همشهری آنلاین - مجید جباری: ۴۵ تالاب ایران که نقش حیاتی در تنوع زیستی کشور دارند به کانون انتشار گردوغبار تبدیل شده‌اند. جدای از آن بخشی از همین تالاب‌ها روند خشکیدگی را طی می‌کنند و در آینده نه چندان دور دچار خشکیدگی کامل می‌شوند. به‌گفته مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست، هم‌اکنون یک‌میلیون و ۴۹۰هزار هکتار از وسعت تالاب‌های کشور به کانون گردوغبار تبدیل شده یا در معرض خشکیدگی قرار دارند. خشک شدن تالاب‌ها اثرات مخربی همچون کاهش تنوع زیستی، افزایش ریزگردها، از بین رفتن زیستگاه‌ها، ایجاد اختلال در معیشت جوامع محلی و درنهایت مهاجرت سرزمینی آنها دارد.
برخی تالاب‌ها فراموش شده‌اند
متخصص مدیریت زیست بوم‌های تالابی با اشاره به عوامل خشکیدگی تالاب‌های ایران گفت: « بیش از ۷۰ درصد تالاب‌های کشور در حال حاضر با مشکل عدم دسترسی و تخصیص نیافتن حقابه و کمبود منابع آبی روبه‌رو هستند.البته ممکن است به صورت محدود و در مقاطعی از سال یا در فصل‌های پر بارش، حقابه‌های محدودی برای تالاب‌ها در نظر گرفته شود که بسیار پایین‌تر از نیاز حداقل آنها است.برخی تالاب‌ها هم فراموش شده‌اند و برای مدت‌های طولانی حقابه دریافت نکردند، مثل تالاب پریشان، کافتر، گاو خونی، بختگان، هامون، انزلی، گمیشان.»
علی ارواحی ادامه داد: «خشکسالی در تالاب‌ها، یکی از دلایل بروز ریزگرد و غبار در کشور است. سیستان و بلوچستان نمونه بارز این موضوع است که به دلیل عدم تخصیص حقابه رودخانه هیرمند با خشکسالی روبه‌رو شده است.»
او افزود:« از کارکرد مهم تالاب‌ها، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، ذخیره آب در زمان سیلاب، میزبانی تنوع زیستی گیاهی و جانوری است. همچنین کاهش اثرات تغییر اقلیم و تعدیل آب وهوای منطقه را می‌توان از دیگر مزایای این نعمت خدادادی برشمرد، این کارکردها مشخصاً می‌توانند روی بیابان زایی اثر بگذارند. با خشکی تالاب‌ها، تغذیۀ آبخوان و سفره‌های آب زیرزمینی انجام نمی‌گیرد و به مرور زمان شاهد افت سطح آب زیرزمینی خواهیم بود. از جمله پیامدهای این اتفاق، فرونشست و فروچاله است.»
احیای ۶ تالاب در اولویت است
معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست هم در باره شرایط تالاب‌ها گفت:« ۴۵تالاب کشور به کانون گردوغبار تبدیل شده‌اند و اجرای برنامه‌های لازم برای احیای این پهنه‌های آبی ضروری است.به همین دلیل برنامه احیای دریاچه ارومیه و تالاب‌های هامون، هورالعظیم، گاوخونی، میانکاله و شادگان تدوین شده و به‌زودی اجرایی می‌شود. »
احمدرضا لاهیجان زاده،افزود: «لایروبی نهرهای منتهی به تالاب‌ها، جلوگیری از استفاده از منابع آبی تالاب و رایزنی با وزارت نیرو برای تامین حقابه از اقدامات لازم برای احیای تالاب‌ها در ماه‌های آینده است. بازچرخانی آب و استفاده بهینه از منابع آبی زیرزمینی و سطحی در کنار افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی نیز راهکارهایی است که برای جان بخشیدن به تالاب‌ها برای خنثی کردن اثر خشکسالی و حفظ حقابه محیط‌زیست در دوران کاهش نزولات جوی باید اجرایی شوند.»
