خالق بیت کوین ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) نام دارد؛ اما او کیست و این نام در دنیای ارزهای دیجیتال برابر با چه مفهومی است؟ بیت کوین (Bitcoin) که تا به امروز میلیون‌ها نفر از آن برای سرمایه‌گذاری یا به‌عنوان ابزاری برای معاملات استفاده کرده‌اند، ممکن است برای شما همیشه یک معمای پیچیده به نظر آمده باشد. نکته‌ای که همواره به پیچیدگی بیت کوین اضافه می‌کند این است که با گذشت بیش از ۱۰ سال از ظهور آن و تأثیر آن بر جهان امروز، هنوز هویت واقعی خالق این ارز دیجیتال نامشخص مانده است.
در این مقاله، بررسی می‌کنیم که سازنده بیت کوین کیست، هدف از ایجاد بیت کوین چه بود و شخصیت‌هایی که احتمال دارند ساتوشی ناکاموتو باشند چه کسانی هستند.
ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) نام مستعار خالق بیت کوین است که در سال ۲۰۰۸ با انتشار مقاله‌ای ایده بیت کوین را معرفی کرد و سپس در سال ۲۰۰۹، اولین نسخه نرم‌افزاری بیت کوین را عرضه کرد. از آن زمان تاکنون، ناکاموتو همواره ناشناس بوده است و علیرغم تلاش‌های زیادی که برای شناسایی هویت واقعی ناکاموتو صورت گرفته، این موضوع هنوز یک راز باقی مانده است.
در طی این سال‌ها، نام ۴ نفر بیش از همه بر سر زبان‌ها بوده است و احتمال داده شده است که همان مخترع بیت کوین باشند. این ۴ نفر عبارت‌اند از:
برخی از این افراد خودشان ساتوشی‌بودن را تکذیب می‌کنند، در حالیکه برخی دیگر ادعا دارند ساتوشی هستند، اما دلیلی برای اثبات ادعای خود ندارند. بااین‌حال، همه این ادعاها در حد حدس و گمان است و هیچ قطعیتی در ارتباط با هیچ‌کدام از آنها وجود ندارد. در قسمت‌های بعدی مقاله ادعای این افراد را بررسی می‌کنیم.
تصور کنید در یک روز سرد زمستانی در ژانویه سال ۲۰۰۹، یک نرم‌افزار بسیار مهم و پیچیده ایجاد می‌شود. خالق این نرم‌افزار با نام «ساتوشی ناکاموتو» (Satoshi Nakamoto) به دنیا معرفی می‌شود. از آن روز به بعد، داستانی جذاب آغاز می‌شود که هنوز پایان آن را نمی‌دانیم.
نام ناکاموتو بی‌تردید یکی از نام‌های بزرگ و تأثیرگذار در دنیای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین است. او نقشی کلیدی را در شکل‌دهی به پدیده بیت کوین و توسعه فناوری بلاک چین ایفا کرده است. همچنین، ساتوشی بسیاری از جنبه‌های مهم دنیای ارزهای دیجیتال را تحت‌تأثیر قرار داده است.
قبل از ایجاد اولین بلاک و انجام اولین معامله بیت کوین، ناکاموتو یک مقاله یا وایت پیپر (Whitepaper) با عنوان «بیت کوین: سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا» در یک وبلاگ آنلاین منتشر کرد. این وایت پیپر که در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ برای عموم منتشر شد، اصول بنیادی بیت کوین را تشریح و آن را به‌عنوان یک پروتکل غیرمتمرکز همتابه‌همتا برای انتقال پول الکترونیکی معرفی کرد. این پروتکل به افراد اجازه می‌دهد تا پول را به‌طور مستقیم و بدون نیاز به مؤسسات یا واسطه‌های مالی، ارسال کنند.
ناکاموتو به دلیل تأثیر انقلابی که بر دنیای مالی و فراتر از آن داشته است، شهرت جهانی کسب کرده است. کار او با ایجاد بیت کوین و فناوری بلاک چین، مفاهیم سنتی پول و مبادلات را به چالش کشید و زمینه را برای ظهور حوزه جدیدی از ارزهای دیجیتال فراهم کرد. این ابداع پیامدهای چشمگیری در حوزه‌های اقتصاد، امور مالی و فناوری داشته است.
حوزه اثرگذاری ناکاموتو فراتر از مسائل فنی بیت کوین است. مفهوم پول غیرمتمرکز، مسیر جدیدی را برای تفکر درباره پول و حاکمیت مالی گشود. او سیستمی را پیشنهاد کرد که در آن معاملات شفاف، همتابه‌همتا و عاری از کنترل مرکزی باشد. این ایده باب میل کسانی بود که از سیستم بانکی سنتی، به ویژه پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸، ناامید شده بودند.
ناشناسی ناکاموتو نیز به جذابیت و رازآلودی بیت کوین افزوده است. نبود یک چهره یا مرجع مرکزی در عملکرد بیت کوین، با ماهیت غیرمتمرکز آن همخوانی دارد و این ارز دیجیتال را به نماد جنبشی به سوی یک سیستم مالی دموکراتیک‌تر تبدیل کرده است. به‌علاوه، میراث ناکاموتو و بیت کوین، مباحث در سطح جهان درباره ماهیت پول، حریم خصوصی و نقش دولت در تنظیم ارزها را برانگیخته است.
برخی از دلایلی که برای مخفی‌ماندن هویت ناکاموتو مطرح می‌کنند، عبارت است از:
درباره دلایلی که سبب مخفی نگه‌داشتن هویت ناکاموتو شده است، فرضیات و توجیهات مختلف وجود دارد. برخی از این دلایل می‌توانند به‌عنوان توجیه برای مخفی نگه‌داشتن هویت ساتوشی در نظر گرفته شوند.
این امر باعث جذابیت و رازآلود بودن دنیای ارزهای دیجیتال و بلاک چین شده است. ازآنجایی‌که هویت ساتوشی همچنان نامشخص است، تلاش برای تحقیق و کشف حقیقت در این زمینه ادامه دارد.
درست است که هویت Satoshi Nakamoto همچنان یک معما باقی مانده است، اما این فرد یا گروه در سال‌های اولیه پس از ایجاد بیت کوین، فعالیت‌های قابل‌توجهی در انجمن‌های آنلاین و وب‌سایت‌ها داشته است. ردپای ناکاموتو را می‌توان در موارد زیر مشاهده کرد:
ناکاموتو پس از ناپدیدشدن ناگهانی خود از دنیای آنلاین، دیگر در هیچ‌کجای دنیا ردی از خود بر جای نگذاشت. این امر نه‌تنها باعث شد که سؤال «ساتوشی ناکاموتو کیست؟» همچنان بی‌پاسخ باقی بماند، بلکه این پرسش جدید را نیز ایجاد کرد که «آیا او در قید حیات است یا درگذشته؟»
پیش‌تر اشاره کردیم که در طی سال‌های گذشته ظن ساتوشی ناکاموتو بودن نسبت‌به این ۴ نفر بیشتر از سایرین بوده است:
در سال ۲۰۱۴، یک روزنامه‌نگار به نام لیا مک‌گراث گودمن (Leah McGrath Goodman) در مقاله‌ای با عنوان «چهره پشت بیت کوین» دورین را به‌عنوان مخترع بیت کوین معرفی کرد.
گودمن شباهت‌هایی میان دورین ناکاموتو و ساتوشی ناکاموتو را بررسی کرده است که از جمله آنها می‌توان به تخصص در ریاضیات، خلاقیت، اصالت ژاپنی و تمایلات سیاسی اشاره کرد. او گفته است که «دورین در آن زمان ۶۴ ساله بوده و در کالیفرنیا زندگی و در زمینه مهندسی کامپیوتر و پروژه‌های دفاع ملی فعالیت می‌کرده است».
بااین‌حال، دورین ناکاموتو بعد از مدتی هر نوع دخالتی در ایجاد بیت کوین را رد کرد. او گفت:
گزارش لیا گودمن نادرست است و من ساتوشی ناکاموتو نیستم.
همچنین، خود ناکاموتو در وبلاگ بیت کوین تأیید کرد که دورین ناکاموتو او نیست و شایعات در این زمینه پایان یافت!
این گزارش باعث بحران حریم خصوصی دورین ناکاموتو شد. برای حمایت ازدورین، بیش از ۱۰۰ بیت کوین از سوی جامعه این ارز دیجیتال جمع‌آوری شد. در نهایت، دورین در سال ۲۰۱۴ در ویدیویی در یوتیوب ظاهر شد و از جامعه بیت کوین تشکر کرد. او در این ویدیو اعلام کرد که قصد دارد بیت کوین‌های خود را برای مدتی بسیار طولانی حفظ کند.
در سال ۲۰۱۶، یک دانشمند کامپیوتر استرالیایی به نام «کریگ رایت» ادعا کرد که Satoshi Nakamoto است. این ادعا با انتشار مقاله‌ای با عنوان «آیا خالق بیت کوین این نابغه ناشناخته استرالیایی است؟» توسط مجله وایرد (Wired) تأیید شد. این مقاله شامل اسناد و مدارکی از رایت بود که نشان می‌دادند وی در ایجاد بیت کوین دخالت داشته است.
بااین‌حال، تحقیقات بیشتر نشان داد که شواهدی وجود دارد که ادعای رایت را تکذیب می‌کند. کلیدهای رمزگذاری عمومی مرتبط با ناکاموتو دارای تاریخ‌های قبلی بودند و ادعاهای رایت به شدت مشکوک به‌نظر می‌آمد.
مجله وایرد نیز ادعای خود را پس گرفت و مقاله‌ای تحت عنوان «آیا خالق بیت کوین این نابغه ناشناخته استرالیایی است؟ احتمالاً نه.» منتشر کرد و شواهد مبتنی بر جعلی‌بودن ادعای رایت را بیان کرد.
درنهایت، در دادگاهی که با شکایت اتحاد پتنت آزاد کریپتو (Crypto Open Patent Alliance) یا کوپا از کریگ رایت تشکیل شده، قاضی در حکمی تأیید کرد که او ناکاموتو نیست.
نیک سابو، متخصص ارز دیجیتال، به‌عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی برای هویت ناکاموتو مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. در سال ۲۰۱۵، نیویورک تایمز مقاله‌ای با عنوان «رمزگشایی معمای ساتوشی ناکاموتو و تولد بیت کوین» منتشر کرد. این مقاله، شباهت‌ها و علایق مشترک بین نیک سابو و ناکاموتو را بررسی می‌کرد.
نیک سابو همچنین در توسعه بیت کوین نقش داشته و آثاری در حوزه رمزنگاری و مالی منتشر کرده است. این فرضیه‌ها درباره هویت ناکاموتو و نیک سابو مطرح شدند، اما نیک سابو ادعاهای مرتبط با هویت مخفی خود را رد کرده است.
هال فینی، دانشمند کامپیوتر و علاقه‌مند به حوزه رمزنگاری، در سال ۲۰۱۴ درگذشت. او یکی از اشخاصی بود که حتی قبل از شهرت بیت کوین به توسعه و ایجاد این ارز دیجیتال کمک کرد. به‌عبارت دیگر، فینی از جمله افرادی بود که نقش مهمی در تاریخچه بیت کوین داشت.
هال فینی به‌عنوان یکی از نامزدهای هویت ناکاموتو مطرح شد. اما در نهایت این ادعاها رد شدند. هال فینی برای رد این ادعا، شواهدی ارائه کرد که نشان می‌دهند وی ناکاموتو نبوده است. او ایمیل‌ها و مکاتباتی را که طی سال‌ها با ناکاموتو داشته، منتشر کرد.
همچنین تاریخچه کیف پول بیت کوین شخصی خود را نیز ارائه داد. این شواهد به طور قاطع نشان می‌دهند که هال فینی واقعاً ساتوشی نبوده و ادعاهای مطرح‌شده بی‌اساس بوده است.
این باور وجود دارد که ساتوشی ناکاموتو تقریباً ۱.۱ میلیون واحد بیت کوین دارد؛ اما باید توجه داشت که این مقدار تخمینی است و عدد دقیق معلوم نیست. ردیابی بیت کوین مربوط به ساتوشی دشوار است؛ چراکه آدرس‌های کیف پول عمومی او به‌طور کامل شناسایی نشده‌اند.
ارزش کیف پول ناکاموتو که حدود ۱.۱ میلیون بیت کوین در آن موجود است، طی سال‌های اولیه استخراج، براساس الگویی خاص ارزیابی شده است. این الگو به‌عنوان الگوی پاتوشی شناخته می‌شود و توسط سرجیو دمیان لرنر (Sergio Demian Lerner)، تحلیل‌گر داده‌های آنچین، طراحی شده است.
در سال ۲۰۱۳، لرنر مطالعه‌ای انجام داد که نشان می‌دهد مقدار زیادی از بیت کوین‌ها در دو سال ابتدایی توسط یک فرد استخراج شده‌اند. بر اساس برآوردهای لرنر، یک ماینر ممکن است در سال اول، حدود ۲۲,۰۰۰ بلاک را پردازش کرده باشد و درمجموع ۱.۸ میلیون بیت کوین جمع‌آوری کرده باشد که از این مقدار هنوز ۱.۱ میلیون بیت کوین خرج نشده است.
همان‌طور که گفتیم، بیشتر برآوردها از ثروت ناکاموتو این است که او حدود یک میلیون واحد یا به عبارت دقیق‌تر ۱/۱ میلیون واحد بیت کوین دارد. هیچ‌کسی از دیگر دارایی‌های ساتوشی ناکاموتو و میزان واقعی ثروت او آگاه نیست. همه این برآوردها بر همان تحقیق استوار است که مقدار بیت کوین‌های ناکاموتو را استخراج کرده است. از سویی، قیمت بیت کوین هم با توجه به طبیعت بازار ارزهای دیجیتال، همواره در نوسان است.
بیت کوین در سال ۲۰۲۱ سقف قیمتی ۶۹هزار دلار را زد. می‌توان گفت در آن زمان، ناکاموتو ۷۵/۹ میلیاد دلار ثروت داشته است. در اوایل سال ۲۰۲۴ هم بیت کوین سقف قیمت قبلی خود را شکست و به رکورد ۷۳,۷۵۰ دلار رسید؛ براین‌اساس، ثروت سازنده بیت کوین در آن زمان ۸۱/۱ میلیارد دلار بوده است و اکنون که بیت کوین حدود ۶۵هزار دلار است، می‌توان گفت ناکاموتو ۷۱/۵ میلیارد دلار فقط از بیت کوین ثروت دارد.
جالب است بدانیم که ناکاموتو این یک میلیون بیت‌کوین را در یک کیف پول واحد نگه نمی‌دارد، بلکه آنها را در هزاران کیف پول مختلف توزیع کرده است. این بدان معناست که اگر ناکاموتو هنوز زنده و فعال باشد و به این دارایی‌ها دسترسی داشته باشد، از نظر نقدینگی دارایی در وضعیت بسیار بهتری نسبت به بسیاری از افراد حاضر در فهرست فوربس، حتی ثروتمندانی مانند ایلان ماسک قرار دارد. چراکه بخش عمده‌ای از ثروت این افراد در سهام شرکت‌هایشان قفل شده و به راحتی قابل نقد شدن نیست. البته تبدیل این حجم از بیت‌کوین به پول نقد، مسلماً تأثیر شدیدی بر بازار خواهد گذاشت و احتمالاً قیمت را به شدت کاهش خواهد داد.
اگرچه ناکاموتو هرگز در مورد معنای پیام مخفی در بلاک جنسیس اظهار نظر نکرده است، اما بسیاری از افراد معتقدند این پیام نقش یک مأموریت را برای بیت کوین دارد.
متن این پیام به مقاله‌ای از روزنامه تایمز اشاره دارد که در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹ منتشر شده است. همچنین، در مورد شکست دولت بریتانیا در تحریک اقتصاد پس از بحران مالی سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ هم اشاره کرده است.
ناکاموتو نهادهای مالی بزرگ را قبول نداشت و قصد داشت سیستم‌های مالی دنیا را با استفاده از بیت کوین تغییردهد. بسیاری بر این باورند که اشاره ناکاموتو به این روزنامه در بلاک جنسیس، نمایانگر تفاوت بیت کوین با بانک‌های سرمایه‌گذاری بزرگی بود که در سال ۲۰۰۸ به کمک‌های مالی دولت نیاز داشتند.
بیشتر بخوانید: پیام مخفی ساتوشی ناکاموتو در بلاک جنسیس چه بود؟
تخمین زده می‌شود که ناکاموتو حدود ۱/۱ میلیون بیت کوین در اختیار دارد که بیشتر آنها در سال‌های ابتدایی و اولین بلاک‌های بیت کوین استخراج شده‌اند. با قیمت فعلی حدود ۶۴,۰۰۰ دلار برای هر بیت کوین، ارزش تقریبی دارایی ناکاموتو حدود ۷۰/۴ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
آخرین پیام شناخته شده از ناکاموتو در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۰ بود که در آن اعلام کرد دیگر روی پروژه بیت کوین کار نخواهد کرد و آن را به گَوین اندرسن (Gavin Andresen) محول کرده است. پس از آن، ساتوشی دیگر هیچ پیام عمومی منتشر نکرد و ناپدید شد.
ملیت و هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو با مشخص نیست. حدس‌هایی در مورد ژاپنی، آمریکایی یا اروپایی بودنش زده شده، اما هیچ‌کدام ثابت نشده است. حتی این احتمال هم وجود دارد که او یک نفر نباشد، بلکه یک گروه یا تیم باشند که با هم همکاری کرده‌اند.
در دنیای مدرن امروز، بیت کوین به یک سرمایه‌گذاری جذاب و ابزار معاملاتی کارآمد تبدیل شده است. اما واقعیت این است که هویت سازنده این نوآوری، یعنی ساتوشی ناکاموتو، همچنان پس از گذشت بیش از یک دهه، یک راز باقی مانده است.
ساتوشی در مقاله‌ای در سال ۲۰۰۸ میلادی مبانی بیت کوین را معرفی کرد. او این فرصت را داشت تا به شهرت و ثروت برسد، اما ترجیح داد ناشناس بماند.
چرا ساتوشی هویت خود را مخفی نگه داشت؟ شاید برای حفظ حریم خصوصی، متمرکزماندن روی فعالیت‌های توسعه یا جلوگیری از مزاحمت‌های بیرونی بوده باشد. در هر حال، این مسئله باعث شده تا هویت او همچنان یک راز باقی بماند.
با وجود انواع شایعه‌ها، هنوز هیچ‌کس به‌طور قطع نمی‌تواند ادعا کند که ساتوشی است. ساتوشی شاید یک نفر باشد یا شاید هم یک گروه. در هر صورت، داستان سازنده ناشناخته بیت کوین، همچنان یکی از جذاب‌ترین رازهای دنیای فناوری و اقتصاد دیجیتال به حساب می‌آید.
