به گزارش سرویس سیاسی تابناک، پهپاد انتحاری پرسه‌زن "رضوان" در روز پنجشنبه ۲۰ دی ۱۴۰۳ در جریان رزمایش اقتدار پیامبر اعظم ۱۹ توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران رونمایی شد. این پهپاد در این رزمایش به صورت عملیاتی نیز مورد استفاده قرار گرفت.
پهپاد رضوان که به تازگی توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران رونمایی شده است، تفاوت‌های مشخصی با دیگر پهپاد‌های موجود در زرادخانه سپاه دارد. این پهپاد یک پهپاد پرسه‌زن انتحاری است که به طور خاص برای هدف قرار دادن اهداف زمینی طراحی شده و قابلیت انجام عملیات‌های ضدکمین را دارد. در حالی که بسیاری از پهپاد‌های دیگر سپاه بیشتر برای شناسایی یا حمله به اهداف ثابت استفاده می‌شوند، رضوان به دوربینی مجهز است که تصاویر را به کاربر ارسال می‌کند و امکان انتخاب هدف را فراهم می‌آورد.
این ویژگی باعث می‌شود که رضوان دقت بالاتری در هدف‌گیری داشته باشد. از نظر مداومت پرواز و برد، رضوان دارای برد ۲۰ کیلومتر و مداومت پرواز ۲۰ دقیقه است، که این مشخصات آن را برای عملیات‌های سریع و نزدیک به خط مقدم مناسب می‌سازد. طراحی این پهپاد نیز متفاوت است و به گونه‌ای است که امکان پرتاب سریع از لانچر‌های استوانه‌ای را فراهم می‌کند، در حالی که بسیاری از پهپاد‌های دیگر نیاز به باند فرود دارند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که پهپاد رضوان به عنوان یک ابزار مؤثر در عملیات‌های نظامی مدرن، به ویژه در شرایط جغرافیایی پیچیده، شناخته شود.
پهپاد رضوان به کاربر این امکان را می‌دهد تا هدف مورد نظر را انتخاب کند، زیرا مجهز به دوربینی است که تصاویر را به صورت زنده ارسال می‌کند. پس از پرتاب از لانچر استوانه‌ای، دوربین شروع به ارسال تصاویر می‌کند و کاربر می‌تواند با مشاهده این تصاویر، اهداف موجود در میدان نبرد را شناسایی و تصمیم بگیرد کدام هدف را مورد حمله قرار دهد. این قابلیت به ویژه در عملیات‌های سریع و واکنش به تهدیدات حیاتی است و به یگان‌های واکنش سریع نیروی زمینی سپاه کمک می‌کند تا در شرایط جغرافیایی پیچیده، تصمیمات مؤثری اتخاذ کنند.
این پهپاد قابلیت گشت‌زنی در مناطق کوهستانی و جغرافیای دشوار را دارد، که به آن اجازه می‌دهد در شرایطی که دسترسی به اهداف مشکل است، به طور مؤثر عمل کند و به سرعت به مناطق دشوار نفوذ کرده و اهداف را شناسایی و مورد حمله قرار دهد دوربین آن تصاویر را به صورت زنده به کاربر ارسال می‌کند، امکان شناسایی و انتخاب هدف را فراهم می‌سازد، و این ویژگی در شرایط کوهستانی با دید محدود بسیار حیاتی است. پهپاد رضوان با امکان پرتاب سریع از لانچر‌های استوانه‌ای باعث می‌شود یگان‌ها بتوانند به سرعت از آن استفاده کنند و نیازی به باند فرود ندارند. این ویژگی در مناطق کوهستانی بسیار مفید است. این مزایا باعث می‌شود پهپاد رضوان ابزاری مؤثر برای یگان‌های واکنش سریع سپاه پاسداران باشد و توانایی آنها را در انجام عملیات‌های موفقیت‌آمیز در شرایط دشوار افزایش دهد.
بازتاب خبر رونمایی از پهپاد پرسه زن "رضوان" در رسانه‌های خارجی:
میدل ایست نیوز به عنوان یکی از منابع خبری که این رویداد را پوشش داده است، به جزئیات فنی پهپاد و کاربرد‌های آن اشاره کرده و آن را به عنوان نشانه‌ای از پیشرفت‌های اخیر ایران در حوزه دفاعی برجسته کرده است.
رسانه‌ی اسرائیلی The Jerusalem Post ضمن انتشار خبر رونمایی از پهپاد رضوان و اشاره به ویژگی‌های آن به بررسی قابلیت‌های این پهپاد پرداخته و به شباهت‌های آن با محصولات هیرو شرکت اسرائیلی UVISION اشاره کرد.
وبسایت اسرائیلی اخبار ۱۲ گزارش داد که صنعت دفاعی ایران در حال رشد است و بخش قابل توجهی از فعالیت‌های آن مبتنی بر مهندسی معکوس تسلیحات غربی است. این رسانه همچنین به قابلیت‌های عملیاتی پهپاد رضوان اشاره کرد و توضیح داد که این پهپاد می‌تواند تصاویر را به صورت زنده برای اپراتور ارسال کند، که به او امکان می‌دهد در صورت نیاز تغییراتی در هدف عملیات ایجاد کند.
محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه، نیز اعلام کرد که این پهپادها در سناریو‌های شبیه‌سازی شده موفق به از بین بردن تهدیدات علیه پایگاه‌های ایرانی شده‌اند. همچنین، ارتش ایران اعلام کرده است که در روز‌های آینده ۱۰۰۰ فروند از این پهپادها را به خدمت خواهد گرفت.
وبسایت اسرائیلی خاطرنشان کرد که پیش از این، ارتش اسرائیل طعم پیامد‌های مهندسی معکوس تسلیحات خود را از سوی ایران چشیده است، به ویژه پس از استفاده حزب‌الله از موشک‌های کپی شده از تسلیحات اسرائیلی. این واکنش‌ها نشان‌دهنده نگرانی‌های امنیتی اسرائیل نسبت به پیشرفت‌های نظامی ایران و توانمندی‌های جدید آن در زمینه فناوری پهپادی است.
سایت دیفنس میرور ضمن اعلام خبر رونمایی از پهپاد رضوان نوشت: ارتش ایران در حال آماده‌سازی برای دریافت ۱۰۰۰ پهپاد جدید است که به زودی به ناوگان آنها اضافه خواهد شد. این پهپادها در همکاری با وزارت دفاع ایران طراحی و تولید شده‌اند، اما جزئیات خاصی درباره نوع این پهپادها منتشر نشده است. ایران همچنین سال گذشته پهپاد‌های بومی دیگری مانند "ابابیل-۴" و "ابابیل-۵" را معرفی کرده است که برای عملیات‌های مختلف نظامی طراحی شده‌اند. این پهپادها قادر به انجام مأموریت‌های شناسایی، گشت‌زنی، جنگ الکترونیک، جمع‌آوری داده‌ها و نبرد هوایی هستند.
سایت تحلیلی نظامی «Breaking Defense» ضمن انتشار خبر رونمایی از این پهپاد اییرانی نوشت: "علاقه به وسایل نقلیه بدون سرنشین، به ویژه مهمات پرسه زن (Loitering Munitions)، از زمان حمله روسیه به اوکراین به شدت افزایش یافته است، جایی که این سلاح‌ها مرگبار و متوقف کردن آنها در میدان نبرد دشوار بوده است. ایران به عنوان یک تأمین‌کننده مهمات پرسه زن برای مسکو ظاهر شده است، و تحلیلگران به Breaking Defense گفته‌اند که قابلیت‌های ایران توجه کشور‌های سراسر جهان را با بودجه‌های نظامی محدودتر و روابط کمتر دوستانه با غرب جلب کرده است. "
پهپاد پرسه‌زن چیست؟
پهپاد‌های پرسه زن نوعی فناوری پیشرفته و ترکیبی از موشک و پهپاد‌های سنتی هستند که داستان جذابی از تغییر و تحول در میدان نبرد روایت می‌کنند. این پهپادها مانند یک شکارچی در آسمان پرسه می‌زنند، منتظر می‌مانند، و زمانی که لحظه مناسب فرا برسد، با دقت و قدرت به هدف خود حمله می‌کنند.
تصور کنید یک پهپاد کوچک و سبک در آسمان در حال گشت‌زنی است. برخلاف موشک‌های معمولی که پس از شلیک مسیری مستقیم و قطعی را طی می‌کنند، این پهپاد می‌تواند ساعت‌ها بر فراز یک منطقه پرواز کند، مانند عقابی که به دنبال شکار خود است. اگر هدف مشخص شود، پهپاد به سمت آن شیرجه می‌رود و با برخورد به آن منفجر می‌شود. اما اگر شرایط تغییر کند یا نیازی به حمله نباشد، می‌تواند مأموریت خود را لغو کند و بازگردد. این ویژگی، انعطاف‌پذیری تاکتیکی فوق‌العاده‌ای به این فناوری می‌دهد.
این پهپادها به حسگر‌های پیشرفته و دوربین‌هایی مجهز هستند که می‌توانند اهداف را از میان شلوغی میدان نبرد شناسایی کنند. حسگر‌های مادون قرمز یا دوربین‌های اپتیکی، چشمان تیزبین این پرنده‌های مکانیکی هستند که حتی در تاریکی شب هم نمی‌گذارند هدف از دید آنها پنهان بماند.
کاربرد‌های این فناوری بسیار متنوع است. از تخریب خودرو‌های نظامی و تجهیزات دشمن گرفته تا حمله به اهداف متحرک یا حتی زیرساخت‌های حیاتی. پهپاد‌های پرسه‌زن در میدان‌های جنگی که شرایط به سرعت تغییر می‌کند، مثل یک قهرمان بی‌صدا وارد عمل می‌شوند. یکی از مهم‌ترین مزایای آنها کاهش خسارات جانبی است، چراکه حملات آنها بسیار دقیق انجام می‌شود.
اما این ابزار‌های شگفت‌انگیز، چالش‌های خاص خود را هم دارند. استفاده از آنها در مناطقی که ممکن است غیرنظامیان حضور داشته باشند، باعث ایجاد سؤالات اخلاقی و نگرانی‌هایی در مورد میزان دقت و ایمنی این فناوری شده است. با این حال، پهپاد‌های پرسه‌زن به دلیل قابلیت‌های پیشرفته و تطبیق‌پذیری، آینده جنگ‌ها و عملیات نظامی را تغییر داده‌اند. آنها نمادی از قدرت و پیچیدگی فناوری در میدان نبرد هستند، که هم تحسین‌برانگیز و هم تأمل‌برانگیز است.
تفاوت پهپاد‌های پرسه زن با سایر پهباد‌ها چیست؟
پهپاد‌های پرسه‌زن، به ویژه مدل‌های جدید ایرانی مانند رضوان، ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی دارند که آنها را از سایر پهپادها متمایز می‌کند. در اینجا به بررسی تفاوت‌های کلیدی بین پهپاد‌های پرسه‌زن و سایر انواع پهپادها می‌پردازیم.
نوع عملیات
پرسه‌زن: این نوع پهپادها به عنوان مهمات پرسه‌زن یا انتحاری طراحی شده‌اند، به این معنا که پس از پرتاب، به هدف نزدیک می‌شوند و با کوبیدن خود به هدف، مأموریت خود را به پایان می‌رسانند. آنها معمولاً برای انهدام اهداف خاص در میدان نبرد استفاده می‌شوند.
سایر پهپادها: بسیاری از پهپادها، مانند پهپاد‌های شناسایی یا نظارتی، برای جمع‌آوری اطلاعات یا نظارت بر مناطق خاص طراحی شده‌اند و معمولاً پس از انجام مأموریت خود به پایگاه بازمی‌گردند.
قابلیت‌های فنی
پرسه‌زن: پهپاد‌های پرسه‌زن مانند رضوان دارای ویژگی‌هایی همچون گشت‌زنی در آسمان و شناسایی هدف با استفاده از سامانه‌های اپتیکی و حرارتی هستند. این قابلیت‌ها به آنها اجازه می‌دهد تا در شرایط پیچیده جغرافیایی عمل کنند و اهداف را دقیقاً شناسایی و منهدم کنند.
سایر پهپادها: در مقابل، پهپاد‌های دیگر ممکن است بر روی قابلیت‌های شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات تمرکز کنند و به جای انهدام مستقیم اهداف، اطلاعات را به مرکز فرماندهی ارسال کنند.
برد و مداومت پروازی
پرسه‌زن: برای مثال، پهپاد رضوان دارای بردی حدود ۲۰ کیلومتر و مداومت پروازی ۲۰ دقیقه است که آن را برای عملیات‌های سریع و واکنش فوری مناسب می‌سازد.
سایر پهپادها: برخی از پهپاد‌های شناسایی یا نظامی دیگر ممکن است دارای برد‌های بسیار بیشتر و مداومت پروازی طولانی‌تری باشند. برای مثال، پهپاد‌های بزرگتر مانند شاهد ۱۲۹ دارای مداومت پروازی تا ۲۴ ساعت هستند.
ابعاد و قابلیت حمل
پرسه‌زن: این نوع پهپادها معمولاً کوچک‌تر و قابل حمل‌تر هستند، که به نیرو‌های زمینی این امکان را می‌دهد که آنها را به راحتی در میدان جنگ مستقر کنند.
سایر پهپادها: برخی از پهپاد‌های بزرگتر نیازمند زیرساخت‌های خاص برای راه‌اندازی و کنترل هستند و ممکن است نتوانند به راحتی توسط نیرو‌های پیاده نظام حمل شوند.
به طور کلی، پهپاد‌های پرسه‌زن مانند رضوان با تمرکز بر عملیات انتحاری و قابلیت‌های گشت‌زنی در آسمان، ویژگی‌هایی دارند که آنها را از سایر انواع پهپادها متمایز می‌کند. این تفاوت‌ها شامل نوع عملیات، قابلیت‌های فنی، برد و مداومت پروازی، و ابعاد قابل حمل است که هر یک نقش مهمی در کاربرد‌های نظامی این تجهیزات ایفا می‌کند.
ایران تاکنون در زمینه ساخت پهپادها پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. ایران موفق به طراحی و تولید انواع پهپاد‌های متنوعی شده است، از جمله پهپاد‌های کرار، شاهد ۱۲۹ و مهاجر ۶ که دارای قابلیت‌های شناسایی، نظارتی و تهاجمی هستند. ایران همچنین توانسته است برد و مداومت پروازی این پهپادها را افزایش دهد؛ به عنوان مثال، پهپاد کرار دارای بردی بالغ بر ۱۰۰۰ کیلومتر و مداومت پروازی ۱۲ ساعت است. توسعه فناوری بومی یکی دیگر از دستاورد‌های ایران در این زمینه است که به کاهش وابستگی به کشور‌های خارجی کمک کرده است. این کشور با اتکا به دانش داخلی، موفق به ساخت موشک‌هایی مانند مجید شده که قابلیت استفاده در عملیات‌های هوایی را دارند.
در سال‌های اخیر ایران به یکی از صادرکنندگان اصلی پهپاد در منطقه تبدیل شده و کشور‌های مختلفی نظیر ونزوئلا و تاجیکستان از مشتریان این تجهیزات هستند. تاکنون ۵۰ کشور برای خرید پهپاد‌های ایرانی تمایل نشان داده‌اند. این اطلاعات توسط یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در سال ۲۰۲۳ اعلام شده است. کشور‌های مختلفی از جمله بلاروس در شرق اروپا و ونزوئلا در آمریکای جنوبی به خرید پهپاد‌های ایرانی علاقه‌مند هستند.
علاوه بر این، بولیوی نیز به دنبال کسب فناوری پهپادی ایران برای نظارت بر مرز‌ها و مبارزه با قاچاق مواد مخدر است. همچنین، آرژانتین و اتیوپی از دیگر کشور‌هایی هستند که به خرید پهپاد‌های ایرانی ابراز علاقه کرده‌اند. این روند نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای فناوری‌های نظامی ایران در سطح جهانی است و به نظر می‌رسد که کشور‌های بیشتری به دنبال تقویت توانمندی‌های دفاعی خود از طریق خرید پهپاد‌های ایرانی هستند.
پهپاد‌های ایرانی به کدام کشور‌ها صادر شده‌اند؟
پهپاد‌های ایرانی به چندین کشور صادر شده‌اند و در سال‌های اخیر، صادرات این تجهیزات به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در زیر به برخی از کشور‌های مقصد اشاره می‌شود:
روسیه: ایران پهپاد‌های انتحاری "شاهد ۱۳۶" و "مهاجر ۶" را به روسیه عرضه کرده است، به ویژه برای استفاده در جنگ اوکراین.
اتیوپی: ایران در سال ۲۰۲۱ پهپاد‌هایی به اتیوپی برای استفاده علیه شورشیان تیگرای فروخت.
سودان: دولت سودان در سال ۲۰۰۸ پهپاد "ابابیل ۳" را از ایران دریافت کرد و در حال حاضر نیز از پهپاد‌های ایرانی برای مقابله با نیرو‌های ضددولتی استفاده می‌کند.
تاجیکستان: ایران کارخانه تولید پهپاد‌های شناسایی و تهاجمی "ابابیل ۲" را در تاجیکستان افتتاح کرده و تعدادی از این پهپادها را به این کشور صادر کرده است.
ونزوئلا: این کشور نیز از پهپاد‌های ایرانی، به ویژه "مهاجر ۲"، بهره‌برداری کرده است.
لبنان، فلسطین، عراق، یمن و سوریه نیز از دیگر کشور‌هایی هستند که از پهپاد‌های ایرانی استفاده می‌کنند. همچنین گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد ایران به ارتش میانمار نیز تسلیحاتی شامل پهپاد ارائه کرده است.به طور کلی، ایران به عنوان یک صادرکننده جهانی تسلیحات پیشرفته، به دنبال گسترش بازار‌های خود در مناطق مختلف جهان است و کشور‌های متعددی به خرید پهپاد‌های ایرانی علاقه‌مند شده‌اند.
پهپاد‌های ایرانی به عنوان ابزار‌های نظامی پیشرفته در چندین کشور برای مقاصد جنگی و نظامی استفاده شده‌اند؛ که نشان‌دهنده توانمندی‌های عملیاتی این تجهیزات در شرایط واقعی نبرد است. با این پیشرفت‌ها، ایران به یکی از قدرت‌های برتر در زمینه فناوری پهپادی در جهان تبدیل شده و نقش مهمی در تغییر موازنه قوای نظامی در منطقه ایفا کرده است.
برخی از این کشور‌ها و نحوه استفاده از پهپاد‌های ایرانی اشاره می‌شود:
۱. لبنان (حزب‌الله)
حزب‌الله لبنان از دهه ۱۹۹۰ میلادی به طور فعال از پهپاد‌های ایرانی استفاده کرده است. این گروه در حال حاضر حدود دوهزار پهپاد پیشرفته، عمدتاً ساخت ایران، در اختیار دارد.حزب‌الله از این پهپادها برای شناسایی و حملات تهاجمی علیه اسرائیل استفاده می‌کند. در جنگ دوم لبنان (۲۰۰۶)، این گروه چندین پهپاد مسلح را به سمت اسرائیل فرستاد. در اکتبر ۲۰۲۴، یک پهپاد حزب‌الله به یک پادگان نظامی اسرائیل حمله کرد که منجر به کشته شدن چندین سرباز اسرائیلی شد. این حمله نشان‌دهنده توانایی حزب‌الله در غافلگیر کردن ارتش اسرائیل با استفاده از فناوری‌های پیشرفته است.
۲. یمن (حوثی‌ها)
گروه حوثی‌ها در یمن نیز از پهپاد‌های ایرانی برای انجام حملات علیه عربستان سعودی و دیگر اهداف استفاده می‌کنند.حوثی‌ها از پهپاد‌های انتحاری و شناسایی برای هدف قرار دادن تأسیسات نفتی و نظامی عربستان بهره می‌برند. این گروه به دلیل توانایی‌های خود در استفاده از پهپادها، تهدیدی جدی برای امنیت عربستان محسوب می‌شود.
این موارد نشان‌دهنده گسترش استفاده از فناوری‌های پیشرفته نظامی توسط ایران و تأثیر آن بر تعادل قدرت در منطقه هستند.
افسانه کیهان فر
