بیش از 100 سال است که باستان‌شناسان و زبان‌شناسان تلاش کرده‌اند خط تمدن دره سِند یا ایندوس (Indus Civilization) را رمزگشایی کنند. موفقیت‌هایی در کشف رازهای این تمدن به دست آمده اما همچنان مسائل زیادی بی‌جواب مانده‌اند و رمزگشایی کتیبه‌های یافت‌شده می‌تواند محققان را به جواب برساند. برای آنکه هرچه سریع‌تر خط تمدن دره سند رمزگشایی شود، جایزه‌ای یک‌میلیون دلاری تعیین شده است.
براساس گزارش BBC، ایالت تامیل نادو در جنوب هند برای کسی که کتیبه‌های 5 هزار و 300 ساله دره سند را رمزگشایی کند، یک‌میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. تمدن ایندوس یا هاراپان از اولین جوامع شهری جهان است که 5 هزار و 300 سال پیش در شمال غربی هند و پاکستان امروزی ایجاد شد. حدوداً یک قرن پیش نیز این تمدن کشف شد و از آن زمان تاکنون حدود 2 هزار مکان مربوط به این تمدن در این منطقه پیدا شده است.
دلایل انحطاط و نابودی تمدن دره سند هنوز مشخص نیست و شواهدی نیز مبنی‌بر جنگ، قحطی یا فاجعه طبیعی وجود ندارد اما بزرگ‌ترین رمزوراز این تمدن خط رمزآلود آن است که زبان، نوع حکومت و اعتقادات مردمش را در خود پنهان کرده است.
بیش از یک قرن است که زبان‌شناسان، دانشمندان و باستان‌شناسان تلاش کرده‌اند رمز خط سند را بشکنند. نظریه‌هایی وجود دارد که آن را به خط‌های اولیه براهمی، زبان‌های دراویدی و هندوآریایی و سومری مرتبط می‌کنند و حتی ادعا می‌شود فقط از نمادهای سیاسی یا مذهبی تشکیل شده اما اسرار آن همچنان مخفی مانده. «آسکو پارپولا» (Asko Parpola)، هندشناس مشهور، می‌گوید: «شاید خط ایندوس مهم‌ترین سیستم نوشتاری باشد که رمزگشایی نشده است.»
فرضیه‌هایی نیز وجود دارد که این خط را با محتوای متون مقدس هندو یکی می‌دانند و معانی معنوی و جادویی را به کتیبه‌ها نسبت می‌دهند اما به گفته محققان این نوشته‌ها که از نشانه‌ها و نمادها تشکیل شده، بیشتر روی مهرهای سنگی که برای تجارت استفاده می‌شود، حکاکی شده‌اند و بعید است حاوی مطالب مذهبی یا اسطوره‌ای باشند.
درکل، رمزگشایی این خط بسیار دشوار است؛ چون نمونه‌های نوشتار کمی از آن وجود دارد که تقریباً همه روی اشیای کوچک مانند مهر، سفال و لوح نوشته شده‌اند. همچنین هر قطعه کتیبه به‌صورت متوسط حدود 5 علامت یا نماد دارد. علاوه‌براین هیچ اثر هنری دوزبانه‌ای مانند سنگ روزتا وجود ندارد که به محققان در رمزگشایی هیروگلیف‌های مصری کمک کرد؛ چنین آثاری حاوی متنی به 2 زبان است که مقایسه مستقیمی بین خط شناخته‌شده و ناشناخته ارائه می‌دهد.
محققان برای رمزگشایی این نوشته‌ها از علوم کامپیوتر و یادگیری ماشینی نیز استفاده کرده‌اند تا الگو و ساختار این خط مرموز را کشف کنند اما هنوز نمی‌دانند هر کدام از این نشانه‌ها یک کلمه کامل است یا بخشی از کلمات دیگر. پس اگر می‌خواهید این جایزه یک‌میلیون دلاری را برنده شوید، کار سختی در پیش خواهید داشت.
