همشهری آنلاین - لیلا باقری: تصور کنید، ۱۵۰ سال پیش در تهران، نه شهرداری بود، نه رفتگری، نه سطل زباله‌ای. خیابان‌ها پر از زباله و لاشه‌های مرده بود... اما خب انگار مشکلی نبوده، چون شهر روش خودش را برای تمیز شدن داشت.
تهران قاجاری بیشتر از آنکه شهر باشد، یک ده بزرگ بود. خیابان‌ها خاکی، جوی‌های پر از گل‌ولای، و زباله‌هایی که هر جا دلشان می‌خواست تلنبار می‌شدند. اما شب که می‌شد، یه اتفاقی می‌افتاد. نامرئی‌هایی از راه می‌رسیدن، زباله‌ها رو جمع می‌کردن و لاشه‌های مونده رو می‌خوردند؛ سگ‌ها و شغال‌ها!
دکتر پولاک، پزشک دربار ناصرالدن‌شاه می‌نویسد: «برای تنظیف خیابان‌ها هیچ عملی انجام نمی‌گیرد. این را دیگر به میل و دلخواه سبزیکارها واگذارده‌اند که زباله شهر را برای کود ببرند. دل و روده حیواناتی که ذبح شدهاند، باقیمانده غذا و جانورانی که مرده‌اند به کوچه افکنده می‌شود و در آنجا می‌ماند. پس این خود بخت بلندی است که سگ‌های بسیار با تخم و ترکه فراوان‌شان شبها از کمین‌گاه بیرون میپرند و کوچه‌ها را تمیز می‌کنند. شغال‌ها نیز اینجا و آنجا گاه‌وبیگاه به دستیاری سگان بر می‌خیزند... کسی دیگری به نام سر پرسی هم می‌نویسد که به دلیل وفور زباله در کوی و برزن، شهرها و روستاها پر بود از سگ‌های ولگرد و انواع جانوران و حشرات.
آره، تمیز می‌کردند ولی باید دید دقیقا مردم کی متوجه شدند آن بیماری که به ترس از آب مشهور بود، هاری است! و این سگ‌ها گرچه لاشه‌ها را پاک می‌کنند اما هر روز کشته تازه‌ای هم روی دست‌شان می‌گذارند.
اما وقتی اداره احتسابیه شکل گرفت، یعنی همان چیزی که بعدها شهرداری شد، تصمیم گرفتند اقلا خیابان‌های دولتی را تمیز کنند. هرچند که در محلات دیگر و روستاها وضع به همان منوال بود. گذشت تا روزگاری که بالاخره فهمیدند اگر می‌خواهند از وبا و هاری و کلی بیماری دیگر خلاص شوند باید به بهداشت شهر اهمیت دهند و کار را به سگ و شغال نسپارند.
حالا، با این که لاشه‌ای در خیابان‌های شهر نمی‌بینیم، اما هنوز هم سگ‌های ولگرد را داریم. چرا؟
چون سگ‌ها امروز از یه راه دیگری تغذیه می‌کنند؛ مهربانی آدم‌های ناآگاه و منفعت‌طلبی برخی آدم‌ها که بماند.
یک بخش مهم‌تر البته، زباله‌هایی است که تفکیک نمی‌کنیم. ته‌مانده غذاها، نان خشک و هر خوردنی دیگر در سطل‌ها و گوشه خیابان‌ها رها می‌شود. و خب، وقتی غذای رایگان این‌قدر راحت در دسترس است، چرا سگ‌ها نباید هر روز بیشتر شوند؟ فقط احتمالا وقت گشتن بین مخازن یادی از اجداد و گذشتگان بکنند و بگویند که «یادش بخیر، قدیما غذامون پروتئینی بود، حالا فقط نون خشک و ته‌مونده فست‌فود...»
