دکتر محسن رجب نیا در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: کبد یکی از مهمترین ارگان‌های بدن است. از اصلی ترین وظایف کبد، تصفیه و سم‌زدایی خون، تولید پروتئین‌های مورد نیاز بدن و تولید صفرا است. به سلول‌های کبدی هپاتوسیت و به ایجاد آسیب و التهاب سلول‌های کبدی هپاتیت گفته می‌شود.
وی افزود: علت‌های مختلفی همچون عفونت با ویروس‌ها، مصرف داروها، مصرف نوشیدنی‌های الکلی، کبد چرب و خودایمنی می‌توانند هپاتیت ایجاد کنند. ویروس‌های هپاتیت A، B، C، D وE از ویروس‌های شناخته شده ایجاد کننده هپاتیت هستند.
رجب نیا ادامه داد: عفونت با ویروس هپاتیت ب، یک مسئله مهم در حوزه بهداشت و درمان است. حدود دو میلیارد نفر در دنیا شواهدی از عفونت در گذشته یا در حال حاضر با هپاتیت ب را دارند و در حدود ۲۵۷ میلیون نفر در دنیا، ناقل بی‌علامت این ویروس هستند. با توجه به ریسک انتقال این ویروس و عوارض کبدی و خارج کبدی این ویروس، شناسایی و درمان به موقع آن بسیار مهم است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز بیان کرد: ویروس هپاتیت ب از طریق مادر به کودک در هنگام تولد، از طریق سوزن و سرنگ‌های آلوده، خالکوبی، سوراخ‌کاری بدن، آلوده شدن از طریق تزریق فرآورده خونی آلوده، هنگام رابطه جنسی محافظت نشده و گیرندگان پیوند اعضای بدن آلوده منتقل می‌شود.
نحوه پیشگیری از ابتلا به هپاتیت ب
وی در ادامه اظهار کرد: واکسیناسیون هپاتیت ب طبق پروتکل کشوری به عنوان یک روش پیشگیری از این بیماری است. همچنین کارکنان حوزه بهداشت و درمان که در مواجه با افراد پرخطر هستند، باید از آموزش‌های لازم برخوردار شده و از پوشش و دستکش مناسب در مواجهه با این بیماران استفاده کنند. همچنین استفاده از سرنگ استریل یکبار مصرف و آگاه بودن از نحوه خونگیری از این بیماران، بررسی وضعیت ایمنی این افراد و انجام واکسیناسیون در صورت عدم وجود ایمنی کافی در برابر ویروس هپاتیت ب نیز ضروری است.
رجب نیا بیان کرد: غربالگری تمامی مادران در ابتدای بارداری از نظر ابتلا به هپاتیت ب و بررسی وضعیت ایمنی مادران در برابر آن و در صورت ابتلا درمان به موقع آن برای پیشگیری از انتقال به نوزاد از جمله راهکارهای پیشگیری از این بیماری در مادران باردار است.
وی افزود: پرهیز از روابط جنسی پرخطر و غربالگری فرآورده‌های خونی از نظر آلودگی با ویروس هپاتیت ب و غربالگری فرد اهدا کننده اعضای پیوندی از نظر آلودگی با ویروس هپاتیت ب هم در این زمینه موثر و ضروری است.
این متخصص گوارش و کبد گفت: افرادی که باید از نظر ابتلا به ویروس هپاتیت ب با تست‌های سرولوژیک تحت غربالگری قرار بگیرند، تمام مادران باردار، نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به ویروس هپاتیت ب، افراد هم‌خانه با فرد مبتلا ، شریک جنسی فرد مبتلا به ویروس، افراد با مصرف مواد مخدر تزریقی، افراد مبتلا به ویروس HIV ، افراد مبتلا به ویروس هپاتیت C، بیماران تحت همودیالیز مزمن، افراد زندانی یا سابقه حضور در زندان و تمام افراد بالای ۱۸ سال، حداقل برای یک بار در طول زندگی خود هستند.
نحوه‌ی تشخیص عفونت ویروس هپاتیت ب
بیماران مبتلا به ویروس هپاتیت ب، می‌توانند بی‌علامت باشند و در بررسی‌های آزمایشگاهی با افزایش آنزیم‌های کبدی تشخیص داده شوند. از سوی دیگر ممکن است بیماران مبتلا به ویروس هپاتیت ب با زردی چشم، ضعف، خستگی، بی‌اشتهایی و در موارد حاد و شدید با نارسایی حاد کبدی مراجعه کرده و تشخیص بیماری داده شوند. همچنین ممکن است ویروس هپاتیت ب با علائم خارج کبدی مانند بیماری‌های کلیوی و روماتولوژیک بروز پیدا کند. برای تشخیص قطعی عفونت ویروس هپاتیت ب، باید از آزمایش‌های سرولوژیک استفاده کرد.
درمان عفونت ویروس هپاتیت ب
رجب نیا بیان کرد: نکته قابل توجه این است که تمام بیماران با ابتلا به ویروس هپاتیت ب نیاز به درمان نداشته و بسیاری از این افراد صرفا نیاز به مراقبت‌های دوره‌ای از نظر علائم بالینی، آزمایش‌های سرولوژیک ویروس هپاتیت ب، و آموزش برای کاهش ریسک انتقال به دیگران دارند.
وی یادآور شد: درمان عفونت هپاتیت ب، به عوامل مختلفی مرتبط است. حاد یا مزمن بودن عفونت، میزان آسیب کبدی ناشی از ویروس و عملکرد کبد، تعداد ویروس در خون و نتایج آزمایش‌های سرولوژیک ویروس هپاتیت ب، سابقه خانوادگی سرطان کبد و وجود علائم خارج کبدی ویروس هپاتیت ب از مهمترین عوامل تعیین کننده نوع درمان هستند.
وی خاطر نشان کرد: در سال ۱۹۹۲، اولین داروی مورد استفاده برای درمان عفونت هپاتیت ب معرفی شد. در حال حاضر داروهای مختلفی برای درمان عفونت هپاتیت ب وجود دارد که طبق عواملی که ذکر شد، توسط پزشک برای بیمار تجویز می‌شود. اما مطالعات جدید بسیار امیدوارکننده است. این مطالعات در حال بررسی و تولید داروهایی هستند که ویروس هپاتیت ب را در سطح درون سلولی از بین ببرند تا درمان قطعی این ویروس نیز اتفاق بیفتد.
این پزشک تاکید کرد: نکته بسیار مهم در بیماران مبتلا به عفونت ویروس هپاتیت ب، پیشگیری و درمان سایر بیماری‌های کبدی همزمان است. بیماران مبتلا به عفونت ویروس هپاتیت ب، باید از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، چاقی و ابتلا به کبد چرب پرهیز کنند و در صورت ابتلا با کاهش وزن، فعالیت فیزیکی و اصلاح تغذیه آن را درمان کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گفت: از سوی دیگر، : استفاده از داروهای گیاهی بدون پشتوانه علمی اثبات شده، تأثیری در درمان بیماری‌های کبدی از جمله هپاتیت ب ندارد و با توجه به ناشناخته بودن عوارض آن، می‌تواند فرد را به سمت آسیب و نارسایی حاد کبدی و پیوند کبد سوق دهد.
انتهای پیام
