همشهری آنلاین – مریم سرخوش: دکتر حسن امامی رضوی، مشاور وزیر و رئیس دبیرخانه شورایعالی سلامت و امنیت غذایی در نشست خبری بیان کرد: این شورا بیش از ۲۰ سال است که تشکیل شده و شوراهایی هم پیش از این وجود داشته است. اما تشکیل و تصویب شورایعالی سلامت و امنیت در مجلس در زمان وزارت دکتر پزشکیان رخ داد و این برای ما یک فال نیک است که اکنون در مقام ریاست جمهوری، هویت این شورا مستحکم‌تر شود.
امامی رضوی به یک مفهوم جدید در این حوزه اشاره کرد و گفت: در گذشته «سلامت در همه سیاست‌ها» در بند ۲ سیاست‌های کلی سلامت و قوانین بالادستی آمده، اما مفهوم جدیدتر «سلامت برای همه سیاست‌ها» است و فرقش با قبلی این است که همه اقدامات و برنامه‌ها پیوست سلامت داشته باشد. یعنی انتظار داریم که همه سیاست‌های کشور همسو و هم جهت در رفاه و زندگی بهتر مردم و ارتقا سلامت باشد.
امامی رضوی از برنامه ارتقا ایمنی ترافیک و کاهش بار مرگ و میر حوادث ترافیکی هم خبر داد و گفت: ظرف یک ماه آینده جلسه شورا تشکیل می‌شود و این دستور جلسه مهم در آن قرار ارائه خواهد شد. در جلسه روسای دانشگاه‌ها هم وزیر بهداشت تاکید کرد که همچون سال‌های گذشته اما با شتاب، دقت و پیگیری بیشتر برنامه ارتقای سلامت و مراقبت از مردم در سفرهای نوروزی را اجرا خواهد شد. برنامه‌ریزی‌ها در حال انجام است و با تاکید وزیر بهداشت و همکاری سایر دستگاه‌ها این برنامه اجرا خواهد شد. در مصوبه هم وظایفی برای دستگاه‌های مختلف تکالیفی دیده شده است.
این مسئول با اشاره به پیگیری موضوع مالیات کالاهای آسیب‌رسان از سوی دبیرخانه، بیان کرد: در قانون بودجه ۱۴۰۴ در مصوبات اصلاحیه انجام شد. پیش از اصلاحیه، مصوب شده بود که ۱۰ درصد مالیات بر این کالاها وضع شود، هر سال فهرست این کالاها آماده می‌شد اما چالش‌هایی در همکاری برخی دستگاه‌ها وجود داشت. در قانون بودجه ۱۴۰۴ با اصلاحیه انجام شده که حداقل ۲درصد و حداکثر ۱۰درصد مالیات از این کالاها به حوزه سلامت تعلق بگیرد. در گذشته حداکثر لحاظ شده بود و برداشت این بود که صفر درصد هم وجود دارد، با حداقل دو درصدی، انتظار داریم که تحقق بیشتری در این حوزه داشته باشیم. منابع هم مهم است و باید برای سلامت آحاد جامعه به وزارت بهداشت اختصاص پیدا کند. اما نکته مهم‌تر این که مردم هم باید در مصرف کالاهای آسیب‌رسان توجه داشته باشند.
حمایت از نان کامل
امامی رضوی در پاسخ به سوالی درباره برنامه‌های دسترسی بهتر مردم به نان کامل بیان کرد: یکی از نکات مهم برای توسعه این بحث همکاری مردم است که درباره مصرف نان کامل داشته باشند. نکته‌ای که پیگیر آن هستیم این است که با کمک وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و کشور قیمت نان کامل را با استفاده از آرد و گندم یارانه‌ای به قیمت تمام شده نام غیرکامل برسانیم. کمیسیون اصل نود هم در این باره کمک می‌کند و به دنبال کاهش قیمت هستیم.
او با تاکید بر این که مردم هم باید مصرف این نان را بالا ببرند، ادامه داد: اگر همه کارخانه‌ها نان کامل تولید کنند اما مردم مشتری نباشند اقبالی به تولید وجود نخواهد داشت. این که ما از تعبیر نان سبوس‌دار به نان کامل رسیدیم هم نکته مهمی است. زمانی که سبوس نان را کمتر می‌گیریم نه تنها سبوس برای سلامتی مفید است بلکه مواد مهمی در آن وجود دارد که پیشگیری کننده از بسیاری از سرطان‌هاست.
مشاور وزیر بهداشت با اشاره به این که در مواد غذایی مغذی، هم قیمت مهم است و هم فرهنگسازی، عنوان کرد: وزارت جهاد کشاورزی در جهت تسهیل روند تولید و بهسازی مراکز نگهداری آرد اقداماتی را انجام دهد و وزارت کشور هم کمک کند نانوایی‌ها صرفه اقتصادی برای تولید کامل داشته باشند.
شیر از نوشابه گرانتر است
رئیس دبیرخانه شورایعالی سلامت و امنیت غذایی در پاسخ به سوال دیگری درباره مکانیسیم قیمت گذاری محصولات غذایی که باعث شده قیمت شیر نسبت به قیمت نوشابه بسیار گرانتر باشد، بیان کرد: قیمت تمام شیر بالاست و نمی‌توانیم قیمت را سرکوب کنیم چون محدودیت دسترسی رخ می‌دهد. پینشهاد ما این است که یارانه مواد آسیب‌رسان از جمله شکر و روغن به سمت لبنیات سوق داده شود. در این باره در حال هماهنگی و ارسال درخواست هستیم که بتوانیم به اقشار نیازمند و محروم یارانه‌هایی بدهیم که از لبنیات بیشتر استفاده کنند.
امامی رضوی با تاکید بر این که نوشابه‌ها باید مالیات داشته باشند، تاکید کرد: نوشابه‌های قندی همیشه در فهرست کالاهای آسیب‌رسان بوده که مشمول دریافت مالیات باشند، امیدواریم در سال ۱۴۰۴ با اصلاح مصوبه این مساله تا حدودی محقق شود. ۱۴ دقیقه
مشاور وزیر بهداشت در پاسخ به یک سوال دیگر که چه میزان نظارت بر محصولات کشاورزی دامی درباره استفاده از کودهای شیمیایی و سموم وجود دارد، بیان کرد: این موضوع بسیار مهمی است و مصوبه هم برای آن داریم. اقدامات خوبی هم در سازمان غذا و دارو برای رصد و اندازه‌گیری سموم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی و باغی صورت می‌گیرد. گزارش‌ها هم به شکل مرتب برای وزارت جهاد کشاورزی ارسال می‌شود. اما در این باره مشکلی وجود دارد.
او در توضیح بیشتر به شناسامه‌دار شدن محصولات باغی و کشاورزی اشاره کرد و گفت: با این اقدام هزینه تمام شده محصول بالاتر می‌رود. اگر قرار باشد مارکی روی این محصولات زده شود، باید مشخص شود که این هزینه را چه کسی پرداخت می‌کند. نباید هزینه پرداختی مردم افزایش پیدا کند. قطعا اولویت ما این است که مصرف سبزیجات از سوی مردم افزایش پیدا کند که البته مصرف در کشور ما خوب است، اما اگر قیمت افزایش پیدا کند، می‌تواند منجر به کاهش مصرف شود.
این مسئول تاکید کرد: به همین دلیل باید تدابیری در نظر گرفته شود، این که یارانه‌ای برای آن اختصاص داده شود یا بپذیریم که با قیمت بالاتر مردم مصرف کنند و حمایت‌هایی برای دهک‌های پایین جامعه در نظر بگیریم.
به دنبال ممنوعیت مصرف کالاهای آسیب رسان نیستیم
امامی رضوی، در پاسخ به سوال همشهری آنلاین که در وزارت بهداشت دولت سیزدهم خبر از گرانی شکر برای کاهش مصرف دادند و آیا مالیات کالاهای آسیب‌رسان هم در راستای همین مساله رخ خواهد داد، عنوان کرد: مالیات بر کالاهای آسیب‌رسان یا کالاهایی که کمتر سالم هستند تجربه جهانی است. زمانی که محصولی کمتر سالم است، بهترین روش رفتارسازی، در نظر گرفتن مالیات برای آنهاست تا مصرف کمتر شود. به نوعی رفتارسازی رخ می‌دهد که کالا گران شود و مردم کمتر مصرف کنند. هدف این نیست که مردم اصلا چنین کالاهایی را مصرف نکنند، بلکه محدودیت در مصرف باید رخ دهد.
او ادامه داد: مثل نوشابه‌های گازدار، شکر، شیرینی‌جات را ممنوعیت مصرف در نظر نمی‌گیریم اما اگر قیمت آنها افزایش پیدا کند، قطعا مصرف‌شان کاهش پیدا خواهد کرد. ممنوعیت مصرف کالاهای کمتر سالم برای برخی افراد از جمله دیابتی‌ها ممنوع است اما برای افراد عادی به دنبال رفتارسازی هستیم.
مشاور وزیر بهداشت در پاسخ به سوال دیگر همشهری آنلاین درباره گرانی غذاهای سالم از جمله پروتئین‌ها و کاهش مصرف که منجر به سوءتغذیه هم می‌شود، بیان کرد: با توجه به افزایش قیمت‌ها، مواد پروتئینی در سبد کالای خانواده‌های دهک‌های پایین به سمت کم شدن و حذف شدن است. مطالعاتی هم انجام شده که در برخی استانها مشکلات بیشتر است. در این باره بسته‌های حمایتی برای گروه‌های کمتر برخوردار در نظر گرفته شده است. بحث یارانه هم در دولت قبل چند برابر شد و یک دوره سبد کالا هم داشتیم که دوباره به دنبال اجرای آن هستیم که مواد پروتئینی در آن باشد و لبنیات هم اضافه شود.
البته به تاکید این مسئول باید فرهنگ مصرف غذای سالم افزایش پیدا کند.
پیگیری برای ممنوعیت و عوارض تبلیغ کالاهای آسیب‌رسان
امامی رضوی درباره دریافت مالیات از صدا و سیما برای تبلیغ کالاهای آسیب‌رسان هم بیان کرد: سال‌هاست که در بحث عوارض از تبلیغات کالاهای آسیب‌رسان را در قوانین و برنامه‌ها داریم. نگاه مجموعه وزارت بهداشت و دبیرخانه شورای عالی سلامت از این حوزه درآمدزایی نیست و به دنبال رفتارسازی هستیم. زمانی که یک کالا نمک زیادی دارد و و در رسانه ملی یا سایر رسانه‌ها تبلیغ می‌شود باعث رفتار غلط در مردم است. باید از این مساله پیشگیری شود. نکته‌ای که وجود دارد، بیشترین تبلیغات از این حوزه در رسانه ملی است و با وجود پیگیری‌ها، همکاری‌ها که البته نسبتا خوب بوده، اما مطلوب نیست.
او تاکید کرد: در دبیرخانه و وزارت بهداشت اصرار داریم که این ممنوعیت و گذاشتن عوارض حتما اجرایی و باید همکاری بیشتر شود.
راهکاری برای حمایت از غذاهای سالم
زهرا عبداللهی، مدیر امنیت غذایی دبیرخانه شورایعالی سلامت هم از صدور مجوز برای ۸۸ کارخانه تولید آرد کامل خبر داد و گفت: در حال حاضر ۴۵۰ نانوایی در سطح کشور، نان کامل را در اختیار مردم قرار می‌دهند. توسعه این برنامه در اولویت دبیرخانه است. در این باره پیگیری بحث قیمت نان و آرد کامل هم اهمیت دارد که با کمک دستگاه‌ها به گونه‌ای باید تعریف شود که دهک‌های درآمدی پایین هم از نان کامل که ارزش و کیفیت غذایی بهتری دارد، بهره‌مند شوند.
عبداللهی درباره مالیات کالاهای آسیب‌رسان هم بیان کرد: درباره محصولاتی که مصرف بیش از حد آنها سلامت مردم را به خطر می‌اندازد، یکی از راهکارها اخذ مالیات و عوارض است. این مساله با هدف تغییر رفتار مصرف‌کننده و کاهش تقاضا صورت می‌گیرد. علت اینکه برای برخی اقلام غذایی مثل شکر یا روغن بحث اخذ مالیات وجود دارد، این است که می‌دانیم بیش از مقدار توصیه شده در سبد غذایی از سوی مردم مصرف می‌شود که به عادات و فرهنگ غذایی نامناسب مرتبط می‌شود.
او با بیان این که این مساله یک هدف دیگر هم دارد، عنوان کرد: اگر شکر مشمول یارانه شود یا حذف یارانه شکر را داشته باشیم، می‌توان این یارانه را به سمت منابع پروتئینی مثل گوشت تخم‌مرغ، شیر و لبنیات که ارزش غذایی دارند، سوق داد. البته درباره شکر هم هرگز نگفتیم که مردم شکر مصرف نکنند، اما مصرف مواد قندی و شیرین بیش از آن چیزی است که در سبد غذایی تعریف شده و به دنبال آن با افزایش ابتلا به دیابت، اضافه وزن و چاقی در کشور مواجهیم. برای سلامت خود مردم و این که اقلام اساسی مثل ریزمغذی ها و پروتینن‌ها به سفره مردم راه پیدا کند، همه کشورها چنین تدابیری دارند و ما هم با حمایت دولت و دبیرخانه آن را انجام می‌دهیم تا آنچه که مصرف آن زیاد است و به سلامت مردم لطمه می‌زند با حذف یارانه کنترل شده شود و به اقلام اساسی دیگر کمک کرد.
مصرف ناسالم‌ها بالاست
عبداللهی درباره سوءمصرف اقلام آسیب‌پذیر در کشور هم بیان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده در کشور توسط انستیو تغذیه تحت عنوان الگوی مصرف غذایی، سه فاکتور خطر داریم که مصرف زیاد آنها باعث شیوع بیماری‌های غیرواگیر شده است. اول قند که بر اساس مطالعات انجام شده میزانی که مردم قند مصرف می‌کنند چیزی حدود ۶۶ گرم سرانه روزانه است در حالی که در سبد غذایی این عدد ۴۶ گرم عنوان شده است. نمک هم دو تا سه برابر توصیه بین‌المللی نمک مصرف می‌کنیم. این عدد باید کمتر از ۵ گرم و برای بیماران خاص کمتر از ۳ گرم باشد. در ایران مصرف روزانه نمک چیزی حدود ۱۰ گرم است و مردم باید از خوراکی‌هایی که حاوی نمک هستند، مثل پنیرهای پرنمک، دوغ یا حتی فست‌فودها پرهیز داشته باشند. فاکتور خطر سوم هم چربی است که بیش از مقدار توصیه شده مصرف می‌شود، چون مردم عادت دارند که به مقدار زیاد غذاهای چرب و سرخ شده استفاده کنند.
او با تاکید بر این که دو نکته دیگر هم وجود دارد که مردم باید در نظر بگیرند، عنوان کرد: مصرف سبزیجات و میوه جات بسیار مهم است. البته در آخرین بررسی نشان داد که این حوزه مقداری بهتر شده اما براساس سازمان جهانی بهداشت باید روزانه ۴۰۰ گرم میوه و سبزی مصرف کنند که از بیماری‌های غیرواگیر پیشگیری شود. مصرف حبوبات، نان و غلات کامل هم باید بیشتر شود.
آمار کودکان چاق در حال افزایش است
این مسئول درباره آمار سوءتغذیه در کشور هم بیان کرد: این مساله دو طیف دارد؛ اول ناشی از کم خوردن که کمی دریافت کالری و پروتئین و کمبود ریز مغذی‌هاست و دوم چاقی و اضافه وزن که در این بخش ما روند افزایشی داریم. آخرین مطالعات وزارت بهداشت نشان می‌دهد که روند اضافه وزن و چاقی در سال ۹۵، ۵۹ درصد بوده و در ۱۴۰۰ به ۶۳ درصد رسیده که در همه گروه‌های سنی هم وجود دارد.
عبداللهی ادامه داد: درباره سوءتغذیه ناشی از کمی دریافت کالری و پروتئین بررسی ملی نداریم اما با برنامه‌ریزی دفتر معاونت بهداشت این بررسی در صورت تامین اعتبار انجام خواهد شد. آخرین اطلاعات درباره سوءتغذیه کودکان هم به ۱۳۹۸ برمی‌گردد که نشان داد مشکل اصلی و عمده‌ای برای سوءتغدیه کودکان نداریم. این در حالی است که در رتبه‌بندی کشورهای منطقه امرو، ایران دومین کشوری بود که میزان کوتاه قدی و لاغری در کودکان زیر ۵ سال را به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش داده بود. نکته مهم این که اکنون با افزایش میزان چاقی در کودکان مواجهیم و آمار این گروه زیادتر شده است. به همین دلیل باید اقداماتی برای پیشگیری از این حوزه داشته باشیم.
البته به تاکید این مسئول در سال‌های اخیر به دلیل افزایش مواد غذایی و تحریم‌های بین‌المللی ممکن است در مناطق محروم کشور موارد کمبود ریزمغذی و سوءتغذیه وجود داشته باشد و و شیوع سوءتغذیه باید بررسی شود.
این کالاها مالیات ندارند
محمداسماعیل مطلق، معاون دبیرخانه شورایعالی سلامت و امنیت غذایی هم در ادامه این نشست با اشاره به در نظر گرفتن مالیات برای کالاهای آسیب‌رسان بیان کرد: هر سال توسط انستیو تغذیه همه عناصری که یک غذا یا بسته غذایی تامین شود به تمام شرکت‌ها داده می‌شود. اگر شرکت‌ها بر اساس بسته‌ای که داده می‌شود، محصولشان را تولید کنند، مالیات نمی‌دهند. اما شرکت‌هایی که این بسته‌ها را رعایت نمی‌کنند، با همکاری معاونت بهداشت و وزارتخانه‌های صمت و اقتصاد و دارایی به عنوان کالای آسیب‌رسان با منع تبلیغات یا مالیات مواجه خواهند شد.
مطلق درباره سوءتغذیه در کشور به بررسی مطالعاتی درباره کودکان اشاره کرد و گفت: در بررسی سوءتغذیه کودکان زیر ۵ سال که سال گذشته انجام شد، حدود ۱۳۰ هزار نفر شناسایی شدند. در این باره از سوی وزارتخانه‌های بهداشت و رفاه برنامه‌ریزی شد که این تعداد کودک از نظر کالابرگ تحت پوشش قرار بگیرد و سبد غذایی دریافت کنند. حالا باید بررسی کنیم که با دریافت این سبد غذایی چه تغییری در سوءتغذیه این کودکان رخ داده است.
مصوبه‌ای برای کاهش آسیب‌های ترافیکی
رستمی، مدیر گروه سلامت جامعه دبیرخانه شورایعالی سلامت و امنیت غذایی هم در ادامه این نشست، درباره مصوبات کاهش آسیب‌های ترافیکی بیان کرد: شوراهای زیادی برای بحث ایمنی ترافیک و راه‌ها وجود دارد. در شورایعالی سلامت و امنیت غذایی کاری که می‌توانیم بکنیم کمک به این شوراها درخصوص آمار و اطلاعات است. اما چیزی که به بخش سلامت مرتبط است، بخش دسترسی به خدمات در بخش پیشگیری و فرهنسگازی برای ایمنی ترافیک، همچنین دسترسی به خدمات در اورژانس پیش بیمارستانی و بیمارستان‌ها، خواهد بود. همچنین دریافت مراقبت‌ها و خدمات سلامت روان به دلیل آسیب‌هایی است که در زمان تصادفات ایجاد می‌شود.
این مسئول ادامه داد: در این مصوبه بحث دسترسی به خدمات پیش بیمارستانی و اورژانس به ویژه در مناطق روستایی، خدمات سلامت روان در صحنه حادثه و بعد از آن، فوریت‌های بیمارستانی تروما برای ارائه خدمات به مصدومان، آمار سوانح و مصدومان مطرح است. همچنین با هماهنگی فراجا، آموزش رانندگان با هدف کاهش عوامل خطر از سوی رانندگان انجام می‌شود. یک مساله مهم دیگر مساله ارتباطی با مصدومان برای ارائه خدمات اورژانسی است که در این باره هماهنگی‌هایی با وزارت ارتباطات انجام شده است.
رستمی تاکید کرد: در بحث ایمنی خودرو و ایمنی راه‌ها انتظار می‌رود که شوراهای مربوطه در این باره اقدام کنند، اما به صورت مصوباتی برای وزارت صمت پیشنهاد شده که سیستم‌های تشخیص و هشدار ترافیکی و سامانه‌های تماس اضطراری مطالعاتی صورت بگیرد و خودروها مجهز شوند. قرار است در این باره کمیته‌ای برای پیگیری مصوبات ایجاد شود.
