از همان زمان قطعی شدن پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا، بسیاری در کشورمان از شانس بالای احیای کارزار فشارحداکثری و به طور خاص افزایش فشارهای اقتصادی از سوی دولت جدید آمریکا به ایران صحبت کرده و می کنند. در واقع، حامیان این موضوع بر این باورند که ترامپ همچون دوره پیشین حضورش در قدرت، با افزایش فشارهای اقتصادی علیه ایران، سعی خواهد داشت ایران را در حوزه های مختلف راهبردی نظیر پرونده اتمی این کشور و یا سیاست منطقه ای آن، در همان ریل و مسیری قرار دهد که مطلوب واشنگتن است. از این رو، وی در چهار سال آتی حضورش در کاخ سفید، بر آن خواهد بود تا به روند صادرات نفت ایران ضربه بزند و یا چرخه کلی تجارت بین المللی ایران را با اتخاذ سیاست‌های تحریمی مختلف، تا حد ممکن مختل کند. با این همه، به نظر می رسد که در این تحلیل از یک بُعد مهم در رابطه با ترامپ غفلت شده و آن هم این است که حضور وی از چشم اندازی کلان می تواند حامل برخی فرصت های اقتصادی برای ایران نیز باشد.
در این راستا، "سیمون جانسون"، برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2024 و اقتصاد دانِ ارشد صندوق بین المللی پول اخیرا در مقاله ای برای نشریه پراجکت سیندیکیت استدلال کرده که ترامپ در میدان معادلات سیاسی و اقتصادی جهان، سر و صدای زیادی تولید می کند اما متناسب با این سر و صداها اهرم های واقعی و عملیاتی در دسترس ندارد. نکته اصلی در این رابطه این است که هیاهوهای ترامپ و جنجال سازیهای او علیه طیف متنوعی از بازیگران در محیط بین‌المللی، نه تنها سبب خواهد شد تا او به اهداف مطلوب اقتصادی مد نظر خود دست نیابد بلکه دوستان، رقبا و مخالفان آمریکا را به نحو قابل تامل و ملموسی به یکدیگر نزدیک می کند تا یک بلوک نه چندان آشکار را در برابر ترامپ و ترامپیست ها تشکیل دهند.
آن هایی که از اوج گیری فشارهای تحریمی از سوی ترامپ علیه ایران سخن می گویند باید بدانند که وی علیه چین، روسیه، و حتی متحدان اروپاییِ آمریکا که همگی آن ها بخش قابل توجهی از اقتصاد جهانی را به خود اختصاص می دهند هم خط و نشان هایی را کشیده است. حتی در مورد ادعاهای ترامپ با محوریت اینکه آمریکا بار دیگر باید کنترل پاناما را به دست بگیرد، وزیر دفاع چین در موضع‌گیری تاکید کرده که ترامپ در توهم است!
چینی ها اکنون بخش زیادی از مدیریت کانال پاناما را به دست دارند و اینطور نیست که ترامپ هر کاری می خواهد بکند. در مورد ادعاهای ترامپ مبنی بر ضرورت تسلط آمریکا بر گرینلند که به دانمارک تعلق دارد نیز شاهد بوده ایم که دانمارکی ها ناوگان دریایی خود را در این منطقه تقویت کرده اند و اعلام داشته اند که گرینلند متعلق به آن ها است و فروشی هم نیست. از این رو، ایران می تواند در فضای مملو از تنشی که رویکردهای اقتصادی و سیاسی ترامپ در محیط بین المللی ایجاد خواهد کرد، فضای بازیگری مساعدی را برای تامین منافع اقتصادی و تجاری خود بیابد.
آن هایی که جنجال سازی های ترامپ را جدی می گیرند نباید از یاد ببرند که در دوره پیشین حضور ترامپ در قدرت نیز او در موضع‌گیری تاکید کرد که پیمان نفتا با حضور آمریکا، کانادا و مکزیک باید منحل شود یا به کل به نفع آمریکا تغییر فلسفه کاری بدهد. با این حال، در میدان عمل تنها اسم این پیمان به صورت ظاهری تغییر کرد و برخی تغییرات کاملا جزئی در ساختار آن اعمال شد. از این رو، اینکه صرفا ترامپ را تهدید بدانیم، واقعیت ماجرا را در مورد تهدید او بازگو نمی کند و ما را از توجه به فرصت ها و ظرفیت های بالقوه حضورِ "شومن" در کاخ سفید مخصوصا در عرصه اقتصادی محروم می کند!
