صعود فری سولو
صعود آزاد (فری سولو) نوعی سنگ‌نوردی است که در آن کوهنوردان بدون استفاده از طناب یا هرگونه تجهیزات حفاظتی، تنها با تکیه بر کفش‌های سنگ‌نوردی و پودر سنگ‌نوردی خود به صعود می‌پردازند. این نوع صعود یکی از خطرناک‌ترین اشکال سنگ‌نوردی به شمار می‌آید، زیرا برخلاف بولدرینگ، فری سولوئیست‌ها از ارتفاعات بالاتر صعود می‌کنند، جایی که سقوط می‌تواند کشنده باشد. اگرچه بسیاری از کوهنوردان در مسیرهایی که در آنها راحت هستند فری سولو کرده‌اند، تنها گروهی از افراد به طور منظم و در مسیرهایی که به مرز توانایی‌هایشان نزدیک است، فری سولو می‌کنند.
برخی از کوهنوردان، مانند الکس هونولد و جان باچار، به دلیل فری سولو شهرت زیادی کسب کرده‌اند. با این حال، برخی دیگر به اخلاق این نوع صعود و تاثیرات آن بر جامعه کوهنوردی و رسانه‌ها و تشویق به خطرات آن اعتراض دارند. اصطلاح "فری سولو" ابتدا در زبان عامیانه کوهنوردان استفاده می‌شد، اما پس از موفقیت فیلم برنده اسکار "فری سولو"، Merriam-Webster این واژه را در سپتامبر ۲۰۱۹ به‌طور رسمی به دایره‌المعارف انگلیسی خود اضافه کرد.
علاوه بر صعودهای تک‌پرده و چندپرده‌ای، فری سولو در انواع مختلف سنگ‌نوردی، از جمله یخ‌نوردی و میکسد کلایبینگ (که در فیلم "The Alpinist" نمایش داده شد) نیز انجام می‌شود. همچنین رکوردهای سرعت در صعودهای آلپاین (ترکیب سنگ‌نوردی و یخ‌نوردی) که در فیلم "Race to the Summit" به نمایش گذاشته شده است، به ثبت می‌رسد.
کوهنوردی فری سولو
دیدگاه عمومی در مورد فری سولو متفاوت است. بسیاری از کوهنوردان این نوع صعود را تحسین می‌کنند، در حالی که برخی دیگر نسبت به خطرات آن و پیامی که این صعودها به سایر کوهنوردان می‌رسانند، ابراز نگرانی کرده‌اند. بسیاری از شرکت‌ها نیز این نگرانی‌ها را در نظر گرفته‌اند. به عنوان مثال، شرکت Clif Bar در سال ۲۰۱۴ حمایت مالی از پنج کوهنورد فری سولو را لغو کرد و به خطرات این فعالیت اشاره نمود، که بحث‌هایی را درباره میزان پاداش‌دهی به چنین خطراتی برانگیخت.
در مقابل، شرکت‌های The North Face و Red Bull از فری سولوئیست‌ها حمایت کرده و به رشد این جامعه کمک کرده‌اند. علاوه بر این، الکس هونولد، که پیش‌تر حمایت Clif Bar را از دست داده بود، در مستند "فری سولو" که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، شرکت کرد. این فیلم با تحسین فراوان منتقدان روبرو شد و جایزه اسکار بهترین مستند بلند را کسب کرد. جیمی چین، کارگردان این مستند، در مورد اخلاق انجام پروژه و تأثیر تیم فیلمبرداری بر نتیجه نهایی صحبت کرده است.
حتی در درون جامعه کوهنوردی نیز فری سولو یک موضوع بحث‌برانگیز است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲، زمانی که مجله Climbing مقاله‌ای در مورد فری سولو منتشر کرد، اعلام کردند که این مقاله به هیچ وجه تأییدی بر این عمل نیست. همچنین در تحقیقات این مجله، تنها تعداد کمی از کوهنوردان به فری سولو پرداخته‌اند و بسیاری از آنان بیان کردند که دیگر این کار را انجام نمی‌دهند.
در سال ۲۰۲۲، جف اسموت، نویسنده و گاهی فری سولوئیست، کتابی به نام All and Nothing: Inside Free Soloing نوشت که در آن از طریق مصاحبه‌ها دلایل فری سولو کردن برخی کوهنوردان را بررسی کرد و به تحلیل انگیزه‌های مختلف آنها پرداخت. او احساس کنترل بر ترس‌ها را به عنوان نوعی اعتیاد توصیف کرد که مزایای آن در زندگی خارج از کوهنوردی نیز مشهود است. همچنین، اسموت دریافت که انگیزه‌ها برای فری سولو بسیار متنوع‌تر از آنچه که انتظار می‌رفت، هستند. در پاسخ به سوال "آیا فری سولوئیست‌ها دیوانه‌اند؟" او گفت: "ممکن است، اما آیا آنها دیوانه‌تر از دیگران هستند؟ فکر نمی‌کنم، فقط به روش متفاوتی عمل می‌کنند."
خطرات صعود فری سولو
برخی از کوهنوردان فری سولو در تاریخ کوهنوردی موفقیت‌های بزرگی به دست آورده‌اند و به شهرت جهانی رسیده‌اند. در حالی که بسیاری از کوهنوردان فری سولو را در گریدهای پایین‌تر از توانایی‌های خود انجام داده‌اند، تنها تعداد کمی از آنها به طور منظم و در گریدهایی نزدیک به محدودیت‌های خود به این کار پرداخته‌اند.
تکنیک‌های صعود فری سولو
الکس هونولد: مشهورترین و پرافتخارترین فری سولوئیست قرن 21 که فری سولو خود در سال ۲۰۱۷ در مسیر Freerider 5.13a (7c+) در El Capitan تبدیل به فیلم نمادین "فری سولو" شد.
هانس یورگ آوئر: فری سولوئیست بزرگ دیواره که در سال ۲۰۰۷ فری سولو خود در مسیر Fish Route در Marmolada را انجام داد، که در آن زمان یکی از جسورانه‌ترین صعودها در تاریخ کوهنوردی محسوب می‌شد.
مایکل ریردون: فری سولوئیست مشهور که فری سولو خود در سال ۲۰۰۵ در Romantic Warrior جایزه "ماجراجوی سال" نشنال جئوگرافیک را دریافت کرد.
الکساندر هوبر: یکی از قوی‌ترین کوهنوردان دهه ۱۹۹۰ که در گرید فری سولوینگ تک‌پرده و فری سولوینگ بزرگ دیواره نقاط عطف جدیدی ایجاد کرد.
آلن روبرت: پیشگام فری سولو در اوایل دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، که نقاط عطف مهمی در این رشته ایجاد کرد.
ولفگانگ گولیش: کوهنوردی قدرتمند در اواخر دهه ۱۹۸۰ که نقاط عطف فری سولو را تعیین کرد و سولو نمادین Separate Reality را انجام داد.
کاترین دستیول: یکی از کوهنوردان زن برجسته در اواخر دهه ۱۹۸۰ که فری سولوهای نمادینی در تک‌پرده و بزرگ دیواره انجام داد.
پاتریک ادلینگر: فری سولوئیست اروپایی برجسته که سولوهای بزرگ دیواره‌ای نمادینی در Verdon Gorge و Buoux انجام داد.
آنتوان لو منسترول: فری سولوئیست پرافتخار که در سال ۱۹۸۵ فری سولو در Revelations را انجام داد.
پیتر کرافت: فری سولوئیست کانادایی که در دهه ۱۹۸۰ پیشگام فری سولوینگ بزرگ دیواره با The Rostrum و Astroman بود.
جان باچار: اولین "سوپراستار" فری سولو که در اواخر دهه ۱۹۷۰/اوایل دهه ۱۹۸۰ فری سولوینگ بزرگ دیواره‌ای را در Nabisco Wall پیشگام کرد.
علاوه بر این، چندین فری سولوئیست دیگر مانند ران فاوست، کریستوف پروفیت، برد گوبرایت، دن گودوین، کالین هالی، درک هرسی، جیمی جوئل، جان لانگ، دیو مک لئود، دن اسمیت، دین پاتر و توبین سورنسون نیز در فری سولوینگ از نظر تاریخی قابل توجه هستند.
در بین کوهنوردان زن، فری سولوینگ کمتر رایج است، اما کاترین دستیول، استف دیویس و بارت هریتون از دیگر کوهنوردان زن برجسته هستند که مسیرهای تک‌پرده و بزرگ دیواره را فری سولو کرده‌اند.
در تاریخ فری سولوینگ، صعودهایی با گریدهای بالا و چالش‌برانگیز به مرور زمان در مسیرهای مختلف به وقوع پیوسته‌اند که هر یک به نوبه خود نقطه عطفی در تاریخ این رشته محسوب می‌شوند. در زیر برخی از این صعودهای مهم در مسیرهای تک‌پرده آورده شده است:
2019:آلفردو وبر، کوهنورد ایتالیایی، در سن ۵۲ سالگی Panem et Circenses در آرکو، ایتالیا را فری سولو کرد. این صعود به عنوان اولین فری سولو ۸c (5.14b) در تاریخ شناخته شد.
2004:الکساندر هوبر، کوهنورد برجسته آلمانی، فری سولو Kommunist در تیرول، اتریش را انجام داد. این صعود اولین فری سولو ۸b+ (5.14a) در تاریخ بود.
1993:آلن روبرت، کوهنورد فرانسوی، فری سولو Compilation در Omblèze، فرانسه را انجام داد. این اولین فری سولو مسیر درجه ۸b (5.13d) در تاریخ بود.
1987:ژان-کریستوف لافایل، کوهنورد فرانسوی، Rêve de gosse را در لا روش-دز-آرنو، فرانسه فری سولو کرد. این صعود به عنوان اولین فری سولو در درجه ۸a+ (5.13c) در نظر گرفته شد.
1986:ولفگانگ گولیش، کوهنورد آلمانی، Weed Killer را در Raven Tor در Peak District فری سولو کرد. این اولین فری سولو در 7c (5.12d) بود.
در همان سال، گولیش همچنین سولو نمادین Separate Reality در درجه 7a+ (5.12a) را انجام داد.
1985:آنتوان لو منسترول، فری سولوئیست فرانسوی، در Revelations در Raven Tor، Peak District، اولین فری سولو در درجه ۸a (5.13b) را انجام داد. این شاهکاری بود که یک دهه از زمان خود جلوتر بود.
1982:جان باچار، کوهنورد آمریکایی، Baby Apes را در پارک ملی جوشوا تری فری سولو کرد. این احتمالاً اولین فری سولو در درجه ۷b (5.12b) در تاریخ است.
1961:جان گیل، یکی از پیشگامان سنگ‌نوردی، اولین صعود Thimble را فری سولو کرد که اولین ردپوینت و در نتیجه اولین فری سولو در درجه ۷a+ (5.12a) محسوب می‌شود.
این نقاط عطف نشان‌دهنده رشد و پیشرفت فری سولوینگ در مسیرهای مختلف است که هر کدام در زمان خود گام‌های جدید و جسورانه‌ای در تاریخ سنگ‌نوردی به شمار می‌آیند.
صعود فری سولو الکس هونولد
فری سولوینگ در مسیرهای بزرگ دیواره یکی از چالش‌برانگیزترین و مهم‌ترین فضاهای سنگ‌نوردی است. در این نوع صعودها، کوهنورد باید بدون استفاده از ابزارهای حمایتی یا طناب، مسیری طولانی و پیچیده را به طور کامل از ابتدا تا انتها صعود کند. برخی از مهم‌ترین نقاط عطف فری سولو در مسیرهای بزرگ دیواره عبارتند از:
2017:الکس هونولد، یکی از برجسته‌ترین فری سولوئیست‌ها، مسیر Freerider (5.13a، 7c+) را بر روی El Capitan در پارک ملی یوسیمیتی فری سولو کرد. این اولین فری سولو بزرگ دیواره در گرید 5.13a (7c+) در تاریخ بود. صعود او به فیلم برنده اسکار "فری سولو" تبدیل شد و شهرت جهانی پیدا کرد.
2007:هانس یورگ آوئر، کوهنورد برجسته، مسیر Fish Route را بر روی Marmolada در Dolomites، ایتالیا فری سولو کرد. این اولین فری سولو بزرگ دیواره در گرید 5.12c (7b+) با 35 پرده بود.
2005:مایکل ریردون، فری سولوئیست آمریکایی، مسیر Romantic Warrior را در سیرا نوادا، ایالات متحده آمریکا فری سولو کرد (آنسایت). این اولین فری سولو بزرگ دیواره در گرید 5.12b (7b) با 10 پرده بود و باعث شد که او جایزه "ماجراجوی سال" از نشنال جئوگرافیک را کسب کند.
2002:الکساندر هوبر، کوهنورد آلمانی، مسیر Hasse-Brandler 1,500 فوتی را بر روی Cima Grande در Dolomites فری سولو کرد. این اولین فری سولو بزرگ دیواره در گرید 5.12a (7a+) بود.
این صعودها نشان‌دهنده پیشرفت فری سولوینگ در مسیرهای بزرگ دیواره هستند و کوهنوردان از طریق آنها به نقاط عطف جدیدی دست یافته‌اند که به طور قابل توجهی در تاریخ کوهنوردی تاثیر گذاشته است.
تمرینات برای فری سولو
فری سولوینگ، که در آن کوهنورد بدون استفاده از طناب یا هرگونه ابزار حمایتی مسیر را صعود می‌کند، به طور ذاتی خطرات زیادی را به همراه دارد. این نوع صعودها هرچند که به عنوان یک دستاورد خارق‌العاده در ورزش کوهنوردی شناخته می‌شود، اما متاسفانه تعدادی از کوهنوردان برجسته در حین انجام این صعودها جان خود را از دست داده‌اند. برخی از مهم‌ترین موارد مرگ و میر در فری سولوینگ عبارتند از:
پل پرئوس (3 اکتبر 1913؛ 27 ساله): در سقوط 300 متری از تلاش برای اولین صعود لبه شمالی Mandlkogel در Gosaukamm، جان خود را از دست داد.
جیمی جوئل (31 اکتبر 1987؛ 34 ساله): در حین فری سولو مسیر آسان Poor Man's Peuterey در Tremadog، شمال ولز، با استفاده از یک مسیر میانبر جان خود را از دست داد.
توبین سورنسون (5 اکتبر 1980؛ 25 ساله): در حین فری سولوینگ دیواره شمالی کوه آلبرتا در کوه‌های راکی کانادا جان خود را از دست داد.
درک هرسی (28 مه 1993؛ 36 ساله): در حین فری سولوینگ مسیر Steck-Salathé در Sentinel Rock در یوسیمیتی جان خود را از دست داد.
دوایت بیشاپ (19 ژوئیه 2004؛ 49 ساله): در حین صعود انفرادی و بدون طناب در مسیر Grand Traverse در قله Grand Teton در وایومینگ سقوط کرد.
جان باچار (5 ژوئیه 2009؛ 52 ساله): در یک حادثه فری سولو در Dike Wall نزدیک Mammoth Lakes، کالیفرنیا جان خود را از دست داد.
مایکل جی. یبارا (ژوئیه 2012؛ 45 ساله): در حین صعود انفرادی در قله ماترهورن در کوه‌های سیرا نوادا در کالیفرنیا جان خود را از دست داد.
علاوه بر این، مجله Climbing گزارش داده است که تعدادی از فری سولوئیست‌های برجسته و افرادی که در سایر ورزش‌های شدید مشارکت داشته‌اند، نیز جان خود را از دست داده‌اند. از جمله این افراد می‌توان به دن اسمیت (در سن 35 سالگی در حین پرش با طناب در یوسیمیتی)، مایکل ریردون (در سن 42 سالگی در حین سنگ‌نوردی در صخره‌های دریایی)، دین پاتر (در سن 43 سالگی هنگام پرواز با بال در یوسیمیتی)، برد گوبرایت (در سن 31 سالگی در حین فرود در Potrero Chico) و هانس یورگ آوئر (در سن 35 سالگی در بهمن در قله هاوس) اشاره کرد.
این مرگ‌ها یادآور خطرات بالای این نوع صعودها و لزوم احتیاط و آمادگی لازم برای انجام فری سولوینگ هستند.
1. فری سولو چیست؟
فری سولو به صعود کوهنوردی بدون استفاده از طناب یا ابزارهای ایمنی گفته می‌شود، که در آن فرد تنها به قدرت بدنی و مهارت‌های خود تکیه می‌کند. این نوع صعود به دلیل خطرات بسیار بالای خود، یکی از چالش‌برانگیزترین سبک‌های کوهنوردی است.
2. آیا فری سولو یک ورزش امن است؟
فری سولو به طور ذاتی خطرات زیادی دارد زیرا کوهنورد بدون هیچ‌گونه ابزار ایمنی مانند طناب یا کارابین، از مسیر صعود می‌کند. این امر ممکن است منجر به سقوط و در نتیجه مرگ یا آسیب‌های جدی شود. بنابراین، این ورزش برای افرادی که تجربه و مهارت بسیار بالایی دارند مناسب است، اما برای افراد مبتدی یا کسانی که مهارت کافی ندارند خطرناک است.
3. چه کسانی معمولاً فری سولو می‌کنند؟
افراد با تجربه و حرفه‌ای در سنگ‌نوردی که مهارت‌های بالایی در کنترل بدن و انتخاب مسیر دارند، معمولاً به فری سولو پرداخته و از آن لذت می‌برند. بسیاری از صعودهای فری سولو توسط کوهنوردان برجسته مانند الکس هونولد، جان باچار و دیگرانی که مهارت‌هایشان را در مسابقات و صعودهای بزرگ به اثبات رسانده‌اند، انجام می‌شود.
4. آیا فری سولو در تاریخ کوهنوردی معروف بوده است؟
بله، فری سولو در تاریخ کوهنوردی بارها توسط کوهنوردان معروف انجام شده است. یکی از مشهورترین صعودها در این زمینه، صعود الکس هونولد به مسیر Freerider در El Capitan در سال 2017 بود. این صعود اولین فری سولو در تاریخ با درجه سختی 5.13a (7c+) بود که به فیلم "فری سولو" تبدیل شد و توجه زیادی را به خود جلب کرد.
5. چه خطراتی برای کوهنوردان در صعودهای فری سولو وجود دارد؟
در صعودهای فری سولو، خطرات اصلی سقوط، از دست دادن تعادل، شرایط غیرمنتظره آب و هوا، و عدم آمادگی کافی برای برخورد با مشکلات در مسیر وجود دارد. این نوع صعود به دلیل فقدان حمایت‌های ایمنی همچون طناب یا تجهیزات حفاظتی، بسیار خطرناک است و حتی افراد با تجربه هم ممکن است در معرض خطرات جدی قرار گیرند.
صعود فری سولو یکی از چالش‌برانگیزترین و هیجان‌انگیزترین نوع کوهنوردی است که در آن کوهنورد بدون هیچ‌گونه ابزار ایمنی مانند طناب و کارابین، به صعود دیواره‌ها و قله‌ها می‌پردازد. این نوع صعود نیازمند تمرکز، قدرت بدنی، شجاعت و تجربه بسیار بالاست، چرا که کوچکترین اشتباه می‌تواند به سقوط و حتی مرگ منجر شود. در حالی که صعود فری سولو برای بسیاری از کوهنوردان به عنوان یک دستاورد بزرگ شناخته می‌شود، خطرات آن نمی‌توانند نادیده گرفته شوند. با این حال، افرادی که این نوع صعود را انجام می‌دهند، اغلب به دنبال اثبات توانایی‌های فردی خود و تجربه احساس آزادی مطلق در کوهستان هستند. در نهایت، صعود فری سولو نه تنها یک آزمون فیزیکی، بلکه یک چالش روانی و فلسفی است که در آن مرزهای قدرت انسان به نمایش گذاشته می‌شود.
گرد آوری:بخش ورزشی بیتوته
