واکسن‌های ۴ و ۹ ظرفیتی گارداسیل چطور سر از مطب‌ها درمی‌آورد و به چند برابر قیمت فروخته می‌شوند؟
واکسن گارداسیل با ارز نیمایی وارد کشور می‌شود، به تعداد محدود در داروخانه‌ها توزیع می‌شود و به‌سرعت با قیمت آزاد، سر از بازار سیاه و مطب پزشکان در می‌آورد. واکسن ۴ ظرفیتی ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی، بین ۴ تا ۱۰ میلیون تومان و ۹ ظرفیتی با قیمت مصوب ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی، تا ۱۸ میلیون تومان هم فروخته می‌شود.
محل فروش کجاست؟ غیر از داروخانه، در مطب پزشکان، کلینیک‌ها، دلالان و حتی سایت دیوار فروخته می‌شود. برخی از پزشکان متخصص با استفاده از کد ملی بیماران‌شان، بدون اینکه آنها درخواستی داشته باشند، نسخه صوری تجویز می‌کنند و از این طریق، به تعداد بالا واکسن گارداسیل می‌خرند. آنها واکسن‌های دولتی را با قیمت آزاد و چندبرابری در مطب‌های‌شان می‌فروشند.
سامانه تی‌تک سازمان غذا و دارو و سامانه رسیدگی به شکایات مردمی ۱۹۰ مستقر در وزارت بهداشت، برای پیگیری داروخانه‌هایی که این واکسن را موجود دارند، به‌درستی فعالیت نمی‌کنند. آنها فهرست داروخانه‌ها را ثبت می‌کنند اما یا اطلاعات‌شان اشتباه است یا داروخانه‌ها واکسن‌ها را به آشناها و پزشکان می‌فروشند. نتیجه اینکه، متقاضیان هربار که برای خرید واکسن به داروخانه‌ای که در فهرست سازمان غذا و دارو قرار دارد می‌روند، با این پاسخ‌ها مواجه می‌شوند: «نداریم. تمام کردیم. یک عدد مانده بود، یک‌ساعت پیش فروختیم. ۶ ماه است فروش نداشتیم، به دلال زنگ بزنید، به فلان دکتر مراجعه کنید و....»
واکسن گارداسیل برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ‌پی‌وی یا زگیل تناسلی در سه دوز تزریق می‌شود. گارداسیل، مورد تایید سازمان جهانی بهداشت است و در سایر کشورها فروخته می‌شود. این واکسن توسط شرکت دارویی «بهستان‌دارو» وارد کشور می‌شود و از طریق شرکت‌های پخش در داروخانه‌ها توزیع می‌شود که نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان‌های مرتبط با ویروس اچ‌پی‌وی به‌ویژه سرطان دهانه رحم، سرطان‌های ناحیه معقد، واژن و حلق دارد و از ابتلا به زگیل تناسلی جلوگیری می‌کند.
کارزاری برای نظارت بر توزیع واکسن
داروخانه‌ها این واکسن را تنها با نسخه متخصص پوست، زنان و عفونی می‌فروشند. برخی هم تنها تاریخ همان روز را قبول می‌کنند و با گذشت یک‌روز، دیگر واکسنی نمی‌فروشند. برخی از داروخانه‌ها هم واکسن را به قیمت آزاد می‌فروشند. فروش این واکسن داستان فراوان دارد و در پی همین ماجراها، ۱۸ دی‌ماه کارزاری با عنوان «درخواست توزیع و عرضه واکسن گارداسیل» ثبت شد که تا روز گذشته ۷ هزار و ۱۳۸ نفر آن را امضاء کرده‌اند.
در بخشی از متن این کارزار که خطاب به وزیر بهداشت نوشته شده، آمده: «با اینکه اطلاعات موجود در سامانه ۱۹۰، سامانه تی‌تک و حتی فاکتورهای خرید سایر افراد نشان می‌دهد که این داروخانه‌ها واکسن گارداسیل را دریافت کرده‌اند، برخی داروخانه‌ها از فروش این واکسن خودداری می‌کنند؛ این اقدام نه‌تنها دسترسی افراد به واکسن را دشوار می‌کند، بلکه باعث ایجاد سردرگمی و نگرانی در میان مردم می‌شود. دومین مسئله، عرضه این واکسن در کلینیک‌ها، مطب‌ها و حتی توسط برخی ماماها با قیمت‌های بسیار بالاست. همچنین تاکنون برنامه دقیقی برای اطلاع‌رسانی به مردم در مورد نحوه تهیه واکسن و توزیع عادلانه آن ارائه نشده است. نبود شفافیت در این فرآیند باعث می‌شود افراد به واسطه‌ها و منابع غیررسمی روی بیاورند که این موضوع، خطراتی ازجمله افزایش قیمت یا دریافت واکسن‌های نامعتبر را به دنبال دارد.»
۵ هزار واکسن در تهران گم شد؟
هانیه قاسمی؛ بیوتکنولوژیست؛ فعال حوزه سلامت و مددکار اجتماعی است. او نویسنده کارزار است و به «هم‌میهن» می‌گوید که قبلاً این واکسن در داروخانه‌های دولتی مثل ۱۳ آبان، ۲۹ فروردین، هلال‌احمر و... توزیع می‌شد و به‌راحتی در دسترس بود. اما حالا، وضعیت فرق کرده و به سختی پیدا می‌شود: «اخیراً سندی به دست ما رسید که نشان می‌داد در ۲۱ دی‌ماه، ۵ هزار واکسن در سطح تهران توزیع شده است. اما توزیع آن به گونه‌ای بوده که هرکس به داروخانه مراجعه کرد، دست خالی برگشت.»
او به مشکل افرادی که برای تزریق دوز دوم و سوم به دنبال واکسن هستند، اشاره می‌کند: «مردم مستأصل‌اند، نمی‌دانیم اسمش را مافیا بگذاریم یا زدوبند. به هر حال واکسنی که یارانه دولتی برایش پرداخت شده و برچسب وزارت بهداشت دارد، با چند برابر قیمت در مطب‌ها فروخته می‌شود. مشخص است که زدوبندی وجود دارد.» به گفته او، به‌محض اینکه واکسن وارد داروخانه می‌شود، نیست می‌شود؛ بدون اینکه به دست متقاضیان برسد. اما در مطب متخصصان زنان، مطب‌های مامایی و متخصصان داخلی و کودکان پیدا می‌شود.
برخی از متقاضیان تست ابتلای‌شان به اچ‌پی‌وی مثبت است و نمی‌توانند واکسن بزنند. سامانه ۱۹۰ و تی‌تک اطلاعات درست و به‌روز شده‌ای ندارد.» قاسمی می‌گوید که کانال فعالی در تلگرام دارند که به‌صورت دقیق با تاریخ، آدرس و ساعت، داروخانه‌هایی که واکسن دارند را معرفی می‌کند. این اطلاعات به‌صورت مردمی ثبت می‌شود. یعنی هر کسی که خرید می‌کند بلافاصله اعلام می‌کند تا نفر بعدی مراجعه کند. قاسمی می‌گوید که اطلاعات این کانال از اطلاعات سامانه‌های وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو به‌روزتر است.
