بحث بدهی دولت‌ها به تامین اجتماعی، یک بحث داغ است؛ برخی کارشناسان حجم بدهی دولت به تامین اجتماعی به همراه رقم به‌روزرسانی آن را بالغ بر هزار همت و حتی بیش از این برآورد می‌کنند؛ اما سوال این است که این بدهی از کجا نشات می‌گیرد و چطور تا این اندازه انباشته شده است؟
«مازیار گیلانی نژاد» فعال کارگری در مقدمه گفتگوی خود به ماجرای انباشت بدهی اشاره کرد و گفت: بسیار شنیده‌ایم که دولت به سازمان تامین اجتماعی بدهکار است اما نمی‌دانیم چرا؛ در واقع دولت به دلیل عمل نکردن به تعهداتش در قبالِ سازمان تأمین اجتماعی، سالهاست به عنوان بزرگترین بدهکارِ این سازمان بیمه‌گر شناخته شده است.
او با بیان اینکه اول باید بدانیم این بدهی چگونه ایجاد شد، تصریح کرد: قبل از هر چیز سه درصد حق بیمه سهم دولت برای بیمه‌شدگان عادی به تامین اجتماعی پرداخت نشده و اهمال در پرداخت این معوقه دهه‌هاست ادامه دارد اما ماجرا به همینجا ختم نمی‌شود.
گیلانی نژاد اضافه کرد: قانون‌گریزی‌ها بسیار است؛ دولت متعهد است حق بیمه کارگاه‌های زیر ۵ نفر را که تعدادشان بیش از ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است، به تأمین اجتماعی پرداخت کند که متاسفانه به این تعهد عمل نکرده است.
این فعال کارگری ادامه داد: با بازنشسته کردن اجباری کارگران کارخانه‌هایی که بر طبق ماده ۱۰ نوسازی صنایع جهت بهسازی محیط زیست، تعطیل شده و دست به اخراج کارگران خود می‌زنند، دولت متعهد شده است که ۵ سال حق بیمه آنان را بدهد تا بازنشسته شوند، که به این تعهد هم عمل نمی‌کند. ۷۶۰ هزار رانندگان تاکسی، بیمه‌شده‌ی تامین اجتماعی هستند که ۱۳.۵ درصد از حق بیمه را خودشان به صندوق تامین اجتماعی می‌پردازند و دولت باید ۱۳.۵ درصد باقیمانده‌ی حق بیمه این رانندگان را به سازمان پرداخت کند، که بازهم هرگز به این تعهد قانونی عمل نکرده است.
گیلانی نژاد با بیان اینکه این سیاهه طولانی‌ست؛ به چند مورد دیگر اشاره می‌کند: دولت ۲۶ گروه میهمان ناخوانده را بر سر سفره تامین اجتماعی تحمیل کرده است از جمله هنرمندان، گروههای صنایع دستی، زنبورداران، خادمان مساجد و .... که پرداخت حق بیمه همه‌ی این گروه‌ها باید توسط دولت صورت گیرد، که البته هرگز پرداختی انجام نمی‌شود. هفت درصد حق بیمه اسیران جنگ ایران و عراق را که دولت متعهد شده به تامین اجتماعی پرداخت کند، واریز نمی‌کند. حق بیمه کارمندان دولتی که به زور توسط دولت به تأمین اجتماعی آورده شده‌اند، هنوز پرداخت نشده است.
او به برشمردن تخلفات دولت در تعامل با صندوق تامین اجتماعی ادامه داد: حق بیمه‌ی کارگران و کارمندان شرکت‌های دولتی همچون مخابرات، برق منطقه‌ای و ... که دولت باید به تامین اجتماعی پرداخت کند، پرداخت نمی‌شود. مبلغ خرید کارخانه‌های سودده که دولت از تامین اجتماعی با قیمت پایین خریداری کرده تاکنون پرداخت نشده از جمله کارخانه تولید سانتریفوژ تسا در کرج. هزینه درمان بیماران غیر تأمین اجتماعی که در زمان کرونا در بیمارستان‌های تامین اجتماعی بستری شدند، پرداخت نشده است. بدهی وزارت بهداشت به تامین اجتماعی در پرداخت سرانه درمان بیمه شدگان تامین اجتماعی در قالبِ طرح تحول بیمه سلامت پرداخت نشده است و همچنین خرید ۲۹ بیمارستان از تامین اجتماعی که مبلغ توافق شده برای واگذاری آنها به تأمین اجتماعی داده نشده است. و وام های دریافتی (۳ میلیارد تومان) در زمان جنگ از بانک رفاه کارگران، هنوز تادیه نشده است.
گیلانی نژاد در ادامه با تاکید بر اینکه « اینها تنها بخش کوچکی از ۶۷ مورد بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی است» افزود: طبق ماده ۲۲ آیین دادرسی مدنی، بدهی دولت به تامین اجتماعی باید به روز محاسبه شود و سود مرکب به آن تعلق بگیرد که این اتفاق نمی‌افتد، دولت بدهی خود را بسیار ساده و در کمال بی‌انصافی محاسبه می‌کند؛ در بودجه سال آینده نیز رقم قابل قبولی برای پرداخت بدهی‌ها در نظر گرفته نشده؛ ضمن اینکه اگر قرار به پرداخت هم باشد باز هم به جایش شرکت‌ها یا کارخانه‌های ورشکسته را به تامین اجتماعی تحمیل خواهند کرد آنهم با قیمت‌های نجومی و غیرواقعی.
این فعال کارگری در پایان تاکید کرد: سازمان تأمین اجتماعی، یک سازمان عمومی و غیردولتی است که با مبالغ دریافتی از کارگران و بیمه‌شدگان ایجاد شده است. دولت حق دخالت در آن را ندارد اما هم در آن دخالت می‌کند و با تصویب قوانین ریز و درشت مناسبات این صندوق را برهم می‌زند و هم تمام مدیران آن را راساً بدون مشارکت صاحبان صندوق انتخاب می‌کند. و این رویکرد دولت یعنی ابر بدهکار بزرگ یک سازمان برای عدم پرداخت بدهی خود، زمامِ کنترل آن را در دست گرفته و در عمل این صندوق را به سمت بحران و نابودی هدایت کرده است.
