نخست آنکه در ماه‌‌‌های قبل از آن یعنی آبان و آذر (که بورس وارد فاز جدیدی از رونق بعد از ۱۹ماه افول و نزول شد)، گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها از اصلاح و استراحت حکایت می‌‌‌کرد؛ اما همان‌طور که ملاحظه کردیم این سناریو محقق نشد. به بیانی ترمز رشد شاخص‌‌‌های سهامی نه‌تنها با آغاز زمستان کشیده نشد؛ بلکه حتی نماگر هموزن نیز ورود خود به رالی شاخص‌‌‌ها را علنی کرد.
از سوی دیگر به نظر می‌‌‌رسید با توجه به مسبوق به سابقه بودن عملیاتی‌نشدن وعده‌‌‌های حمایتی سیاستگذار از بازار سرمایه، شاهد توقف سیاستگذاری‌‌‌هایی که به نفع اهالی بازار سرمایه تمام می‌شود باشیم. اما این امر نیز رنگ واقعیت به خود نگرفت. در واپسین روزهای آذرماه (۲۶ آذرماه) سیاستگذار پایان دلار نیما را اعلام کرد. تصمیم مذکور فضای جدیدی را در معاملات ایجاد و شرایطی فراهم کرد که طی آن جریان پول به بازار سهام با سرعت بیشتری رقم خورد. همگام با تداوم جریان بالای پول در بورس تهران از ابتدای دیماه، دلار آزاد و طلا نیز هر کدام راه خود را رفتند. در این مسیر، اسکناس آمریکایی و سکه طلا در برخی روزها برخلاف جهت بورس حرکت کردند. دلار آزاد از ابتدای دیماه ۶.۵درصد و هر قطعه سکه امامی نیز ۳.۸۶درصد رشد را در کارنامه خود ثبت کردند، اما پله نخست بازدهی را تا اینجای کار به بورس واگذار کرده‌اند.
نکته سوم این است که برخی کارشناسان، کار شاخص کل در زمستان را تمام‌شده می‌‌‌دانستند. در این سناریو قرار بود رشد دماسنج اصلی بورس متوقف شود و شاخص هموزن در ادامه مسیر، وزن بیشتری به بازار دهد. طرفداران این سناریو معتقد بودند بعد از رشدهای قابلتوجه در سهام بزرگ و شاخص‌‌‌ساز بازار، موعد جولان سهام کوچک بازار نیز فرارسیده است و شاخص‌سازها شانس چندانی برای صعود دوباره ندارند. اما برخلاف انتظارات، شاخص کل همپای شاخص هموزن سبزپوش بود. این موضوع حاکی از توجه اهالی بازار، هم به سهام بزرگ و هم به سهام کوچک و با ارزش بازار پایین است که در سه‌هفته گذشته با دقت رصد شده‌‌‌اند.
در چهارمین سناریوی مطرح‌شده از سوی گروهی از کارشناسان، با ورود به فصل زمستان همه شاخص‌‌‌ها به فاز اصلاح نزدیک میشوند و امیدی به جهش در هفته‌‌‌های نخست دیماه نیست. به باور این عده، با توجه به اینکه دلیل تمایل پول به خرید سهام شاخص‌‌‌ساز بورس تهران در ۵۶روز معاملاتی گذشته، ترس از ظهور لحظه‌‌‌ای ریسک‌‌‌های سیستماتیک و صفوف فروش بوده است، خرید سهام کوچک، ریسک بزرگی محسوب می‌شود. همچنین اخبار مربوط به تجدید ارزیابی و تسعیر ارز و افزایش نرخ محصولات در برخی از نمادها مزید بر علت شده تا جریان تقاضا روانه سهام بزرگ بازار شود. از این‌رو با عنایت به این توضیحات، اهالی بازار به سهام کوچک چراغ سبز نشان نخواهند داد و در بورس تهران همچنان ترجیح بر خرید نمادهای بزرگ خواهد بود تا نقدشوندگی بالای این نوع سهام، مانع از گرفتارشدن سهامداران در صفوف فروش احتمالی در مواقع ظهور ریسک شود. همان‌طور که آمارها نشان می‌دهند، این فرضیه هرگز در بازار سهام درست از آب درنیامد.
در نگاه اول میتوان گفت، تعدد سناریوهای مختلف در یک بازار که از تعدد ریسک‌‌‌های حاکم بر فضای سیاسی و اقتصادی کشور حکایت دارد، چگونه مانع پیش‌بینی‌پذیر بودن معاملات شده است. در مرحله بعد نیز ریسک‌‌‌های متنوع بر ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سهام افزوده و بازار مذکور را در هاله‌‌‌ای از ترس و تردید فرو می‌‌‌برد.
از ابتدای آبانماه (ورود به فاز رونق) روند بورس با دمای فصلی تطابق نداشته و با گرمای مضاعفی دنبال شده است. با این حال شتاب شاخص‌‌‌ها در دیماه، انتظارات از این بازار را افزایش داده است. بورس روز شنبه را منعطف‌‌‌تر از روزهای گذشته آغاز کرد، اما نتوانست بر فراز کانال ۳میلیون واحدی بایستد. براساس اظهارات کارشناسان، استراحت شاخص‌‌‌های سهامی در نخستین روز هفته را نباید تهدید جدی برای بورس تلقی کرد. عرضه‌‌‌های روز گذشته تا حدودی قابل پیش‌بینی بود. تجربه نشان داده که بورس در حوالی ابرکانال‌‌‌ها به دلیل بار روانی که بر آن حاکم است با تشدید عرضه مواجه می‌شود. از منظر تکنیکال نیز ابرکانال‌‌‌ها در روندهای صعودی به عنوان مقاومت عمل می‌کنند. همواره سطوح نزدیک به مرزهای روانی به‌عنوان محرک قیمتی شناخته میشوند. به این ترتیب با عبور قیمت از این سطوح اعتماد سرمایه‌گذاران به تداوم روند صعودی افزایش می‌‌‌یابد. در مقابل، با برخورد قیمت به ابرکانال‌‌‌ها میتوان انتظار عقب‌نشینی قیمت و تشدید عرضه را داشت. در خصوص چرایی این اتفاق میتوان اذعان کرد، سهامداران همواره هدف سود خود را در بالای این سطوح قرار می‌دهند و با رسیدن قیمت به این سطوح سهامداران برای حفظ سودآوری خود اقدام به سیو سود می‌کنند. با توجه به آنچه در جریان دادوستدهای روز گذشته رخ داد باید گفت، عرضه‌‌‌های شنبه تالار شیشه‌‌‌ای متاثر از ریسک‌‌‌ها نبوده است و فشار فروش معاملات نخستین روز هفته را میتوان با بخشی از چرخه نوسانات طبیعی بازار مرتبط دانست. بررسی عملکرد نماگرهای سهامی از کف قیمت دوم آبان نشانگر رشد قابلتوجه شاخص‌‌‌های سهامی است و طبیعتا بازار برای حفظ ثبات در مسیر صعودی شکل‌گرفته، نیازمند دست به دست شدن سهام در اکثر صنایع و بین سرمایه‌گذاران مختلف است.
در همین خصوص، فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، اظهار کرد: معاملات روز شنبه در بورس تهران متفاوت از روزهای گذشته رقم خورد. بورس، هفته گذشته را نیز متعادل آغاز کرد و رفته‌رفته با صعود روبه‌رو شد. آنچه در این میان حائز اهمیت است آن است که علاوه بر نیاز بورس به استراحت کوتاه‌مدت، برخی از ریسک‌‌‌های سیستماتیک همچنان به قوت خود باقی هستند. با این اوصاف همان‌طور که ملاحظه کردیم، روز گذشته برخی نمادها با اقبال معامله‌‌‌گران روبه‌رو شدند. دارویی‌‌‌ها روزهای گذشته جزو صنایع پیشرو بازار در بازدهی بودند. بررسی روند شاخص‌‌‌های بازار سهام بیانگر جاماندگی شاخص هموزن از نماگر اصلی در این بازار است. این امر به دست به دست شدن سهام گوناگون میان سهامداران منجر خواهد شد. از ابتدای آبانماه نمادهای بزرگ، وزن زیادی به بازار دادند و طبیعتا جا برای استراحت شاخص‌سازها را نباید تهدید قلمداد کرد.
به گفته فردین آقابزرگی، در صورت تشدید ریسک‌‌‌های سیاسی، اصلاح می‌‌‌تواند ادامه داشته باشد. علاوه بر آن اخبار ضد و نقیض در خصوص افزایش نرخ دارویی‌‌‌ها ممکن است در روزهای آینده بر ابهامات دامن بزند. اما در مجموع به نظر می‌رسد بورس تهران به‌سرعت بتواند سمت و سوی صعودی به خود بگیرد. با بررسی وضعیت متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام میتوان گفت، این بازار تا رسیدن به کانال ۳.۵میلیون واحد راه سختی در پیش ندارد. بنابراین حساسیت ایجادشده در مرز ۳میلیون واحد به طور موقت خواهد بود.
یکی از نکات جالب توجه معاملات روز گذشته بورس تهران، رشد محسوس ارزش معاملات خرد سهام و عبور این متغیر از محدوده ۱۸هزار میلیارد تومان بود؛ موضوعی که از گردش بالای جریان نقدینگی در بازار حکایت دارد و نشان می‌دهد با وجود عرضه‌‌‌های بالا همچنان تقاضا برای سهام وجود دارد. در این میان، تداوم افزایش نرخ دلار توافقی سبب خواهد شد تا حدود زیادی از فشار عرضه‌‌‌ها کاسته شود. به‌‌‌نظر می‌رسد پس از رکوردشکنی شاخص کل بورس تهران در هفته‌‌‌های گذشته معامله‌‌‌گران با جرات بیشتری در سمت خرید سهام ظاهر شوند.
