این تغییر رویکرد باعث شده است که سیاستهای تجاری به ابزاری برای حفظ سطح بهرهوری کشورها، کاهش ریسکهای وابستگی اقتصادی و تقویت استقلال ملی تبدیل شوند. علاوه بر این، سیاستهای تجاری به تدریج برای دستیابی به اهداف غیرتجاری مانند مقابله با تغییرات اقلیمی، حمایت از حقوق بشر و تقویت پایداری اقتصادی و زیستمحیطی مورد استفاده قرار میگیرند.
شرکتهای متعددی در سراسر جهان به دنبال گسترش و بهبود زنجیرههای تامین و پایگاههای مشتریان خود هستند تا بتوانند در برابر تنشهای ژئوپلیتیک مقاومت بیشتری نشان دهند. با این حال، دستیابی به چنین تابآوریای در برابر موانع تجاری، تحریمهای احتمالی و بیثباتیهای بینالمللی، فرآیندی دشوار، پرهزینه و زمانبر است. درحالیکه افزایش تنشها و اعمال تعرفهها بین چین و ایالات متحده منجر به کاهش حجم تجارت بین این دو قدرت اقتصادی شده است؛ اما واقعیت این است که اندازه عظیم تولیدات صنعتی چین، ظرفیت تولیدی گسترده آن و کارآیی فوقالعاده برخی از زنجیرههای تامین آن بسیار سخت قابل جایگزینی است.
در این میان، شرکتهای بینالمللی به دنبال ایجاد تعادل میان تنوعبخشی به منابع تولید و مدیریت هزینهها هستند. برخی از شرکتها تلاش دارند تولید خود را به کشورهای دیگر انتقال دهند تا از تاثیرات مستقیم تنشهای ژئوپلیتیک کاسته شود؛ اما اجرای این تغییرات در مقیاس وسیع به زیرساختهای جدید، منابع انسانی متخصص و سرمایهگذاریهای کلان نیاز دارد.
در این فضای ژئوپلیتیک پیچیده، سیاستگذاران تجاری اروپا و سایر قدرتهای اقتصادی در تلاشند تا راهبردهای خود را برای پنجسال آینده مشخص کنند. گونزالس لایا، یکی از صاحبنظران این حوزه، به چهار اولویت کلیدی اشاره کرده است که سیاستهای تجاری اروپا را در این دوره شکل خواهد داد:
مدل رشد و رقابتپذیری اتحادیه اروپا: سیاستهای تجاری اروپا همچنان بر حفظ بازارهای باز، تعامل فعال با سایر مناطق جهان و یک برنامه تجاری مبتکرانه و پویا متکی خواهند بود. ارتباط پایدار با اقتصادهای دیگر برای حفظ موقعیت رقابتی اروپا در سطح جهانی حیاتی است.
تمرکز بر امنیت روابط تجاری: یکی از مهمترین چالشها در سالهای آینده، مدیریت وابستگیهای بیش از حد به برخی تامینکنندگان و بازارهای خاص است. به جای قطع روابط، استراتژیها بر مدیریت ریسکهای تجارت و ایجاد مکانیزمهای جایگزین تمرکز خواهند داشت.
اتصال تجارت و تغییرات اقلیمی: اتحادیه اروپا به دنبال هماهنگسازی سیاستهای تجاری با اهداف زیستمحیطی و پایداری است. در حالت ایدهآل، این فرآیند از طریق همکاریهای چندجانبه پیش خواهد رفت؛ اما در صورت عدم پیشرفت کافی، اتحادیه اروپا ممکن است به اتخاذ رویکردهای یکجانبه نیز روی آورد.
تلاش برای ایجاد اتحادهای جهانی: اروپا به دنبال تقویت همکاریهای تجاری و دیپلماتیک با سایر نقاط جهان خواهد بود. این همکاریها نه تنها برای حفظ ثبات اقتصادی بلکه برای مقابله با چالشهای جهانی مانند بحرانهای بهداشتی، امنیت غذایی و توسعه پایدار ضروری هستند.
در مجموع، عوامل ژئوپلیتیک و سیاستهای تجاری بیش از هر زمان دیگری به یکدیگر گره خوردهاند. کشورها و شرکتها باید با درک دقیق این تحولات، راهبردهای خود را بازنگری و سیاستهای انعطافپذیری را برای مقابله با چالشهای آینده اتخاذ کنند. مدیریت هوشمندانه روابط تجاری و شناسایی فرصتهای نوین میتواند بهعنوان یک مزیت استراتژیک در دنیای متحول تجارت بینالملل عمل کند.