سرویس جهان مشرق - شب گذشته نتانیاهو و دونالد ترامپ در کاخ سفید با یکدیگر دیدار کردند که این دیدار با بازتاب و واکنش‌های گسترده‌ای همراه بود. در این دیدار، رئیس‌جمهور آمریکا طی اظهارات غیرمترقبه، به احتمال تصرف نظامی غزه اشاره کرد و همچنین موضع پیشین خود در مورد لزوم اخراج فلسطینیان از غزه را مجدداً تکرار کرد.
دونالد ترامپ بر طرح خود برای اخراج ساکنان غزه و اسکان آن‌ها در کشورهای دیگر تأکید کرد. وی حین سخنرانی در کاخ سفید مدعی شد: «فلسطینی‌ها و مردم نوار غزه چاره‌ای جز ترک آن ندارند. اردن و مصر باید از فلسطینی‌های غزه میزبانی کنند. اردن و مصر از پذیرش ساکنان غزه خودداری کرده‌اند، اما بعضی از افراد بعد از مخالفت با چیزی، با آن موافقت خواهند کرد. اردن و مصر به من نه نخواهند گفت. من می‌خواهم تمام ساکنان غزه را از این باریکه خارج کنم.»
وی در ادامه اظهارات خود گفت: «من معتقدم که مردم نوار غزه اگر فرصت داشته باشند، آن را ترک خواهند کرد. باید آن را بازسازی کنیم. چیزی جز خرابی و مرگ در غزه وجود ندارد. امیدوارم فلسطینیان به‌دنبال بازگشت به غزه نباشند.»
او در رابطه با بازگشت ساکنان غزه پس از بازسازی آن گفت: «چرا باید برگردند؟ غزه یک ویرانه است. هیچ‌کس نمی‌تواند در آنجا زندگی کند. اگر بتوانیم فضای مناسب برای آن‌ها بسازیم، این فضا میتواند در چند کشور باشد و فلسطینیان بتوانند در آن زندگی کنند. چرا به غزه بازگردند؟ غزه محل مرگ است. چه کسی می‌خواهد به غزه بازگردد؟ چیزی جز مرگ در غزه انتظار آن‌ها را نمی‌کشد.»
ترامپ همچنین در ادامه اظهارات خود اعلام کرد: «اگر لازم باشد، غزه را تصرف و تحت مالکیت خود در خواهیم آورد و تمامی تهدیدات موجود در آن را خنثی خواهیم کرد. ما این منطقه را صاف و ساختمان‌های ویران‌شده را تخریب و در آنجا توسعه اقتصادی ایجاد خواهیم کرد.»
واکنش‌های خارجی به اظهارات ترامپ
طولی نکشید که این اظهارات عجیب دونالد ترامپ در رابطه با آینده غزه با واکنش منفی گسترده‌ای از مقامات کشورهای خارجی روبه‌رو شد که پیش‌بینی می‌شود این واکنش‌ها همچنان ادامه داشته باشد.
وزارت خارجه عربستان سعودی با صدور بیانیه‌ای بر تعهد ریاض به تشکیل کشور مستقل فلسطین تأکید کرد. در این بیانیه آمده است: «ریاض بارها تأکید کرده است که موضع این کشور در مورد تشکیل کشور مستقل فلسطین، مستحکم، استوار و تزلزل‌ناپذیر است.» در این راستا محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، موضع پادشاهی را به صراحت و به گونه‌ای تشریح کرده است که تحت هیچ شرایطی اجازه تفسیرهای دیگر را نمی‌دهد.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین درباره این طرح ترامپ در یک نشست خبری گفت: «پکن همیشه بر این موضوع تأکید داشته است که حاکمیت فلسطینی بر فلسطینی‌ها اصل اساسی برای حکومت غزه پس از جنگ است و ما با انتقال اجباری ساکنان این باریکه مخالفیم.»
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، گفت: «کوچ اجباری مردم غزه نه برای ترکیه و نه برای کشورهای منطقه قابل قبول نیست. این موضوع بیهوده است و پرداختن به آن ارزشی ندارد.»
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، اظهارات دونالد ترامپ مبنی بر کوچاندن مردم نوار غزه را محکوم و تأکید کرد که این منطقه غزه بخش اصلی سرزمین فلسطین است. وی تأکید کرد: «ضربه زدن به حقوق ملت خود را نمی‌پذیریم و این فراخوان‌ها و کمپین‌ها نقض خطرناک قوانین بین‌المللی است. حقوق مشروع فلسطین غیرقابل مذاکره است و نوار غزه بخش اصلی سرزمین فلسطین است.»
سخنگوی جنبش حماس گفت: «مواضع آمریکا در خصوص کوچاندن مردم ما از نوار غزه که جدیدترین آن‌ها اظهارات ترامپ است، برای مردم فلسطین خطرناک بوده و تلاشی شکست‌خورده برای از بین بردن مسأله عادلانه فلسطین است. وی گفت: «ملتی که به مدت ۱۵ ماه در برابر قدرتمندترین ماشین نظامی و جنایتکارترین ارتش ایستادگی کرد و تلاش‌ها برای کوچاندن را شکست داد، در خاک خود پابرجا خواهد ماند و طرح‌های کوچاندن را نخواهد پذیرفت؛ هرچند که بهای آن سنگین باشد.»
جهاد اسلامی فلسطین اعلام کرد: «اظهارات ترامپ درباره بیرون راندن ساکنان غزه نسخه جدید اعلامیه بالفور است زیرا حقی به طرفی داده می‌شود که مستحق نیست. اظهارات ترامپ گواهی بر این است که دولت او نسل‌کشی و آوارگی و توسعه اشغالگری به زیان کشورهای منطقه و مردم آن را به پیش می‌برد. نشست جنایتکار جنگی با تاجر زورگو املاک در نیویورک، ماهیت پروژه آمریکایی-صهیونیستی در منطقه ما را آشکار می‌کند.»
آیا ترامپ میتواند ماموریت شکست خورده نتانیاهو را به سرانجام برساند؟
در ۱۶ ماه گذشته، دولت بنیامین نتانیاهو با حمایت گسترده قدرت‌های بزرگ غربی، از جمله آمریکا، اقدام به حمله‌ای وسیع و وحشیانه به سراسر غزه کرد که در نتیجه آن هزاران صهیونیست به هلاکت رسیده و خسارات مالی هنگفتی به ارتش و اقتصاد این رژیم وارد شده است. با این حال، بنابر اعتراف و اذعان بسیاری از کارشناسان و مقامات سیاسی و نظامی صهیونیست، ۱۶ ماه جنگ این رژیم در غزه نه تنها به تحقق دستاوردها نینجامیده، بلکه آنان ناچار به پذیرش آتش‌بس و آزادی بسیاری از اسرای فلسطینی در ازای پس‌گیری اسرای خود شدند.
با شروع تبادل اسرا، تصاویر میدانی تمامی روایات فرماندهان و سران ارتش رژیم صهیونیستی در مورد از بین رفتن قدرت نظامی مقاومت در غزه را نقض کرده و ساختگی بودن آن‌ها را نشان داد، به گونه‌ای که تمامی رسانه‌های عبری زبان خواستار توضیح سران این رژیم در این خصوص شدند.
اکنون این سوال مطرح است که وقتی ارتش رژیم صهیونیستی با حمایت کامل مستشاری و لجستیکی آمریکا، طی ۱۶ ماه موفق به تصرف غزه و شکست نیروهای مقاومت نشده است، دونالد ترامپ چگونه میتواند با صرف هزینه‌های هنگفت اضافی به این هدف دست یابد؟ به گفته کارشناسان، کاملاً مشخص نیست که در حالی که ارتش رژیم صهیونیستی طی ۱۶ ماه حملات متداوم و بهره‌برداری از مدرن‌ترین تسلیحات آمریکا، قادر به شکست حماس و یافتن اسرای خود نبوده، ارتش آمریکا چگونه می‌خواهد به این امر دست یابد؟
لازم به ذکر است که رهبر معظم انقلاب در سخنان خود بارها به این نکته اشاره کردند که صحنه‌گردان اصلی جنگ و جنایات وحشیانه علیه مردم غزه، آمریکا و دولتمردان آن هستند. در واقع، نیروهای مقاومت با شکست ارتش این رژیم در غزه و مجبور کردن آن به پذیرش آتش‌بس، آمریکا را نیز به پذیرش آتش‌بس وادار کرده‌اند. رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود فرمودند: "اگر به شما می‌گفتند که بناست غزه با قدرت بزرگی مانند قدرت نظامی آمریکا مواجه شود و با هم بجنگند و غزه بر او غلبه کند، شما باور می‌کردید؟ این جزو محالات است، اما به اذن خدا، این کار ممکن شد. "
همچنین، در حالی که آمریکا به لحاظ اقتصاد داخلی، شرایط نسبتا چالش‌برانگیزی را تجربه کرده و به گفته دونالد ترامپ، هزینه‌های هنگفت آمریکا در دیگر نقاط جهان به اقتصاد این کشور آسیب رسانده، اقدام نظامی مستقیم در غزه بی‌شک منجر به خسارت مالی شدیدتری به آمریکا خواهد شد؛ مسئله‌ای که با اظهارات مکرر ترامپ برای کاهش تنش در منطقه و هزینه‌های نظامی بی‌نتیجه در تضاد است.
نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، فشارهای داخلی و بین‌المللی است. در حال حاضر، مسئله غزه به یک موضوع جهانی تبدیل شده است که توجهات و حساسیت‌های زیادی را برانگیخته است. به گونه‌ای که طی چند ماه گذشته، بسیاری از دولت‌های سراسر جهان بر لزوم به رسمیت شناخته شدن کشور مستقل فلسطینی تأکید کرده‌اند. همچنین، جنایت‌های وحشیانه و غیرانسانی صهیونیست‌ها در غزه منجر به فشارهای بین‌المللی گسترده بر رژیم صهیونیستی و همچنین آمریکا شده است. نباید حوادث مربوط به تظاهرات دانشگاهی و اعتراضات گسترده در آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر را فراموش کرد. اوج فشار و محکومیت‌های بین‌المللی را می‌توان در حکم دادگاه لاهه مشاهده کرد که در آن نخست‌وزیر و وزیر جنگ این رژیم به عنوان جنایتکار جنگی معرفی شدند.
آیا انتقال دو میلیون ساکن غزه به خارج از فلسطین اشغالی امکان پذیر است؟
موضوع دیگری که هنوز ترامپ و دولتمردان آمریکایی در آن با چالش جدی مواجه هستند، ساختار انتقال فلسطینیان به خارج از غزه و همچنین محل سکونت آن‌ها است. جمع‌آوری، جابه‌جایی و اسکان چنین جمعیتی در نقاط مختلف نیازمند در نظر گرفتن یک ساختار نسبتاً گسترده و هزینه زیاد است. هزینه‌های تأمین امکانات برای چنین جمعیتی نیازمند بودجه مالی بسیار زیاد و سنگینی است که به احتمال زیاد، متوجه کشورهای میزبان خواهد بود.
مسئله مهم‌تر این است که آیا کشورهای خارجی مانند مصر، اردن و ... حاضر به پذیرش چنین موضوعی خواهند شد؟ با عبور از گروه‌های مقاومت فلسطینی، مخالفت ساکنان غزه و سران کشورهای منطقه، مسئله تبعات چنین جابه‌جایی مطرح است.
از اصلی‌ترین دلایلی که کشورهای مختلف حاضر به پذیرش چنین طرحی نیستند، پیامدهای جدی است که در صورت تحقق این امر برای دولت‌های خارجی به دنبال خواهد داشت، که از جمله آن، تبعات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی است.
ورود تعداد زیادی از پناهندگان فلسطینی میتواند فشار قابل توجهی بر امکانات، شرایط محلی و خدمات عمومی کشور میزبان ایجاد کند، مسئله‌ای که منجر به تنش‌های اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی خواهد شد. همچنین کشورهای میزبان ممکن است با چالش‌های اقتصادی مواجه شوند، به ویژه اگر زیرساخت‌ها و خدمات اجتماعی کافی برای پشتیبانی و تأمین امکانات برای آن‌ها وجود نداشته باشد و همانطور که اشاره شد، تحقق این مسئله نیازمند بودجه مالی عظیمی است.
با ورود گروه‌های گسترده فلسطینی به کشورهای خارجی، این احتمال وجود دارد که کشورهای میزبان، درگیر تبعات امنیتی جدی پیرامون این مسئله شوند، به ویژه اگر زمینه‌های لازم برای تبدیل شدن مهاجران به گروه‌های مسلح که به دنبال احقاق حقوق از دست رفته خود هستند، وجود داشته باشد.
مسائل فوق میتواند منجر به شکل‌گیری مهاجرت به کشورهای اروپایی شود، اتفاقی مشابه که در سوریه پس از شروع حملات گروه‌های تروریستی و آواره شدن صدها هزار شهروند سوری رخ داد. به عقیده کارشناسان، در صورت تحقق چنین مسئله‌ای، باید منتظر آغاز مهاجرت گروه‌های فلسطینی به سمت کشورهای اروپایی بود، امری که اتحادیه اروپا به شدت نگران آن است. این امر شامل حال دیگر کشورها نیز می‌شود.
از سوی دیگر، با حل نشدن مسئله فلسطین و ادامه نزاع فلسطینیان با اشغالگران ساکن سرزمین‌های اشغالی، باید شاهد ادامه تحرکات و فعالیت‌های فلسطینیان در سرزمین‌های اشغالی و یا دیگر نقاطی که قرار است در آنجا اسکان داده شوند، بود.
طرح بلندپروازانه ترامپ، از خوش‌خیالی تا واقعیت
پس از سخنرانی ترامپ، یدیعوت آحارنوت به غیرقابل‌اجرا بودن طرح دونالد ترامپ برای آوارگی ساکنان غزه اعتراف کرد. این روزنامه رژیم صهیونیستی تأکید کرد که برآوردها نشان می‌دهد با توجه به مخالفت قاطع فلسطینیان و کشورهای عربی، طرح ترامپ برای کوچاندن و آواره ساختن ساکنان غزه غیرقابل‌اجرا به نظر می‌رسد.
بسیاری از تحلیلگران بر این واقعیت متفق‌القول هستند که واقعیت میدانی نبرد غزه در ۱۶ ماه گذشته ثابت کرد که چنین طرحی برای آینده غزه و ساکنان آن غیرقابل‌اجرا و تحقق‌ناپذیر است. مسئله غزه، موضوعی است که نیازمند یک راه‌حل است و آن به رسمیت شناخته شدن کشور فلسطین و بازگرداندن حقوق فلسطینیان است و بدون تحقق چنین مسئله‌ای، تنش و التهاب در منطقه ادامه خواهد داشت.
در حال حاضر، دونالد ترامپ تنها برای چهار سال دیگر رئیس‌جمهور آمریکا است (بر اساس قانون انتخابات، هیچ شخصی بیش از دو دوره چهار ساله نمی‌تواند عهده‌دار ریاست‌جمهوری باشد). او میتواند وقت خود را صرف رسیدگی به مشکلات و چالش‌های درونی آمریکا که روز به روز در حال وخیم‌تر شدن است، کند و یا اینکه چهار سال پیش روی خود را در خدمت منافع و علایق صهیونیست‌ها قرار دهد و در نهایت با ناکامی و شکست در برابر مردم فلسطین، برای همیشه از صحنه سیاسی کنار برود.
همانطور که رهبر معظم انقلاب در بیانات خود بارها اشاره کردند، پیروزی نهایی و نه چندان دیر با ملت فلسطین خواهد بود، موضوعی که قسمت اول آن در آتش‌بس اخیر و صحنه تبادل اسرا به وضوح رقم خورد.
