عوارض پریود نشدن می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی در سلامت زنان باشد. در حالی که بسیاری از افراد ممکن است قطع قاعدگی را امری طبیعی یا موقتی بدانند، این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی مانند اختلالات هورمونی، استرس، تغذیه نامناسب یا بیماری‌های زمینه‌ای رخ دهد. آگاهی از عوارض پریود نشدن و بررسی علت آن می‌تواند به تشخیص و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کند. در این مقاله، دلایل و عوارض پریود نشدن را به صورت جامع بررسی خواهیم کرد.

پریود نشدن (آمنوره) می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها طبیعی و برخی دیگر نشانه‌ای از مشکلات پزشکی هستند. در ادامه، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قطع قاعدگی آورده شده‌اند.

• بارداری: بارداری شایع‌ترین دلیل پریود نشدن است. زمانی که تخمک بارور شود، قاعدگی متوقف می‌شود.
• یائسگی: در حوالی سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی، زنان به مرحله یائسگی می‌رسند و به‌طور طبیعی پریود متوقف می‌شود.
• استرس و اضطراب: استرس زیاد می‌تواند تعادل هورمونی بدن را بر هم بزند و منجر به قطع موقت قاعدگی شود.
• تغییرات وزن (کاهش یا افزایش شدید وزن): کاهش وزن شدید یا رژیم‌های سخت باعث کاهش چربی بدن و در نتیجه توقف تخمک‌گذاری می‌شود. همچنین، افزایش وزن و چاقی نیز ممکن است تعادل هورمونی را مختل کند و منجر به آمنوره شود.
• ورزش بیش از حد: ورزش‌های سنگین (مانند ورزشکاران حرفه‌ای) می‌تواند تولید استروژن را کاهش داده و باعث توقف قاعدگی شود.

• مشکلات تیروئید: کم‌کاری یا پرکاری تیروئید بر سطح هورمون‌های بدن تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث قطع پریود شود.
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): در این بیماری، تعادل هورمونی مختل شده و ممکن است قاعدگی نامنظم یا قطع شود.
• مصرف برخی داروها: داروهای ضد افسردگی، ضد روان‌ پریشی و کورتیکواستروئیدها می‌توانند باعث بی‌نظمی یا توقف پریود شوند. همچنین، مصرف قرص‌های ضد بارداری یا قطع ناگهانی آن‌ها نیز بر چرخه قاعدگی اثر می‌گذارد.
• مشکلات هیپوفیز و هیپوتالاموس: تومورهای هیپوفیز یا اختلال در عملکرد هیپوتالاموس می‌تواند مانع تولید هورمون‌های ضروری برای قاعدگی شود.
• بیماری‌های مزمن و خودایمنی: بیماری‌هایی مانند دیابت، سلیاک و لوپوس ممکن است تعادل هورمونی را به هم بزنند و باعث پریود نشدن شوند.
• بارداری کاذب: گاهی اوقات، به دلیل تغییرات هورمونی و روانی، بدن علائم بارداری را تقلید می‌کند و پریود قطع می‌شود، درحالی‌که بارداری واقعی وجود ندارد.

در صورت قطع قاعدگی برای بیش از سه ماه بدون دلیل مشخص، بهتر است با پزشک مشورت شود تا علت اصلی بررسی و درمان مناسب انجام شود.

اگر به مدت کوتاهی پریود نشوید، هیچ عوارضی برای شما به وجود نخواهد آمد. ولی در صورتی که این شرایط طولانی شود، ممکن است مشکلاتی برای شما به وجود آید.

زنانی که پریود نمی‌شوند، احتمال تخمک گذاری نیز نخواهند داشت. در نتیجه نمی‌توانند به طور طبیعی باردار شوند.

اگر پریود نشدن و پایین آمدن هورمون استروژن با هم اتفاق بیفتند، احتمال ابتلا به پوکی استخوان در زنان بیشتر خواهد شد. لازم است بدانید، استروژن هورمونی است که به تقویت استخوان‌ها کمک کرده و بعد از یائسگی، میزان آن کمتر خواهد شد. هرچند این نوع از پوکی استخوان برای زنانی روی خواهد داد که بیش از یک سال پریود نشده‌اند.

یکی دیگر از عوارض پریود نشدن ابتلا به بیماری های قلبی است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که میزان پایین استروژن، زنان را در معرض بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد. همچنین زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) بیشتر در معرض عوامل خطرزای بیماری قلبی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت قرار می‌گیرند.

قاعدگی‌های نامنظم می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهند. در شرایط طبیعی، اندومتریوم یا مخاط رحم در معرض هورمون‌هایی مانند استروژن قرار گرفته که باعث گسترش و ضخیم شدن لایه داخلی رحم می‌شوند. زمانی که تخمک گذاری اتفاق نیفتد، لایه رحم در معرض میزان زیادی استروژن قرار گرفته که باعث می‌شود اندومتر بیش از حد طبیعی رشد کند. در نتیجه احتمال ابتلا به سرطان افزایش پیدا خواهد کرد.

ابتلا به سرطان تخمدان یکی دیگر از عوارض پریود نشدن می‌باشد. در واقع زنان جوان با پریود‌های نامنظم بیشتر از سایر خانم‌ها در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان قرار دارند.

اگر قاعدگی کمتر از میزان طبیعی باشد به آن قاعدگی ناقص (oligomenorrhoea) گفته می‌شود. شایع‌ترین علت این وضعیت، سندرم تخمدان پلی کیستیک است.

به طور کلی، درمان عوارض پریود نشدن به علت اصلی آن بستگی دارد و با اصلاح سبک زندگی، مصرف داروهای مناسب و مدیریت مشکلات زمینه‌ای، می‌توان چرخه قاعدگی را به حالت طبیعی برگرداند.

مدیریت استرس و بهبود سبک زندگی

استرس زیاد می‌تواند باعث اختلال در ترشح هورمون‌ها و در نتیجه توقف قاعدگی شود. روش‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، ورزش‌های سبک، تنفس عمیق و خواب کافی می‌توانند به کاهش استرس و تنظیم چرخه قاعدگی کمک کنند.

تنظیم وزن (کاهش یا افزایش وزن در صورت نیاز)

• در صورت کمبود وزن: داشتن یک رژیم غذایی متعادل و افزایش مصرف غذاهای مقوی مانند پروتئین، چربی‌های سالم (آجیل، آووکادو، روغن زیتون) و کربوهیدرات‌های پیچیده (نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای) می‌تواند به بازگشت پریود کمک کند.
• در صورت اضافه وزن: کاهش وزن تدریجی و پیروی از یک رژیم سالم با کنترل مصرف قند و چربی‌های ناسالم می‌تواند تأثیر مثبتی در تنظیم هورمون‌ها داشته باشد.

درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

• پزشک ممکن است قرص‌های ضدبارداری هورمونی یا داروهایی مانند متفورمین برای کنترل سطح انسولین و کمک به تنظیم قاعدگی تجویز کند.
• تغییر در سبک زندگی، کاهش مصرف قند، ورزش منظم و کنترل استرس نیز در درمان این مشکل مؤثر است.

مصرف داروهای هورمونی

• قرص‌های ضدبارداری ترکیبی: برای تنظیم سطح استروژن و پروژسترون و برگرداندن چرخه قاعدگی توصیه می‌شوند.
• پروژسترون تراپی: در صورت کمبود این هورمون، پزشک ممکن است دوره‌های کوتاه‌مدت مصرف پروژسترون را تجویز کند.
• داروهای تحریک تخمک‌گذاری: در زنانی که مشکل تخمک‌گذاری دارند، داروهایی مانند کلومیفن سیترات ممکن است کمک‌کننده باشد.

کنترل مشکلات تیروئید

• در صورت کم‌کاری تیروئید، مصرف هورمون تیروئید (لووتیروکسین) ضروری است.
• در پرکاری تیروئید، داروهای تنظیم‌کننده‌ تیروئید، تغییر رژیم غذایی و در برخی موارد جراحی مورد نیاز است.

تعدیل سطح فعالیت بدنی

• ورزشکارانی که به دلیل تمرینات سنگین قاعدگی را از دست داده‌اند، باید شدت تمرینات را کاهش دهند و رژیم غذایی خود را متعادل‌تر کنند.
• اضافه کردن تمرینات ملایم مانند پیاده‌روی، یوگا یا شنا به برنامه روزانه می‌تواند به تعادل هورمونی کمک کند.

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

• اگر بیماری‌هایی مانند دیابت، سلیاک یا لوپوس باعث قطع قاعدگی شده باشند، درمان و کنترل این بیماری‌ها ضروری است.
• مشورت با پزشک متخصص برای مدیریت بیماری‌های مزمن می‌تواند به بهبود چرخه قاعدگی کمک کند.

اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل‌ها

• غذاهای غنی از آهن، کلسیم، ویتامین D، ویتامین B۶ و اسید فولیک به سلامت هورمونی کمک می‌کنند.
• گیاهان دارویی مانند رازیانه، زنجبیل، دارچین و پنج‌انگشت (Vitex) ممکن است به تنظیم قاعدگی کمک کنند، اما باید با مشورت پزشک مصرف شوند.

درمان مشکلات هیپوفیز و هیپوتالاموس

اگر مشکلاتی مانند تومور هیپوفیز باعث قطع پریود شده باشند، ممکن است درمان‌هایی مانند دارو درمانی، جراحی یا پرتو درمانی نیاز باشد.

مشاوره پزشکی و انجام آزمایش‌های هورمونی

اگر پریود بیش از سه ماه متوقف شده یا به‌ صورت نامنظم و طولانی‌ مدت ادامه دارد، مراجعه به متخصص زنان ضروری است. آزمایش‌های خونی و سونوگرافی می‌توانند علت اصلی را مشخص کرده و درمان مناسب تجویز شود.

در نهایت، عوارض پریود نشدن نباید نادیده گرفته شود، زیرا می‌تواند بر سلامت عمومی بدن، باروری و تعادل هورمونی تأثیر بگذارد. در صورت بروز این مشکل، مراجعه به پزشک و انجام بررسی‌های لازم برای یافتن علت اصلی، اقدامی ضروری است. توجه به تغییرات چرخه قاعدگی، یکی از مهم‌ترین راه‌های حفظ سلامت زنان محسوب می‌شود.