سرویس فرهنگ و هنر مشرق - فیلم «رها» یکی از آثاری است که مخاطبان جشنواره چهل و سوم را شگفتزده و روی صندلیهایشان میخکوب کرد. فیلمی که به دلیل سوژه و کارگردانی قابل قبولش در مرکز توجهات قرار گرفت.
رها در ژانر وطنی "سینمایی اجتماعی" ساخته شده و یکی از مهمترین انتقادات به گونه، تکیه فراوان بروی پایان باز است.
اغلب آثار سینمای اجتماعی ناتوان از ارائه یک پایانبندی منطقی هستند و برخلاف این آثار، فیلم «رها» دارای چندین پایانبندی است. این فیلم برخلاف سینمای اجتماعی رایج، از آن سوی دیگر بوم افتاده است. همین مسئله به فیلم لطمات فراوانی زده و البته کاملا مشخص است که پروسه نگارش فیلمنامه از حوزه مراقبت وارد حیطه وسواس شده است.
روایت فیلم «رها» از جایی آغاز می شودکه لپتاپ «رها» دختر یک خانواده کمبرخودار، سرقت شده است. در حالیکه خانوادهاش نمیتوانند برای او لپتاپ دیگری تهیهکنند و در تصمیم ناگهانی او موهای خود را به مبلغ ۱۵ میلیون تومان به دوستش میفروشد، تا پدرش، توحید، برای او یک لپتاپ تازه تهیهکند.
توحید(شهاب حسینی) که برای گذران زندگی لوازم دست دوم معامله میکند، در بازار دست دوم فروشها یک لپتاپ سوخته میخرد تا شاید با اندک هزینهای بتواند آن را تعمیر و مشکل دخترش را حل کند.
خانواده مشکلات مالی فراوانی دارند و از اقشار کمبرخودار هستند. با اینکه همسر توحید بارها او را بابت خرید اقلام سوخته ملامت کرده و با توجه به حساسیت پدر خانواده، در دخل و خرج، توحید چگونه راضی میشود تنها شانس خود را صرف یک لپتاپ سوخته کند و حتی حین خرید آنرا امتحان نکند و ۱۵ میلیون تومان پول را بدون آگاهی دور بریزد!؟
از طرفی رها عکسهای دخترک صاحب لپتاپ و آدرس او را داخل سیستم پیدا میکند، اما نمیتواند با خانواده اش این موضوع را درمیان بگذارد. با اینکه ظن سرقتی بودن لپ تاپ تقویت شده، او میداند که صاحب اصلی با روشن شدن سیستم میتواند از طریق اپل آیدی آدرس خانه آنان را پیدا کند، رها علی رغم هوش و آگاهی که دارد این موضوع را با خانوادهاش درمیان نمیگذارد.
در ادامه پلیس وارد این کارزار میشود، پلیس برای یافتن یک لپ تاپ سرقتی، درب یک خانه را میشکند، مگر در آن لپ تاپ اطلاعات محرمانه نظامی و امنیتی وجود دارد که پلیس با واکنشهای سخت وارد خانه توحید میشوند؟
در فضاسازی هم کار طراحی صحنه با ضعفهای عجیب مواجه است. کارگردان هنوز تصور ذهنی دقیقی از اتاق رها ندارد. برای مثال اطراف میزکار دختر نگارنگ و پر از عکس است، اما دیوار پشت تخت شبیه سلولهای بند ۵۰۴ اوین است.
در طول نیمه اول فیلم برادر غزاله، دختری که لپتاپش دزدیده شده و در کما فرورفته به توحید فحاشی می کند و نکته جالب این است که پدر و مادر غزاله طوری رفتار می کنند گویی چنین اتفاقی نیفتاده و تمام مسئولیت پیدا کردن لپتاپ و سارقی که به غزاله لطمه زده برادر اوست.
فیلم بر خلاف سینمای ایران که وابستگی فرمولی به پایان باز دارد، چندین پایان دارد، اما در همه این پایانبندیهای اضافه، هیچگاه خبری از سرنوشت غزاله دختری که در کما است ارائه نمیشود.
از طرفی رها که ظاهرا نقش یک دختر دختر باهوش را به نمایش میگذارد، چگونه تمامی پروژه هایش را روی فلش ذخیره نکرده است؟ وقتی پلیس هم لپتاپ را توقیف میکند، رها میتوانست تمامی پروژههایش را از طریق فلش مموری از پلیس دریافت کند.
باهوش نشان دادن رها در طول مسیر قصه، اعوجاجات عجیبی بوجود میاورد. چنین دختری که از روی سیستم، آدرس خانه غزاله را پیدا به واسطه اپل آیدی پیدا میکند، آیا آنقدر کم هوش است که از طریق کانال کولر قصد بازپسگیری لپتاپش را دارد؟
قصه به صورتی جلو می رود که همه روایتهای فرعی و اصلی را نویسنده و کارگردان را به یکدیگر وصله پینه ضعیف کردهاند.
دختر برای پیدا کردن لپ تاپ پدر و مادرش مثل قهرمان فیلم جان سخت از طریق کانال کولر می تواند وارد خانه شود و مشخص نیست از چه طریقی توانسته روی پشت بام خانه آنان برود و از کدام قسمت وارد کانال کولر شده است؟ موضوع مرگ رها به روایتهای وصله پینه شده صدمه بیشتری میزند.
دختر در کانال می میرد و فردای آن روز ثریا(غزل شاکری) مادر در اوج همدردی مشغول پوست کندن سیب زمینی برای ناهار است، آنان فقیر هستند اما ابله که نیستند.
پدر برای تشییع دختر می خواهد لپ تاپ دخترش را بفروشد. آنها در کدام جغرافیا زندگی می کنند که حتی با اقشار کمبرخوردار هیچ شباهتی ندارند. جغرافیا و طبقه این خانه مهم است. اصلا در کدام طبقه این خانه زندگی میکنند که یک در آن آپارتمانی است و یک در آن رو به حیاط است. در ابتدای فیلم، پلیسها از طریق کدام در وارد خانه آنان میشود؟ در حالیکه در آن ساختمان افراد دیگری زندگی میکنند، پلیس چگونه تشخیصمیدهد لپتاپ در خانه توحید است.
سکانس تعقیب و گریز فروشنده لپتاپ سوخته هم در نوع خود جالب است، با اینکه پسر خانواده سارق لپتاپ غزاله بوده چرا در این تعقیب و گریز شرکت میکند، جرم فروشنده لپتاپ سوخته چیست که باید توسط آنان تعقیب شود؟ او که لپتاپ را با شرط سوخته بودن به آنان واگذار کرده است.
رها فیلم بسیار خوبی با کارگردانی ممتازی است اما وسواس سازندگان منجر به زیادی مهندسی شدن فیلمنامه انجامیده است.