مدتهاست که مشخص شده است که رفتار کم‌تحرک ممکن است یک عامل خطر برای زوال شناختی باشد. با این حال، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که همه رفتارهای بی‌تحرک در مورد سلامت مغز یکسان عمل نمی‌کنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلث، در مطالعه‌ای که در مجله The Journals of Gerontology منتشر شده است، محققان دانشگاه استرالیای جنوبی نحوه تأثیر فعالیت‌های مختلف بی‌تحرکی بر عملکرد شناختی را مقایسه کردند. آن‌ها دریافتند که فعالیت‌های اجتماعی یا ذهنی تحریک‌کننده مانند خواندن یا کاردستی برای توانایی‌های حافظه و تفکر مفید است، اما فعالیت‌های منفعلانه‌تر مانند تماشای تلویزیون مضر بودند.
مدیسون ملو، نویسنده این مطالعه و دکترای تحقیقاتی فوق‌دکتری در اتحاد تحقیقات در ورزش، تغذیه و فعالیت دانشگاه استرالیای جنوبی گفت که نتایج این مطالعه ممکن است پیامدهایی برای خطر زوال عقل داشته باشد. اگرچه این مطالعه به خودی خود پیامدهای زوال عقل را بررسی نکرد، ملو اظهار داشت که عملکرد شناختی معیار خوبی برای پیشرفت بالقوه بیماری آلزایمر است که حدود 6.7 میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
او گفت: «در واقع، برای زوال عقل مانند بیماری آلزایمر، تغییرات می‌تواند بیش از یک دهه قبل از بروز هرگونه تغییر شناختی در مغز شروع شود.»
به گفته ملو، تحقیقات قبلی برخی از رفتارهای بی‌تحرک مانند خواندن یا استفاده از رایانه را با بهبود عملکرد شناختی مرتبط کرده بودند.
او گفت: «این بدان معناست که برای بهینه‌سازی فعالیت‌های 24 ساعته و الگوهای خواب برای عملکرد شناختی، ممکن است نیاز داشته باشیم که رویکردی دقیق‌تر داشته باشیم و انواع رفتارهایی را که افراد انجام می‌دهند مطالعه کنیم، نه اینکه همه رفتارهای نشسته یا فعال را یکسان تلقی کنیم.»
تیم او دقیقاً این کار را انجام داد. آن‌ها با داده‌های یک مطالعه بزرگ استرالیایی به نام ACTIVate کار کردند که شامل 397 سالمند 60 تا 70 ساله بدون زوال عقل بود.
برای بررسی اینکه فعالیت‌ها چگونه بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارند، محققان نتایج دو آزمایش را تجزیه و تحلیل کردند: یک ابزار غربالگری به سبک کاغذ و مداد که پنج حوزه عملکرد شناختی را ارزیابی می‌کند و یک ارزیابی شناختی مبتنی بر رایانه.
هنگامی که افراد بیشتر درگیر معاشرت، ورزش یا انجام فعالیت‌های «آرام» مانند خواندن، گوش دادن به موسیقی یا تمرین مذهبی می‌شدند، نمرات آن‌ها افزایش می‌یافت. از سوی دیگر، محققان بین نمرات پایین‌تر و رفتارهایی مانند تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدیویی ارتباط پیدا کردند.
با این حال، مطالعه بدون چند محدودیت نبود. هیلی نلسون، دانشمند علوم اعصاب و بنیان‌گذار آکادمی علوم اعصاب شناختی و رفتاری، که به این مطالعه وابسته نبود، اظهار داشت: «تحقیق عمدتاً بر داده‌های خودگزارش شده در مورد رفتارهای بی‌تحرک است که ممکن است در معرض سوگیری یا نادرستی باشد.»
او همچنین خاطرنشان کرد که طراحی این مطالعه ایجاد رابطه علت و معلولی بین فعالیت بدنی، رفتار بی‌تحرک و عملکرد شناختی را دشوار می‌کند.
در میان رفتارهای کم‌تحرکی که برای سلامت شناختی مفید هستند، به نظر می‌رسد یک موضوع مشترک وجود دارد. دکتر یان ام. مک‌دوناف، دانشیار روان‌شناسی در دانشگاه بینگهمتون SUNY، گفت: «به نظر می‌رسد آن رفتارهای بی‌تحرکی که پتانسیل درگیر کردن ذهن را دارند (به جای پردازش غیرفعال) به بهبود عملکرد شناختی کمک می‌کنند.»
پاتریشیا بویل، دکترای روانپزشکی و علوم رفتاری در دانشگاه راش و متولی بنیاد تحقیقات مغز مک‌نایت، افزود: «فعالیت‌هایی مانند کاردستی، خواندن، نواختن یک ساز و دعا کردن از نظر شناختی جذاب هستند و افرادی که در آن فعالیت‌ها شرکت می‌کنند از تحریک ذهنی، ذهن‌آگاهی و حل مسئله‌ای که نیاز دارند بهره می‌برند.»
او گفت: «در مقابل، فعالیت‌های بی‌تحرکی مانند تماشای تلویزیون با پیامدهای شناختی نامطلوب در افراد مسن‌تر مرتبط است. این فعالیت‌ها از نظر بصری محرک هستند اما به تلاش ذهنی زیادی نیاز ندارند.»
با توجه به یافته‌های این مطالعه، ممکن است تعجب کنید که آیا می‌توانید به سادگی با خواندن کتاب یا معاشرت با دوستان از زوال عقل پیشگیری کنید. اما صرفاً به این دلیل که فعالیت‌های کم‌تحرک فعال ممکن است مزایای نسبی داشته باشند، به این معنی نیست که باید جایگزین فعالیت بدنی شوند.
در واقع، این تحقیق همچنین نشان داد که فعالیت بدنی عامل اصلی سلامت مغز است. ملو گفت: «در مطالعه خود متوجه شدیم که پیام "بیشتر حرکت کن، کمتر بنشین" قطعاً صادق است.»
به گفته متخصصان، تعادل بین ورزش، فعالیت‌های ذهنی و سایر رفتارها برای بهزیستی شناختی بهینه است.
بویل گفت: «اتخاذ ترکیبی از رفتارهای سالم، از جمله فعالیت بدنی و درگیر ماندن از نظر اجتماعی و فکری، برای حفظ سلامت شناختی با افزایش سن مهم است. به‌عنوان هفت تا هشت ساعت خواب توصیه‌شده، سیگار نکشیدن، حفظ سلامت قلب، پیروی از یک رژیم غذایی سالم، اولویت دادن به سلامت روان، و دنبال کردن چالش‌های جدید یادگیری نیز مؤلفه‌های مهمی برای حفظ سلامت شناختی هستند.»
به گفته مک‌دوناف، همچنین ممکن است افراد به راهبردهای پیشگیری از زوال عقل واکنش متفاوتی نشان دهند.
او گفت: «ما می‌دانیم که روند پیری به طور یکسان بر مغز تأثیر نمی‌گذارد و روی هر فرد یکسان تأثیر نمی‌گذارد. به همین دلیل، تحقیقات مداخله‌ای بیشتر به سمت مداخلات "چندوجهی" در حال حرکت است که در آن چندین راه برای بهبود سلامت شناختی تلاش می‌شود.»
