یه گزارش مشرق، آرامستان‌ها به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی و تاریخی هر شهر، نقشی عمیق در زندگی اجتماعی مردم دارند، این مکان‌ها، نه تنها یادآور خاطرات عزیزان از دست‌رفته هستند بلکه یک مکان فرهنگی و تاریخی خاص برای شهروندان محسوب می‌شوند.
در تهران که بیش از ۵۰ سال است که پایتخت کشور به شمار می‌رود، نقش آرامستان‌ها در این کلانشهر را بیش از پیش کرده است زیرا بسیاری از چهره‌ها و شهدای شاخص در سالیال گذشته و بی‌شک در آینده در این آرامستان‌ها به خاک سپرده خواهد شد و این مکان ها را به گنجینه‌هایی تبدیل می‌کنند که در دل خود روایت‌های بی‌شماری از زندگی و مرگ را جای داده‌اند.
مدیریت صحیح این مکان‌ها و به نوعی آرامستان‌های تهران با توجه به اهمیت فرهنگی، اجتماعی و مذهبی آنها، از جمله وظایف اصلی مدیریت شهری در پایتخت است.
پیشنهاد چند زمین برای ایجاد آرامستان جدید
شهرداری تهران با درک اهمیت موضوع برنامه‌هایی را برای توسعه و احداث آرامستان‌های جدید در دستور کار قرار داده است. در همین راستا لایحه‌ای به شورای اسلامی شهر تهران ارسال شده که در آن پنج زمین برای احداث آرامستان‌های جدید در پایتخت پیشنهاد شده است.
شورای اسلامی شهر تهران احداث آرامستان در سه زمین از پنج زمین پیشنهادی را تایید کرده و پس از تایید شورای شهر، موضوع به شورای برنامه‌ریزی استان ارجاع داده شده و این شورا نیز اراضی پیشنهادی را تایید کرده است.
گفتنی است که یکی از این زمین‌های جدید با نام «بی‌بی مریم»، با مساحت ۳۰۰ هکتار در نزدیکی بهشت زهرای تهران واقع شده و با توه به اقدامات و برنامه‌ریزی‌های انجام شده ۴۰ هکتار از این زمین به عنوان آرامستان جدید به زودی راه‌اندازی خواهد شد.
همچنین زمینی دیگر در جنوب شرقی بهشت زهرا با مساحت ۵۲ هکتار در مرحله مناقصه قرار دارد و قطعه سوم نیز با مساحت حدود ۴۰ هکتار در اطراف جنوب تهران واقع شده و متعلق به سازمان اوقاف و امور خیریه است.
از مطالعات تا اجرای پروژه‌های توسعه و بهبود آرامستان‌ها
در همین راستا و به منظور بررسی دقیق ابعاد مختلف طرح ساماندهی آرامستان‌های تهران علاوه بر برنامه‌ریزی درست، مطالعات جامعی در این بخش‌ها انجام شده است.
این مطالعات شامل بررسی ابعاد کالبدی، حمل و نقل، محیط زیست، اقتصادی، مدیریتی و فقهی است. هدف از این بررسی‌ها، شناسایی دقیق چالش‌ها، فرصت‌ها و تدوین راهبردهای مناسب برای توسعه آرامستان‌ها بوده است.
مطالعات آرامستان‌های جدید تهران در پنج فصل اجرایی شد
مدیر مطالعات خدمات شهری و محیط زیست مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در این باره به خبرنگار ایرنا می‌گوید: این مطالعات در پنج فصل تنظیم شده که در فصل اول به مطالعات پایه پرداخته شده و ابعاد مختلف سازمان مورد بررسی قرار گرفته است.
فرهاد خسروانی همچنین در این خصوص معتقد است که در میانه این پژوهش، چشم‌اندازها و اهداف کلان طرح توسعه آرامستان‌ها مشخص و اهداف آن، به ۲۹ راهبرد و ۶۲ سیاست منتهی شده که در نهایت، ۱۵۲ برنامه اقدام و ۳۰ پروژه عملیاتی برای رسیدن به این اهداف طراحی شده است.
استفاده از تکنولوژی برای بهبود خدمات آرامستان‌های پایتخت
وی افزود: در همین راستا تلاش می‌شود با استفاده از تکنولوژی‌های نوین در حوزه توسعه و احداث آرامستان‌ها، نه تنها برای بهبود کارآیی و دقت در مدیریت این مکان‌ها کمک شود، بلکه وجود تکنولوژی در این محل‌ها بتواند نقش مهمی در حفظ امنیت و بهبود خدمات ارائه شده به شهروندان داشته باشد.
خسروانی تاکید کرد: در مدیریت آرامستان‌های جدید تهران از تکنولوژی‌های مختلفی مانند سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای مدیریت مکان‌های دفن، نرم‌افزارهای مدیریتی برای ثبت و نگهداری اطلاعات متوفیان و سیستم‌های نظارتی ویژه ایجاد امنیت بیشتر و حفظ آرامستان‌ها استفاده خواهد شد.
وی افزود: این سیستم‌ها به شهرداری کمک می‌کند تا اطلاعات دقیقی از مکان دفن هر فرد، وضعیت قطعات مختلف آرامستان‌ها و نیازهای نگهداری و بهسازی این مکان‌ها داشته باشد. استفاده از تکنولوژی‌های نظارتی می‌تواند به افزایش امنیت آرامستان‌ها و جلوگیری از وقوع حوادث ناخوشایند نیز کمک کند.
مدیر مطالعات خدمات شهری و محیط زیست مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران گفت: نرم‌افزارهای مدیریتی نیز با ثبت و نگهداری دقیق اطلاعات متوفیان، امکان دسترسی سریع و آسان به این اطلاعات را فراهم می‌آورند و موجب افزایش بهره‌وری در مدیریت آرامستان‌های این کلانشهر می‌شوند.
چرا زمین‌های باقی‌مانده تایید نشدند
خسروانی اظهار کرد: همانطور که توضیح داده شد، بررسی زمین‌های پیشنهادی برای احداث آرامستان‌های جدید در پایتخت، نیازمند در نظر گرفتن پارامترهای متنوع و پیچیده‌ای است که می‌تواند چالش‌های مختلفی را در پی داشته باشد.
رییس کمیسیون شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران نیز درباره عدم تایید ۲ زمین از پنج زمین معرفی شده برای ساخت آرامستان در تهران گفت: این ۲ زمین پیشنهادی شهرداری تهران برای ساخت آرامستان جدید نیاز به مطالعات ترافیکی بیشتر داشت زیرا در ورودی‌های غربی و شرقی تهران قرار گرفته بود. در شورای شهر مطرح شد که موضوع ترافیک و تعطیلات آخر هفته می‌توانست بر دسترس‌پذیری پایتخت موثر باشد.
مهدی عباسی اظهار کرد: به همین واسطه برای تایید این ۲ زمین که نمی‌توان پیش از قطعی شدن نامی از آنها برد منوط به تایید مطالعات ترافیکی شده که در نهایت نیز مراحل تایید آنها نهایی نشده است.
زنگ خطر کمبود قبر در تهران به صدا درآمد
با توجه به فعالیت بیش از ۵۰ ساله آرامستان بهشت زهرا (س) و محدودیت ظرفیت آن، نیاز به احداث قبرهای جدید به شدت احساس می‌شود. بر اساس آمارها، روزانه حدود ۱۸۰ نفر در تهران فوت می‌کنند و ظرفیت فعلی بهشت زهرا (س) تا سال آینده تکمیل خواهد شد. برای ۵۰ سال آینده، پیش‌بینی می‌شود که به حدود هفت میلیون قبر جدید در این کلانشهر نیاز باشد.
مکان جدیدی که برای ساخت آرامستان در نظر گرفته شده، با مساحتی حدود ۲۰۰ هکتار، در جنوب شرقی حریم شهر تهران قرار دارد. بر اساس مطالعات انجام شده، بخشی از این زمین که از جنبه‌های مختلف زیست‌محیطی، مکانی و حمل‌ونقلی مناسب است، برای آرامستان در نظر گرفته شده است.
این بخش حدود یک‌هفتم ظرفیت تدفین آرامستان بهشت زهرا (س) تهران را دارد. با پیگیری‌های انجام شده توسط معاونت خدمات شهری، محیط زیست و سازمان بهشت زهرا (س)، وضعیت مالکیت و مکان‌یابی زمین جدید به زودی تثبیت خواهد شد.
