حکمتِ کلام علوی نه به حصرِ زمان در می آید و نه به جغرافیای خاصی، تحدید می شود. با این نگاه می توان گفت همان طور که مولا علی، علیه السلام، امام و امیر برزمین و زمان است، کلام ایشان هم همه زمان را در همه زمین مدیریت می کند. به همین خاطر است که تا همیشه افق گشایی می کند. به هر روز که خوانش شود انگار برای همان روز است. گره های همان زمان را باز و امور را تمشیت می کند.
واقعا هر گاه که صفحه ای از نهج البلاغه را سعادت خواندن می یابیم به این تازگی و تازه آفرینی می رسم به ویژه نامه حکومتی امام به مالک اشتر که راهبر سلامت سازی حکمرانی برای همیشه است. مرامنامه ای است که به اصلاح ساختار ها و روش ها می انجامد. انتخابِ کارگزاران را از مدارِ" دوستان" به محورِ" درستان" هدایت می کند. انتخاب درست است که کارها را به صلاح، راست می آورد.
بخوانیم: "... در کار کارگزارانت بنگر و پس از آزمایش به کارشان برگمار، نه به سبب دوستی با آن ها." چیزی که در میان ما غریب افتاده است. همین هم باعث شده است تا قرینِ مشکلات باشیم. امام در ادامه به نکته ای ظریف توجه می دهند: "... و بی مشورت دیگران به کارشان مگمار، زیرا به رای خود کار کردن و از دیگران مشورت نخواستن، گونه ای از ستم و خیانت است." باید امینان و فرهیختگان را به مشورت گرفت و پس از رای زنی با آنان بهترین ها را مسئولیت داد.
مولا علی(ع) تاکید می فرمایند " کارگزاران شایسته را در میان گروهی بجوی که اهل تجربت و حیا هستند و از خاندان های صالح، آن ها که در اسلام سابقه ای دیرین دارند. اینان به اخلاق شایسته ترند و آبرویشان محفوظتر است و از طمعکاری بیشتر رویگردان اند و در عواقب کارها بیشتر می نگرند."
در ادامه هم باز طرفه نکته ای ناظر به حقوق کارگزاران تصریح می کنند،" در ارزاقشان بیفزای، زیرا فراوانی ارزاق، آنان را بر اصلاح خود نیرو دهد و از دست اندازی به مالی که در تصرف دارند، باز می دارد." این هم کار را تمام نمی کند بلکه باید چشم هایی امین آنان را نظارت کنند؛"... پس در کارهایشان تفقد کن و کاوش نمای و جاسوسانی از مردم راستگوی و وفادار به خود بر آنان بگمار. زیرا مراقبت نهانی تو در کارهایشان آنان را به رعایت امانت و مدارا در حق رعیت وامی دارد."
حق رعیت و مردم است که باید برای شان مهم شمرده شود. اصولا فلسفه حکومت ها، تمشیت امور مردم است. با همین معیار است که حاکمان را عیار می سنجند. حاکمی سزاوار تمجید ها و تعریف هاست که روزگار مردم اش بهتر باشد. کار را هم کارگزاران به انجام می رسانند لذا"... و بنگر تا یاران کارگزارانت تو را به خیانت نیالایند. هر گاه یکی از ایشان دست به خیانت گشود " نباید پوشیده بماند.
ب. ز . ج. د خواندن افراد تا زمانی است که متهم هستند همین که جرم شان اثبات شد باید به این منطق علوی با آنان رفتار کرد که: ".... باید به سبب خیانتی که کرده تنش را به تنبیه بیازاری و از کاری که کرده است، بازخواست نمایی. سپس، خوار و ذلیلش سازی و مهر خیانت بر او زنی و ننگ تهمت را بر گردنش آویزی."
این دیگران را درس و عبرت می شود تا بدانند که اگر حریم نگه ندارند، حرمت نخواهند داشت.
مسئله ای که اگر امروز هم مد نظر باشد، بسیاری از ناهنجاری ها اصلاح خواهد شد. باید بکوشیم این "اگر" را به" باید" ارتقا دهیم.
باید که رسم الخط امروز ما شود، افق های آینده روشن خواهد بود. وقتی کارگزاران درست کار کنند، حکمرانی درست باشد، حکومت به صلاح غنی خواهد شد و جامعه و مردم هم به حق خود خواهند رسید. چنین باد، ان شاالله
