حسین الله کرم، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و از فعالان حزب اللهی در گفتگو با خبرنگار "تابناک" به بیان دیدگاهها و تحلیل های خود پیرامون آخرین اوضاع سوریه پرداخت، متن این گفتگو را از نظر می گذرانید:
تحلیل شما از وضعیت فعلی سوریه چیست عملکرد جولانی را اینجای کار، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سوریه وضعیتی در حال تجزیه دارد به طوری که کرد‌ها در شمال شرق، علوی‌ها در سواحل غربی استان سویدا، درعا و قنیطره در اشغال اسرائیل و در اختیار دروزی‌هاست و جولانی و تروریست‌ها در دمشق تا حلب و ادلب حضور دارند از آنجا که ترکیه به عنوان حامی اصلی جولانی دنبال نئو عثمانی است جولانی در همان چهارچوب از یکطرف با اسرائیل و از طرف دیگر با تروریست‌ها همگراست
دلایل سقوط سریع بشار اسد را چه می‌دانید؟
عدم مقاومت ارتش سوریه عامل اصلی و مهمترین اشتباه اسد، انحلال دفاع الوطنی می‌باشد. البته با وجود بمباران مراکز مستشاری ایران در سوریه و حتی وجود مشکلات اقتصادی، فروپاشی حکومت اسد بهیچ وجه قابل تصور نبود.
مقام معظم رهبری از ایجاد جریان مقاومت در سوریه‌ی بعد از اسد سخن گفته‌اند نظر شما چیست؟ چه گروه‌ها و جریان‌هایی پتانسیل ایجاد چنین وضعیتی را دارند؟
حدود ۱۵۰ هزار نیروی داوطلب مردمی تحت عنوان "دفاع الوطنی" آموزش توسط نیروی مقاومت دیده‌اند که بدلیل جنایات تروریست‌ها و اشغالگری اسرائیل مهمترین پتانسیل مقاومت در آینده سوریه‌اند. البته علوی‌ها، دروزی‌ها، کرد‌ها و مسیحی‌ها هم بنا بدلایل فوق وهمچنین فرقه گرایی تروریست‌ها دارای پتانسیل پیوستن به مقاومت هستند.
به نظر شما تصاویر و فیلم‌هایی که اخیراً از زندان‌های سوریه در زمان حکومت بشار منتشر شده چقدر واقعی و قابل اعتنا هستند؟
اعمال گذشته تروریست‌ها آنقدر سیاه و جنایت‌آمیز است که حتی اگر تصاویر و فیلم‌ها واقعی هم باشند به پای جنایات تروریست‌های تحریر الشام و... نمی‌رسند.
- روابط سوریه فعلی و اسرائیل به چه شکل پیش خواهد رفت؟
روابط سوریه‌ی فعلی در چارچوب رویکرد نئوعثمانی ترکیه خواهد بود. از آنجا که ترکیه می‌خواهد بمثابه عثمانی‌ها اقوام عرب و کرد را در کنار ترک‌ها قرار دهد تلاش خواهد کرد با اسرائیل و آمریکا در راستای نئوعثمانی تعامل کند به طوری که حتی اسرائیل را به عنوان سرزمین فلسطین جزئی از نئوعثمانی قرار دهد واز هرگونه درگیری با اسرائیل خودداری کند.
بازی اکراد قسد در این میان چگونه تحلیل می شوند و چه خواهند کرد؟
البته موضوع اکراد قسد (ypd) درشمالغربی سوریه که تحت حمایت آمریکائی‌ها هستند فرق می‌کندزیرا ترکیه می‌خواهد بااز بین بردن جدائی طلبان پ ک ک آنها را بخشی از نئو عثمانی قرار دهد لذا نیاز به توافق با آمریکا دارد. توافقی که ممکن است هرگونه درگیری را به بعد از داعشیزه کردن عراق گذاشته شود.
آینده سوریه را چگونه پیش بینی می‌کنید؟ جنگ داخلی، صلح، ثبات یا ...؟
از آنجا که چهار کشور ایران، ترکیه، عربستان و رژیم صهیونیستی به دنبال تبدیل شدن به قدرت منطقه‌ای هستند و آمریکا بعنوان قدرتی فرامنطقه‌ای در این وضعیت تلاش دارد با تجزیه‌ی منطقه از طریق تشکیل کردستان بزرگ نه تنها چهار کشور ایران، عزاق، ترکیه و سوریه راتجزیه کند بلکه رژیم صهیونیستی را قدرت منطقه‌ای نماید بی تردید دراین وضعیت، منطقه با بی‌ثباتی رو‌به‌رو خواهد شد، این بی‌ثباتی درگیری‌های داخلی در سوریه و جنگ‌های بین دولتی را دامن خواهد زد..
این آزار و اذیت علوی‌ها به کجا ختم خواهد شد؟
جولانی برای سوریه‌ی آینده احتمالاً به دنبال مهاجرت دادن آنها خواهد پرداخت البته وجود علوی‌ها در ترکیه می‌تواند مانع شده و آنرا تبدیل به درگیری داخلی در ترکیه و بین الدولی با سوریه فعلی کند یا موجب همگرایی علوی‌های ترکیه و علوی‌های سوریه با ایران برای باز گرداندن سوریه به محور مقاومت گردد.
در مورد سوریه چه نقد‌هایی به سیاست‌های گذشته دیپلماسی ایران و رسانه وارد است؟
از آنجا که تبدیل شدن ایران به قدرت منطقه‌ای در داخل ایران تبدیل به باورنخبگانی و حتی باور عمومی نگردید؛ لذا دیپلماسی و رسانه نیز نتوانستند در چارچوب قدرت منطقه‌ای عمل کنند. البته برخی مشکلات اقتصادی را عامل اصلی تری در عدم باور ایرانیان درتبدیل شدن ایران به قدرت منطقه‌ای می‌دانند درحالیکه ایران حتی با از دست دادن سوریه، بدلیل قدرت موشکی وقدرت اتمی و برخورداری از نیرو‌های متخصص قدرت بلامنازع منطقه است.
چه منافع مشترکی میان ایران و سوریه وجود دارد؟
ژئوپلتیک، ژئواستراتژی و ایدئواستراتژی مهمترین منافع مشترک ایران وسوریه بودند، اگر بطور ساده‌تر بگویم سوریه به نوعی عقبه و اتصال دهنده محور مقاومت بودو می‌توانست نقش بی بدیلی در تهاجم به جبهه شمال فلسطین ایفا کند، البته در چارچوب ایدئو استراتژی باازدست رفتن سوریه این نقش به یمن واگذار شده است.
نقش و بازی بعدی ترکیه در سوریه چیست؟
رویکرد نئوعثمانی ترکیه بعد از سوریه در پی گسترش ژئوپلیتیکی نئو عثمانی در شمال عراق از موصل تا کرکوک است، لذا تلاش به مصالحه با آمریکا و رژیم صهیونیستی برای رسیدن به راهبرد ژئوپلیتیکی نئوعثمانی اش در عراق را دنبال خواهد کرد و اهداف آن را از شمال و غرب عراق یعنی از جنوب ترکیه و شرق سوریه دنبال خواهد نمود.
چشم انداز شمابه برقراری روابط دیپلماتیک بین ایران و سوریه‌ی کنونی چیست؟
به دوشکل زیر امکان روابط دیپلماتیک بین ایران وسوریه وجود دارد:
۱- رابطه دیپلماتیک ایران وسوریه درحالت اول بستگی به روابط ترکیه با آمریکا و رژیم صهیونیستی پیرامون رویکرد نئوعثمانی خواهد داشت. اگر ترکیه تحت فشار آمریکا به تجزیه‌ی سوریه و شکل‌گیری حکومت فدرال سوریه تن دهد و بعد اگر مجبور به عملیاتی کردن فدرالیسم در عراق شود نه تنها با دست خودش به نئوعثمانی پایان داده بلکه به تجزیه ترکیه نیز تن داده است، در این وضعیت ترکیه برای جلوگیری از تجزیه به دو کشور کرد و ترک به سوی همکاری با ایران پیش می‌رود که در نتیجه‌ی آن ایران به کمک ترکیه مجدداً به سوریه باز خواهد گشت وروابط برقرار می‌شود.
۲- حالت دیگر رابطه ایران با سوریه فعلی هنگامی صورت می‌گیرد که شاهد برتری و فرماندهی سنی‌های اخوان المسلمین طرفدار سید قطب در میان نیرو‌های تروریستی فعلی به سرکردگی تحریرالشام گردیم دراین وضعیت سوریه اولین نیروی سنی انقلابی است که با پیوستن به محور مقاومت جانشین مناسبی به جای اسد گردیده وروابط دیپلماتیک باایران برقرار خواهد کرد.
گفتگو: افسانه کیهان فر
