به بهانه مراسم بزرگداشت آرسن میناسیان، خیر گیلانی و رونمایی از کتاب «داستان موسیو» با نویسنده این کتاب دکتر محمود رنجبر، دانشیار دانشگاه گیلان و ریاست پژوهشکده گیلان شناسی گفت وگویی به شرح زیر انجام دادیم.
دکتر محمود رنجبر در گفت وگو با ایسنا، گفت: «داستان موسیو» روایت دیده ها و شنیده های کسانی است که با این نیکوکار برجسته آشنا بودند.
وی ادامه داد: «داستان موسیو» با سیر روایی خود قطعات خاطرات بازمانده را با توالی علی و معلولی بیان می کند.
رئیس پژوهشکده گیلان شناسی گفت: اگرچه درباره آرسن میناسیان کتاب های متعددی نوشته شده، اما اغلب این کتاب ها یا تکه هایی از خاطرات و نقل و قول هایی از افراد مختلف هستند و یا معمولا به گزارش عملکرد آسایشگاه معلولین و سالمندان رشت در زمان وی می پردازند. این شد که دریافتم جای یک کتاب روایی داستان درباره آرسن میناسیان که بتواند با نسل جوان ارتباط برقرار کند، خالی است.
وی با بیان اینکه کتاب «داستان موسیو» به ارتباط بین آرسن با تحولات و تغییرات فرهنگی و اجتماعی شهر رشت می پردازد، افزود: پژوهش درباره آرسن از سال گذشته شروع شد و پس از تحقیقی ۶ ماهه، شروع به نگارش کردم و نگارش داستان پنج ماه طول کشید.
رنجبر درباره شروع به نگارش این اثر ارزنده، گفت: تالیف داستان موسیو به طور مشخص از فروردین ۱۴۰۲ آغاز شد؛ زمانی که در مراسم بزرگداشت مرحوم میناسیان در آسایشگاه معلولین و سالمندان رشت شرکت کردم و آنجا بود که احساس کردم جای یک اثر هنری که بتواند آرسن میناسیان را به عنوان سرمایه اجتماعی نه فقط رشت، بلکه ایران معرفی کند، خالی است؛ بنابراین تصمیم گرفتم آرسن میناسیان را با ابزار هنر و ادبیات معرفی کنم.
این محقق و نویسنده گیلانی ادامه داد: در طی ۶ ماه تحقیق و پژوهش، تمامی کتاب ها و مجلات و نشریاتی را که درباره آرسن میناسیان مطلب نوشته بودند جمع آوری و مطالعه کردم.
رنجبر گفت: «داستان موسیو» روایتی داستانی از زندگی آرسن میناسیان است. در این کتاب تلاش کردم به روایت ها و خاطرات مطرح شده از ایشان وفادار باشم؛ به گونه ای که تمامی صحنه های نقل شده در کتاب مبتنی بر نوشته هایی است که درباره آرسن وجود دارد و زاییده صرف تخیل نویسنده نیست.
وی اضافه کرد: آرسن میناسیان درس انسانیت به ما می دهد. او نگاه محدود به یک طایفه خاص نداشت؛ این در حالی است که او می توانست فقط به خانواده خود و هم کیشان و شهر خود یعنی رشت توجه کند، آن چیزی برایش مهم بود که انسانیت را تفسیر کند.
دانشیار دانشگاه گیلان با بیان اینکه آرسن انسان ها را به عنوان سایه و آیه خداوند می شناخت و نگاهش به همه انسان ها مبتنی بر رحمانیت بود، گفت: آرسن برای ساخت آسایشگاه معلولین و سالمندان منتظر یک جرقه بود، زیرا همه لحظه ها و صحنه ها برای او آیت و آزمون بود. این جرقه در خاطره ای به این شکل آمده که در دیدار آرسن با دکتر حکیم زاده، مدیرکل وقت بهداری، سرهنگی مراجعه می کند و خواستار بستری شدن مادر سالخورده خود در بیمارستان پورسینای رشت می شود، اما با مخالفت مدیرکل مواجه می شود. نقطه عطف احداث آسایشگاه همین اتفاق بود و آرسن پیشنهاد احداثی برای سالخوردگان را به دکتر حکیم زاده داد.
رئیس پژوهشکده گیلان شناسی گفت: در راه ساخت این بنای ماندگار، روحانیت پیش قراول رشت همچون آیت الله بحرالعلوم و آیت الله ضیابری که چراغ هدایت انسانیت بودند با آرسن همراه شدند و حتی از شهروندان گیلانی دعوت کردند مال امام خود را برای ساخت آسایشگاه اختصاص دهند.
رنجبر تاکید کرد: از جمله بانیان آسایشگاه سالمندان رشت حسین استقامت است که زمین این مکان را هدیه کرد. حسین استقامت یکی از یاران میرزا کوچک است که پس از نهضت جنگل، به کار کشاورزی مشغول شده بود و به تشویق آیت الله ضیابری، زمینی را برای ساخت آسایشگاه اختصاص داد.
وی در ادامه متذکر شد: فکر و ذهن آرسن معطوف به رونق آسایشگاه معلولین و سالمندان بود تا جایی که دیگر به داروخانه کارون که اولین داروخانه شبانه روزی ایران بود، کمتر توجه داشت.
این محقق و نویسنده اضافه کرد: آرسن در آسایشگاه یک داروخانه کوچک ایجاد کرد تا به درمان معلولان و سالمندان متمرکز شود.
رنجبر با بیان اینکه آرسن میناسیان برای مسیحیان یک تفسیری از آیات انجیل است، عنوان کرد: می توان گفت که موسیو آرسن برای مسلمانان نیز تفسیری از آیات قرآن است، زیرا منش و رفتار و کردار آرسن مبتنی بر آموزه های دینی بود. زمانی که از او برای افتتاح یک نمازخانه در اردوی دانش آموزی رشت در سال های قبل از انقلاب دعوت می شود، هنگام بریدن روبان افتتاحیه می گوید «به نام خدا، با یاد مولا علی». زمانی که آرسن نام مولا علی را بر زبان جاری می کند، فردی به او متذکر می شود که «به عنوان یک مسیحی بهتر بود نام مسیح را می گفتی»، اما آرسن در پاسخ می گوید «همه پیشوایان الهی برای رستگاری بشریت آمده اند».
وی نگاه آرسن میناسیان را برگرفته از آیه «لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ» دانست و گفت: او به امام علی(ع) و امام حسین(ع) علاقه فراوانی داشت و در غالب مراسمی که در مسجد کاسه فروشان و مسجد گلشن که آیت الله بحرالعلوم و آیت الله ضیابری در آن به منبر می رفتند حضور می یافت.
دانشیار دانشگاه گیلان درباره علاقه مندی آرسن به ائمه شیعیان، گفت: آرسن حتی پابرهنه در عزاداری های ایام عاشورا شرکت می کرد.
رنجبر خاطرنشان کرد: کتاب «موسیو» در ۱۷۲ صفحه و ۱۴ بخش تشکیل شده و دوران نوجوانی آرسن تا وفات او را در بر می گیرد.
وی درباره بازتاب مسائل اجتماعی در کتاب داستان موسیو، یادآور شد: در جریان درگیری های داخلی در شوروی سابق، در سال ۱۲۹۹ عده ای از مردم ارمنستان کوچ کرده و وارد گیلان می شوند. در آن زمان میرزا کوچک بر گیلان مسلط شده بود و مناطق مختلف استان تحت سیطره نهضت جنگل بود لذا ارمنی هایی که آواره شده بودند وارد بندر کیاشهر و تالش شدند و به دستور میرزا کوچک، استقبالی گرم از آنان به عمل آمد. آرسن در این زمان ۱۳ ساله بود. وقتی این صحنه ها را دید و فهمید که مردم گیلان چه با محبت از هم کیشان وی استقبال کردند، با خود عهد بست که خدمتگزار مردمی باشد که در حق هم کیشانش مهربانی کردند.
رئیس پژوهشکده گیلان شناسی با اشاره به سفر آرسن به قزوین و آشنایی او با یک پزشک گیاه درمانی، عنوان کرد: آن پزشک درمان های گیاهی و شیمیایی را مخلوط می کرد و فرمول خاصی برای ساخت دارو داشت. آرسن همه این فرمول ها را از استادش فرا گرفت و پس از فراگیری فنون دارویی در قزوین نماند و دوباره به گیلان و رشت برگشت؛ کشور آن زمان درگیر جنگ جهانی دوم شده بود و انواع بیماری های واگیر همچون تیفوس و وبا غوغا می کرد. علیرغم اینکه برخی از افراد در چنین اوضاع نابسامان به دنبال چپاول دیگران و کسب قدرت و ثروت بودند، آرسن به فکر درمان مردم بیمار بود و داروها را با قیمت ارزان تر به مردم می فروخت و حتی در ورودی داروخانه کارون یک صندوق برای پرداخت هزینه دارو گذاشته بود. افراد به خواست خودشان پول دارو را پرداخت می کردند. این همکاری و همیاری آرسن موجب شد که اقبال مردم به داروخانه کارون زیاد شود و آرسن داروخانه را سه شیفت سر پا نگه می داشت. بدین ترتیب داروخانه کارون نخستین داروخانه شبانه روزی ایران شد.
وی با بیان اینکه آرسن میناسیان در حوزه های اجتماعی نیز سرآمد و مورد قبول مردم بود، اضافه کرد: برای آرسن انسان مهم بود و یک دزد یا بزرگ زاده برای او فرقی نداشت. روزی یک زن به آرسن مراجعه می کند و از او می خواهد که ضمانت همسرش را بکند که به خاطر گاودزدی در زندان است. آرسن بدون تعلل به دادگستری مراجعه کرده و ضامن آن فرد می شود و رضایت فرد شاکی را که در روستا بود، جلب می کند و آن فرد را که مرتکب دزدی شده بود، آزاد می کند.
رنجبر اظهار کرد: برای آرسن آن فرد، در درجه اول، پدر یک خانواده و یک انسان بود که حق حیات دارد و این جامعه است که زمینه دزدی او را فراهم کرده؛ بنابراین نباید اجازه دهیم دزدی کند و لذا تلاش کرد برای او در یک کارخانه شغل پیدا کند.
انتهای پیام
