شیوع ویروس HPV در سالهای اخیر افزایش یافته و یکی از موثرترین راههای پیشگیری از عوارض آن، تزریق واکسن مناسب است. این واکسنها میتوانند از ابتلا به انواع پرخطر این ویروس که عامل برخی سرطانها (مانند سرطان دهانه رحم) و زگیل تناسلی هستند، جلوگیری کنند.
در حال حاضر، سه نوع واکسن HPV در ایران وجود دارد که هرکدام میزان محافظت متفاوتی در برابر سویههای مختلف این ویروس ارائه میدهند. واکسن گارداسیل چهار ظرفیتی از سویههای ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ محافظت میکند، واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی علاوه بر این سویهها، در برابر سویههای ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ نیز ایمنی ایجاد میکند، و واکسن پاپیلوگارد بهطور اختصاصی برای پیشگیری از سویههای پرخطر ۱۶ و ۱۸ که عامل های اصلی سرطان دهانه رحم هستند ساخته شده است.
گارداسیل ۹ یکی از کاملترین واکسنهای موجود برای پیشگیری از عفونت HPV است که در برابر 9 نوع از شایعترین و پرخطرترین سویههای ویروس پاپیلومای انسانی (عامل زگیل تناسلی) ایمنی ایجاد میکند. این واکسن میتواند از ابتلا به گونههایی که عامل بروز زگیل تناسلی، سرطان دهانه رحم و برخی دیگر از سرطانهای مرتبط با HPV هستند، جلوگیری کند.
مطالعات نشان دادهاند که گارداسیل ۹ میتواند تا حدود ۹۰ درصد از انواع شایع و پرخطر HPV را پیشگیری کند. به همین دلیل، تزریق آن در سنین پایینتر توصیه میشود تا بدن بیشترین ایمنی ممکن را در برابر این ویروس پیدا کند.
با وجود مزایای گسترده، گارداسیل ۹ در ایران بهسختی پیدا میشود و معمولاً به تعداد محدود در برخی مراکز خاص عرضه میگردد. علاوه بر این، قیمت بالای این واکسن نیز یکی از موانع اصلی در تهیه آن است و میتواند دسترسی به آن را برای بسیاری از افراد دشوار کند.
گارداسیل ۴ یکی از واکسنهای شناختهشده HPV است که سالهاست در ایران عرضه شده و نسبت به نسخه ۹ ظرفیتی، دسترسی به آن آسانتر است. این واکسن در برابر چهار سویه مهم ویروس پاپیلومای انسانی ایمنی ایجاد میکند و اگرچه دامنه پوشش آن از گارداسیل ۹ کمتر است، اما همچنان گزینهای مؤثر برای کاهش خطر ابتلا به زگیل تناسلی و برخی سرطانهای مرتبط با HPV، از جمله سرطان دهانه رحم محسوب میشود.
با توجه به اینکه گارداسیل ۹ به سختی یافت میشود، بسیاری از پزشکان تزریق گارداسیل ۴ را بهعنوان جایگزین مناسب توصیه میکنند، چراکه همچنان میتواند نقش مهمی در پیشگیری از عوارض ناشی از این ویروس ایفا کند.
پاپیلوگارد نخستین واکسن ایرانی HPV است که در سالهای اخیر با هدف پیشگیری از زگیل تناسلی و برخی سویههای پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی تولید شده است. این واکسن به دلیل تولید داخلی، در داروخانهها و مراکز درمانی کشور به میزان کافی عرضه میشود و قیمت آن در مقایسه با نمونههای وارداتی مقرون به صرفهتر است.
اگرچه دامنه پوشش پاپیلوگارد در مقایسه با گارداسیلهای وارداتی محدودتر است، اما با توجه به دسترسی آسان و هزینه پایینتر، میتواند گزینهای مناسب برای افرادی باشد که به دنبال راهی برای کاهش خطر ابتلا به عوارض HPV هستند.
واکسن HPV بسته به سن و شرایط فرد، در دو یا سه دوز تزریق میشود. رعایت زمانبندی صحیح برای ایجاد ایمنی کافی اهمیت بالایی دارد.
در این گروه سنی، واکسن در دو دوز تزریق میشود:
برای این گروه، واکسن در سه دوز تزریق میشود:
اگر فردی یک یا دو دوز دریافت کرده اما برنامه تزریق را کامل نکرده باشد، نیازی به شروع مجدد نیست و میتواند دوزهای باقیمانده را طبق فاصله توصیهشده دریافت کند.
واکسن HPV یکی از مؤثرترین راههای پیشگیری از زگیل تناسلی و سرطانهای مرتبط با این ویروس است. بهترین زمان برای تزریق، پیش از شروع فعالیت جنسی است، چراکه در این دوره، بدن بیشترین ایمنی را در برابر ویروس پیدا میکند. با این حال، حتی در سنین بالاتر نیز دریافت واکسن میتواند خطر عفونت را کاهش دهد و از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
انتخاب نوع واکسن مناسب بسته به شرایط فرد (سن، سابقه ابتلا به HPV، توصیه پزشک و بودجه) متفاوت است. اگر امکان تهیه گارداسیل 9 وجود داشته باشد، معمولاً بهترین گزینه بهشمار میآید. در صورتی که یافتن گارداسیل 9 دشوار باشد، گارداسیل 4 ظرفیتی انتخاب مناسبی خواهد بود. چنانچه امکان تهیه واکسنهای وارداتی فراهم نباشد یا هزینه آنها بالا باشد، پاپیلوگارد بهعنوان واکسنی ساخت ایران، بهترین و در دسترسترین گزینه است است.
علاوه بر نقش پیشگیرانه، مطالعات نشان دادهاند که واکسن HPV میتواند در برخی موارد به کاهش تعداد و شدت زگیلهای تناسلی در افرادی که قبلاً به این ویروس مبتلا شدهاند، کمک کند. با این حال، واکسن جایگزین درمان نیست و برای حذف زگیلهای موجود باید از روشهایی مانند لیزر زگیلهای تناسلی استفاده شود.
اگرچه گارداسیل 9 ظرفیتی بهترین واکسن برای کاهش خطر ابتلا به زگیل تناسلی و سایر عوارض HPV محسوب میشود، اما ممکن است دسترسی به آن در ایران دشوار باشد. در مقابل، گارداسیل 4 ظرفیتی گزینهای قابل اعتماد و پراستفاده است که دسترسی به آن راحتتر است و بخش عمدهای از سویههای پرخطر را پوشش میدهد. واکسن پاپیلوگارد نیز با توجه به تولید داخلی و هزینه مناسب، برای بسیاری از افراد جایگزین خوبی به شمار میرود. مهمترین نکته این است که هر یک از این واکسنها، به شکل قابلتوجهی از بروز زگیل تناسلی و سرطانهای مرتبط با HPV پیشگیری میکنند و اقدام به موقع برای واکسیناسیون، سرمایهگذاری مهمی برای حفظ سلامت آینده خواهد بود.