یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت بلاک‌چین، شفافیت ذاتی آن است. در بورس‌های سنتی، ردیابی تراکنش‌ها و شناسایی جریان‌های مالی با پیچیدگی‌ها و محدودیت‌هایی همراه است، اما با بهره‌گیری از بلاک‌چین، هر تراکنش در یک دفتر کل توزیع‌شده ثبت می‌شود که امکان تقلب، دستکاری یا حذف اطلاعات را به حداقل می‌رساند. برای بورس ایران که در سال‌های اخیر با چالش‌هایی نظیر شفافیت ناکافی و اعتماد پایین سرمایه‌گذاران روبه‌رو بوده، استفاده از بلاک‌چین می‌تواند یک انقلاب باشد. این فناوری می‌تواند به سرمایه‌گذاران اطمینان دهد که اطلاعات به‌روز، دقیق و غیرقابل‌تغییر هستند.
با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم، برخی از سرمایه‌گذاران به‌دنبال استفاده از این دارایی‌ها به‌عنوان جایگزین‌هایی برای سهام و اوراق‌بهادار سنتی هستند. این روند در ایران نیز قابل‌مشاهده است؛ به‌ویژه درمیان نسل جوان‌تر که به‌دنبال ابزارهای سرمایه‌گذاری مدرن‌تر و پرریسک‌تر هستند و در صورتی‌که بورس ایران نتواند با این تحول همگام شود، ممکن است شاهد خروج سرمایه از بازار سنتی و ورود آن به دنیای ارزهای دیجیتال باشیم.
اما آیا می‌توان این روند را به فرصت تبدیل کرد؟ یکی از راه‌ها، طراحی ابزارهای سرمایه‌گذاری مبتنی بر ارزهای دیجیتال در بورس ایران است. برای مثال، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری که دارایی‌های دیجیتال را دربر می‌گیرند یا امکان معامله مستقیم ارزهای دیجیتال در بورس، می‌تواند نه‌تنها جذابیت بورس را افزایش دهد، بلکه سرمایه‌گذاران جدیدی را نیز به این بازار جذب کند.
هزینه‌های تراکنش یکی از عوامل اصلی در کاهش جذابیت بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاران خرد است. فناوری بلاک‌چین با کاهش واسطه‌ها و اتوماتیک‌سازی فرآیندها می‌تواند هزینه‌های مرتبط با خرید و فروش سهام را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. این ویژگی به‌ویژه در بورس ایران که گاهی با محدودیت‌های عملیاتی و پیچیدگی‌های زیاد در ثبت‌سفارش‌ها مواجه است، می‌تواند به جذب بیشتر سرمایه‌گذاران کمک کند.
اگرچه مزایای بلاک‌چین برای بورس ایران بسیار چشمگیر است، اما پیاده‌سازی این فناوری با چالش‌هایی نیز همراه خواهد بود. نخستین چالش، نیاز به زیرساخت‌های فنی پیشرفته و آموزش نیروی انسانی است. دوم، مسائل قانونی و تنظیم‌گری است که باید به‌گونه‌ای طراحی شود که از تقلب و سوءاستفاده جلوگیری کند، در عین‌حال نوآوری را محدود نکند، همچنین هماهنگی میان سازمان بورس، بانک‌مرکزی و دیگر نهادهای مرتبط ضروری است تا از ایجاد تعارض در سیاستگذاری جلوگیری شود.
فناوری بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال می‌توانند آینده‌ای روشن برای بورس ایران رقم بزنند، اما این آینده‌نگری مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و اجرای تدریجی است. اگر بورس ایران بتواند از بلاک‌چین برای افزایش شفافیت، کاهش هزینه‌ها و ایجاد ابزارهای سرمایه‌گذاری جدید استفاده کند، نه‌تنها اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی را جلب خواهد کرد، بلکه می‌تواند در سطح منطقه‌ای نیز به‌عنوان یک بازار پیشرو شناخته شود. در غیر‌این‌صورت، ممکن است با تهدیدهای ناشی از ارزهای دیجیتال و خروج سرمایه مواجه شویم.
* فعال اقتصادی
