریدوری که از جلفا تا سرخس می‌رود، کریدوری که از بندر امام خمینی و بندرعباس تا آستارا بخواهد برود و کریدور‌های شرقی و غربی که در مورد آن صحبت کردم. پس یکی از مهمترین موضوعات ما تکمیل کریدور‌ها است. این مرز به مرز که عرض می‌کنم ترانزیت اتفاق نمی‌افتد مگر در آن پایانه‌های مرزی را بتوانیم تکمیل کنیم. این اولویت بسیار مهمی است که در همین دولت هم دارد روی آن تأکید می‌شود، شخص رئیس جمهور هم تأکید دارند و البته تأکیداتی است که سال‌ها است که مقام معظم رهبری هم روی این کریدور‌ها داشته‌اند. موضوع بعدی تکمیل شبکه‌های آزادراهی و بزرگراهی، راه‌های اصلی و البته شبکه‌های روستایی هم است. منابع محدود است و قطعاً باید اولویت بندی کنیم. اقدامات بسیار زیادی را بعد از انقلاب ما در حوزه مسیر‌ها داشته‌ایم، درخصوص شریان‌ها داشته‌ایم، اما مطالبات بسیار زیادی هم همچنان داریم. هم در تکمیل و هم در بهره برداری‌هایی که وضعیت راه‌ها را دیگر همه من توضیح نمی‌دهم، داریم از راه‌های مختلف استفاده می‌کنیم. اینکه چگونه باید به سرانجام برسانیم، بخشی به شبکه آزادراهی برمی گردد که عوارض آزادراهی را تغییراتی است که در عوارض آزادراهی داده شده است.
در تکمیل شبکه‌های بزرگراهی و حتی آزادراهی، به بازی گرفتن بخش خصوصی بسیار اهمیت دارد. چرا این را عرض می‌کنم، چون در این منابع محدود سرمایه گذارانی که در این حوزه راه حضور پیدا می‌کنند، کمک بسیاری را می‌توانند به ما کنند. یک موضوع دیگر درخصوص تکمیل زیرساخت‌هایی است که در حوزه لجستیک است. این سایت‌های لجستیک اینکه ما یک جا‌هایی صنعت را داریم، یک جا‌هایی معدن را داریم، یک جا‌هایی اراضی کشاورزی و محصولات کشاورزی است. سایت لجستیک که بتواند پشتیبان صنعت و معدن و کشاورزی ما باشد و با یکی از شقوق حمل و نقل بتوانیم بار و کالا را جابجا کنیم. موضوع دیگری که در حوزه حمل و نقل من دارم همه اینها را پشت سرهم می‌گویم، نحوه دیپلماسی با کشور‌های همسایه است. وزارت راه و شهرسازی، ریاست چندین کمیسیون اقتصادی را هم دارد. ترکمنستان، پاکستان، آذربایجان و ترکیه و امارات، کمیسیون اقتصادی هم وزارت راه و شهرسازی دارد پیش می‌برد. نحوه تعامل با کشور‌های همسایه و نحوه دیپلماسی که در حوزه ترانزیت و در حوزه حمل و نقل با این همسایه‌ها می‌توانیم داشته باشیم، در افزایش ترانزیت ما اثربخش است، این موضوعات هم دارد به جدیت پیگیری می‌شود. کمیسیون مشترکی که با ترکمنستان و ترکیه و آذربایجان داریم موضوعات را پیش می‌بریم، حتماً اثرگذار است و سهم را بیشتر می‌کند. درخصوص کریدور‌های ریلی هم همینطور است. ما حدود ۱۰ درصد از کالای ما از شبکه ریلی دارد جابجا می‌شود و این عدد و رقم پایین است. تجهیز ناوگان ریلی و تکمیل کریدور‌های ریلی هم از اولویت‌هایی است که در دستور کار وجود دارد. چون منابع محدود است، در سؤالات دیگر توضیح خواهم داد که چه پیش بینی‌هایی انجام داده‌ایم.
سؤال: یک بخش از اشاره شما به توسعه کریدور‌های بین المللی، وضعیت افزایش ترانزیت ما، حمل و نقل و توجه به این مهم برگشت. برگردم به تأکید مقام معظم رهبری روی توسعه اقتصاد دریامحور و البته آنچه که در برنامه هفتم توسعه به آن اشاره شده است در این موضوع و پیشرفت‌هایی که باید حاصل شود. برنامه ریزی‌هایی که شما کرده‌اید برای اینکه از این ظرفیت حداکثر استفاده را کنید، چه است؟
صادق: من باید خیلی شفاف این موضوع را بگویم. اگر قرار است توسعه‌ای در کشور با سرعت بیشتری انجام بگیرد و شکوفایی این کشور و این سرزمین در حوزه حمل و نقل و در تمام حوزه‌های دیگر، حمل و نقل بخشی از این توسعه است. تأکید‌های مقام معظم رهبری هم درخصوص اقتصاد دریامحور، معیشت دریامحور و سیاستگذاری‌ها و اقداماتی است که در این خصوص است. این دریامحور بودن بخشی اش سواحل جنوب و بخشی سواحل شمال است. در سواحل جنوبی ما طرح مکران را هم داریم، طرح آمایشی که تهیه شده است. یکی از موضوعاتی که در این توسعه و شکوفایی اقتصاد دریامحور تأثیرگذار است، شبکه کریدوری جنوب است. امروز روی این موضوع با تفاهمی که با سازمان برنامه انجام شد، این کریدور آزادراهی و بزرگراهی و بخشی راه اصلی است، ارتباط بدون گلوگاه گوآتر به شلمچه است. این می‌شود کریدوری که بتواند تمام شرق به غرب را به همدیگر وصل کند.
بخشی از این موضوعاتی که صحبت کردید، به بنادر برمی گردد. سازمان بنادر هم زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی است. من فقط می‌خواهم به دو کاری که در همین مدت انجام شده است و دو اقدامی که انجام شده است و قطعاً در همین مسیر دریامحور بودن است و اقتصاد دریامحور است، تفاهم‌هایی است که با بخش خصوصی منعقد شد. ما بیش از ۹۳ همت قرارداد منعقد کرده‌ایم با بخش خصوصی به جهت اینکه هم از نظر لجستیک و هم سیلو و هم توسعه سایت‌های کانتینری پشتیبان، و این عدد رقم عدد رقم بزرگی است. این را بیشتر می‌خواهم تأکید کنم برای اینکه بخش خصوصی دارد این سرمایه گذاری را انجام می‌دهد. بخش خصوصی هم قطعاً باید امیدوار باشد به اینکه بازگشت سرمایه اش را به بهترین نحو داشته باشد. پس بستر آن آماده شده است و این جذابیت اینقدر وجود دارد که در وهله اول ۹۳ همت انجام گرفته است. یک موضوع قرارداد‌هایی بود که با تأمین منابعی که انجام شد در وزارت راه و شهرسازی و سازمان بنادر، در تولید و ساخت شناور بود. هم با نیروی دریایی ارتش، نیروی دریایی سپاه و البته باز هم بخش خصوصی. این را از این نظر توضیح می‌دهم، این شناور‌ها مخصوصاً شناوری که به آن آتش خوار می‌گویند در معیشت مردم بندر تأثیرگذار است.
چرا، بعضاً آتش سوزی‌هایی انجام می‌گیرد، لنجی که کل معیشت مردمی که در آن بندر دارند زندگی می‌کنند و آن خانوار به آن لنج ربط دارد و با ساخت این شناور‌های آتش خوار، خیلی سریع می‌تواند این آتش مهار شود و معیشتی مردمی که در بندر هستند را تحت تأثیر قرار خواهد داد. از این نظر توضیح دادم روی این قراردادها، ما درخصوص اقتصاد دریامحور و اساساً سرمایه گذاری در بخش بنادر و دریا، دچار محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی که تحریم‌های یک جانبه و ظالمانه دچار آن هستیم هم هستیم. با تمام این موضوعات من با افتخار می‌گویم که بخش خصوصی همچنان همراه است و دارد سرمایه گذاری می‌کند و ساخت و ساز هم صفر تا صد این شناور‌ها در خود کشور با نخبگان دانشگاهی و جوانان نخبه‌ای که هستند دارد انجام می‌گیرد.
سؤال: می‌دانم که وزارت راه و شهرسازی با همکاری و تعامل سازنده‌ای که با دولت دارد، قرار است اتفاق‌های خوبی را در مورد مکران با سرمایه گذاری داخلی و تکیه بر سرمایه گذاری که در بعد خارجی قرار است اتفاق بیفتد، پیش ببرد؟
صادق: مکران را شخص رئیس جمهور پیگیری شخصی می‌کنند از این نظر می‌گویم که تقریباً هر دو هفته یکبار این جلسه اقتصاد دریامحور با اولویت مکران را داریم. مکران طرح آمایشی را از قبل مصوب داشته است، اما به جهت اینکه آن چشم انداز‌هایی که در قانون برنامه هفتم هم به اینکه جمعیت بیشتری را باید ما در سواحل داشته باشیم، تصمیم بر این شد و داریم الان اقداماتی که به انتخاب مشاور می‌انجامد، با تأکیدی که رئیس جمهور داشتند، از تجربه‌های جهانی هم استفاده کنیم. آن چشم اندازی که برای مکران متصور شده است باید بسیار چشم اندازی باشد که شکوفایی حداکثری را در کشور داشته باشیم، اشتغال و دسترسی‌ها باید تکمیل باشد. تجربه‌های جهانی را با مشاورانی که داریم انتخاب می‌کنیم، هم مشاوران داخلی و هم همکاری شان با مشاوران خارجی، یک بخشی است که دارد انجام می‌شود. به موازات اینکه این سیاست‌ها را بخواهیم در طرحی که داریم برای اینجا تهیه می‌کنیم پیش ببریم، اقدام‌های اجرایی هم دارد انجام می‌شود.
دولتی کردن سواحل و به ویژه مکران یکی از معضل‌هایی است که باید از آن پرهیز کنیم. مکران را بخش خصوصی باید وارد شود و سرمایه گذاران خارجی که اتفاقاً به این اراضی لجستیکی احتیاج دارند بعنوان لجستیک پشتیبانی که دارند کالا و حتی مسافر را بخواهند جابجا کنند. تمام تلاش مان این است که بستر‌های قانونی و البته بخشنامه‌ها و آئین نامه‌های دست و پا گیری که در اینکه بخش خصوصی را جذب کنیم که بیاید این سازندگی را انجام بدهد را کمتر و کمتر کنیم. هم با مناطق آزاد جلسات مشترک گذاشته می‌شود و با تمام ذینفع‌ها و ذی نفوذ‌هایی که جذب سرمایه و جذب بخش سرمایه گذاران بخش خصوصی را در مکران تسهیل کنند. موضوعات دیگری هم وجود دارد، مکان یابی شهر‌های جدید و شهرک‌هایی که جمعیت پذیری را بتوانیم آنجا تسریع کنیم و البته مکان یابی‌های بنادر جدیدی که اشتغال را آنجا بیاورد و پشتیبانی‌هایی را که باید انجام بدهد در حوزه بنادر. اینها به موازات همدیگر دارد انجام می‌شود و حتماً در گفت‌و‌گو‌های بعدی که در خدمت شما خواهم بود، گزارش‌های امیدوارانه تری را به مردم شریف کشور بدهیم.
سؤال: وقتی وزیر راه در این برنامه می‌نشیند، یک محور بسیار مهم که مورد سؤال مردم است و غالب بحث‌ها را به خودش اختصاص می‌دهد، بحث ناوگان حمل و نقل عمومی کشور است. اول اینکه این ناوگان چقدر پاسخگوی نیازهای کشور است، یک بحث بسیار مهمی که مطرح می‌شود و همیشه جزء پرچالش‌های این حوزه در وزارتخانه حضرتعالی است، بحث فرسودگی این ناوگان است. برای اینکه این معضل را به حداقل برسانید، چه خواهید کرد؟
صادق: ناوگان حمل و نقل جاده‌ای، در ناوگان مسافری کمبود داریم. در تعداد اتوبوس‌های بین شهری کمبود مشهود است و این کمبود وقتی بیشتر نمود پیدا می‌کند که ما به جهت مراسم دینی و مذهبی که داریم چه در اربعین و چه در ۲۸ صفر، مجبور هستیم که ناوگان را سوق بدهیم بر اینکه زائران و مسافر‌ها را به مرز‌ها برسانیم تا این اتفاق بیفتد و بعد این مشکل در کشور کاملاً مشهود می‌شود از این نظر که این ناوگان باید به کل کشور که باید انجام می‌داده است، کمبود آن مشهود می‌شود. در حوزه ریلی، بله کمبود‌هایی در حوزه‌های هم واگن و هم لوکوموتیو، واگن کمتر، چون تولید داخل را هم می‌توانیم پشتیبان قرار بدهیم، اما درخصوص لوکوموتیو بیشتر. ناوگان هوایی هم که کاملاً مشخص است، تحریم‌ها روی این موضوع اثر گذاشته است. اینکه چه باید کنیم، درخصوص ناوگان هوایی کمتر توضیح می‌دهیم، چون باید اقدامات را مردم ببینند، چون توضیحات شاید باعث شود که آن اقدامات عملیاتی نشود.
سؤال: چه زمانی می‌بینیم؟
صادق: ما در تلاش هستیم، تحریم‌ها وجود دارد، اما کنسرسیوم‌های داخلی که درصدد هستیم تشکیل شود بتوانیم بخشی از تأکید می‌کنیم بخشی از مشکلات ناوگان هوایی را حل کنیم. یک موضوع دیگری که پیگیری می‌کنیم، تعمیراتی است که ناوگانی است که خوابیده است و با یک تغییرات و تجهیزاتی که می‌تواند در آن تعمیرات انجام بگیرد می‌تواند به ناوگان سرپای ما برگردد. آن را هم داریم پیگیری می‌کنیم که بتوانیم تأثیر بگذاریم. درخصوص ناوگان ریلی قرارداد‌هایی را پیگیر هستیم، از کشور‌های مختلف که بتوانیم لوکوموتیو را البته با هماهنگی‌هایی که هم با بانک مرکزی و هم وزارت صمت داریم، پیگیر این موضوعات هستیم. عدد رقم را تأکید می‌کنم زمانی خواهیم داد که یک تعدادی را وارد کرده باشیم یا اضافه شده باشد. درخصوص اتوبوس هم عرض کردم، موضوع مهم در این خصوص این است که به جز، بالاخره اینها منابع لازم دارد، این منابع با تمام محدودیت‌هایی که وجود دارد، به سمتی می‌رویم که بخش خصوصی را بتوانیم تشویق کنیم و ترغیب کنیم که بیایند و پشتیبان قرار بگیرند.
یک موضوع دیگر هم صنایع و معادن هستند، اینها با اقداماتی که انجام شده است و تفاهم‌هایی که از قبل انجام شده است، الان هم داریم کسری می‌کنیم و تعداد آن را بیشتر می‌کنیم. اینکه اگر کالا و بار معدن و صنعتی وجود دارد، خود صنایع و معادن هم بیایند هم در تکمیل مسیر‌ها چه ریل و چه در جاده و چه در تأمین ناوگان کمک کنند. اینها مواردی هستند که هر کدام بخشی از موضوعات را پیش خواهد برد، اما قطعاً زمانبر است. مطالبات بسیار زیاد است و زمانبندی که داریم انجام می‌دهیم اینگونه نیست که تمام این مشکل‌ها تا سال آینده حل خواهد شد، نه، این در قانون برنامه هفتم برش داده است و در چارچوب قانون برنامه هفتم همه تلاش مان را خواهیم کرد که هم منابع را جذب کنیم و هم بتوانیم تسهیلات را پشت ناوگان بیاوریم که ناوگان را بتوانیم قدری از میانگینی که وجود دارد، سال اش را بالاتر ببریم و بتوانیم پاسخگویی بهتری داشته باشیم.
سؤال: در بخش‌های مختلف خیلی تأکید دارید بر اینکه درکنار پشتیبانی‌ها و حمایت‌های دولت و آن اقدام‌هایی که وزارت راه و شهرسازی در دست انجام دارد، بخش خصوصی را ترغیب کنید برای اینکه با قوت ورود پیدا کند برای اینکه بخش مهمی از این کار‌ها را به بخش خصوصی بسپارید. فکر می‌کنید این اثرگذاری بخش در بخش‌های مختلف وزارت راه و شهرسازی چقدر سرعت می‌بخشد به اجرایی و عملیاتی شدن برنامه‌های شما؟
صادق: ببینید با منابع و تخصیص‌هایی که سالیانه طبق قوانین برنامه‌ای و بودجه‌های سالیانه انجام می‌شود، قطعاً وزارت راه و شهرسازی نمی‌تواند به آن افقی که برای آن پیش بینی شده است در قانون برنامه پنجم برسد. اتفاقاً به همین جهت است که هم در قانون برنامه هفتم و هم آئین نامه‌هایی که می‌نویسیم، مثال می‌زنم، آئین نامه خصوصی و عمومی که مشارکت خصوصی و عمومی است، اثربخشی آن بسیار زیاد است. همین جا خیلی شفاف بگویم بدون پشتیبانی بخش خصوصی و سرمایه گذاری‌هایی که در این خصوص می‌خواهد انجام بگیرد، فاصله ما با آن چشم انداز مطلوب بسیار زیاد است.
سؤال: مثلاً در حوزه حمل و نقل؟
صادق: حتماً در تجهیز ناوگان و هم در شریانی که وجود دارد یعنی هم ناوگان و هم مسیر‌هایی که وجود دارد. اینکه چگونه این بخش خصوصی را اطمینان بیشتری به آن بدهیم و همراه‌تر کنیم، وزارت راه و شهرسازی بخشی از این اطمینان بخشی را دارد. دولت به این موضوع بسیار پایبند است و پیگیر این موضوع است که بخش خصوصی را پای کار بیاورد.
سؤال: مطمئناً در پیشروی شما مطالبی است که شنیدن این مطالب از شما بعنوان وزیر راه و شهرسازی برای مردم خالی از لطف نیست. جمع بندی بفرمایید؟
صادق: درخصوص مسکن و حمل و نقل توضیحاتی دادم. حتماً اگر سؤالاتی را پاسخ دادم، سؤالات بیشتری هم به وجود آمده است. به جهت اینکه باید پاسخ‌هایی در تخصصی به موضوعاتی که امشب پرسیده شد و موضوعاتی که پرسیده نشد باید داده شود. من می‌خواهم به مردم شریف این نکته را عرض کنم که محدودیت‌ها وجود دارد، اما همتی که در پاسخگویی هم وجود دارد، بسیار زیاد است. چرا این را عرض می‌کنم، مطالباتی که در هم حوزه مسکن و هم در حوزه حمل و نقل وجود دارد، مطالباتی است که به حق است، این مطالبات پاسخگویی اش هم باید در آن تسریع شود. اینکه من در بخش خصوصی همه اش بار‌ها و بار‌ها روی آن تأکید کردم آن هم بخشی از مردمی هستند که دارند در این کشور زندگی می‌کنند و قلب آنها برای این سرزمین می‌تپد. تمام تلاش این است که گره‌هایی که در این خصوص وجود دارد را رفع کنیم. اینکه من وعده‌ای که نتوانم انجام بدهم روی آن تأکید نکردم، به جهت این است که اقدام‌ها را داریم انجام می‌دهیم که بسترسازی را بهتر انجام بدهیم و جمله آخر تمام تلاش من وزیر راه و شهرسازی در دولت و تمام همکاران من این است که به بهترین نحو بتوانیم پاسخگو باشیم، تلاش ما است.
