کم‌خونی در همه افراد دیده می‌شود، اما بیشتر زنان، کودکان و نوجوانان در معرض خطر هستند.
علائم کم‌خونی فقر آهن
رنگ پریدگی دائم زبان و مخاط داخل پلک چشم و لب‌ها، کمرنگ شدن خطوط کف دست، احساس ضعف و خستگی زودرس، کاهش تمرکز، سیاهی رفتن چشم، بی تفاوتی، سرگیجه، سردرد، بی اشتهایی، حالت تهوع، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها.
در کم‌خونی فقر آهن شدید؛ تنگی نفس، طپش قلب و ورم قوزک پا مشاهده می‌شود.
عوارض کم‌خونی فقر آهن
اختلال در تکامل و هماهنگی سیستم عصبی، اختلال در تکامل رفتاری، تغییرات رفتاری (بی‌تفاوتی، خستگی، گوشه‌گیری، عدم فعالیت و تحرک بدنی در کودکان و نوجوانان)، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی، کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها از جمله عوارض کم‌خونی فقر آهن است.
راه‌های پیشگیری و کنترل کم‌خونی فقر آهن
آهن‌یاری:
آهن‌یاری عبارت است از توزیع مکمل آهن بین گروه‌های آسیب‌پذیر و در معرض خطر کم‌خونی فقر آهن، مانند زنان باردار، کودکان زیر ۵ سال، کودکان سنین مدرسه و دختران نوجوان
آموزش تغذیه و ایجاد تنوع غذایی:
- استفاده از منابع غذایی حاوی آهن در رژیم غذایی مثل گوشت قرمز، مرغ، ماهی و جگر، تخم مرغ، حبوبات، مغزها (پسته، بادام، گردو، فندق) و انواع خشکبار (برگه هلو و زردآلو، انجیر، کشمش، خرما)
- افزایش جذب آهن غذا به کمک مصرف سبزی خوردن یا سالاد همراه با غذا
- پرهیز از مصرف چای، قهوه و دم‌کرده‌های گیاهی همراه با غذا یا یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از غذا
- مصرف کمی گوشت همراه با سویا در غذا جهت افزایش جذب آهن موجود در سویا
- استفاده از جوانه غلات و حبوبات
- تهیه نان از خمیر ورآمده و کاملا تخمیر شده
- برنامه مکمل یاری آهن برای دختران سن بلوغ
بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، تمامی دختران دانش‌آموز متوسطه اول و دوم باید به طور هفتگی یک عدد قرص آهن (فروس سولفات یا فروس فومارات یا فرفولیک) به مدت ۱۶ هفته در سال تحصیلی مصرف کنند.
هیچگاه نباید مصرف قرص آهن به دلیل وجود عوارض احتمالی (تهوع، استفراغ، یبوست، درد شکم، مدفوع تیره رنگ) قطع شود، چون این عوارض اغلب پس از چند روز بهبود می‌یابد.
مصرف قرص آهن (فروس سولفات یا فروس فومارات یا فرفولیک) تنها برای پیشگیری از کم‌خونی فقر آهن است، نه درمان آن و در صورت ابتلا به کم خونی، مراجعه به پزشک ضروری است.
برای جذب بهتر آهن، قرص آهن با مرکبات و سایر میوه‌های حاوی ویتامین C مصرف شود. همزمان با مصرف قرص آهن از شیر و لبنیات استفاده نشود.
برای جلوگیری از یبوست احتمالی ناشی از قرص آهن، مایعات زیاد و غذاهای فیبردار (نان‌های سبوس‌دار و حبوبات) مصرف شود. از خرد کردن و جویدن قرص آهن پرهیز شود.
انتهای پیام
