به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، ولید فارِس مشاور پیشین ترامپ در امور خاورمیانه و دبیرکل گروه پارلمانی آتلانتیک در یادداشتی در نسخه عربی روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن نوشت: یکی از پرونده هایی که بین موضع کشورهای عربی و واشنگتن فاصله ایجاد کرده، مسئله جنگ غزه است. حمله حماس به غیرنظامیان اسرائیلی در داخل اسرائیل موج نابودی این جنبش را ایجاد کرد و راستگرایان ملی گرا فریاد تخلیه غزه سردادند. بایدن اسرائیل را تحت فشار قرار داد تا آن را به پذیرش آتش بس وادار کند. تل آویو حل و فصل اوضاع را به نفع خود به تاخیر انداخت و این موضوع سبب شد نارضایتی داخلی از عملکرد نخست وزیر اسرائیل افزایش یابد.

بمبی که دونالد ترامپ پرتاب کرد، شوک جدیدی در داخل واشنگتن و دیگر پایتخت های کشورهای جهان و منطقه ایجاد کرد. رئیس جمهور آمریکا به مناسبت نشست خود با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفت به فلسطینیان ساکن غزه پیشنهاد خواهد داد نوار غزه را با کمک ایالات متحده و شرکای آن به طور کامل بازسازی کنند. به برخی کشورهای عربی هم پیشنهاد خواهد داد ساکنان غزه را به صورت مساوی و به طور موقتی اسکان دهند تا پروژه بزرگ تکمیل شود.

با این که این ایده هنوز با جزئیات زیاد ارائه نشده است، مقامات فلسطین و دیگر کشورهای عربی به سرعت و قاطعانه پاسخ دادند این رویکرد را نمی پذیرند. مقامات اسرائیل با نگرانی از این اصل حمایت کردند. با این حال ترامپ به ارائه آن ادامه داد و پیش بینی می شود در طول چهار سال آینده برای تحقق آن اعمال فشار کند.

این مشاور پیشین با تاکید بر استمرار ترامپ بر این پروژه در ادامه نوشت: در این مقاله تلاش خواهم کرد درک عمیق تری از این پروژه، موضعگیری های کشورهای منطقه و جهان و نیز مرحله بعدی ایجاد کنم؛

از سخنان پرزیدنت ترامپ در برداشت اول این گونه به نظر می رسد که او با دنیای سیاست های منطقه ای به خصوص در طول مناقشه فلسطین و اسرائیل بیگانه است زیرا ایده بیرون کردن فلسطینیان ساکن غزه، مطرح کردن راهکار بازسازی و بازگشت و صِرفِ استفاده از عبارت «بیرون کردن» هرگز به ذهن آگاه فلسطینیان و عرب ها خطور نخواهد کرد به همین علت لازم است سران کشورهای عربی پاسخ رد بدهند و این اتفاق عملا افتاده است زیرا مصر، اردن و عربستان اعلام کردند مسئله جا به جایی فلسطینیان به هر مکان دیگری از پایه و اساس مردود است و ترامپ هم پاسخ داد بر اجرای چنین راهکاری مصمم است و به نفع فلسطینیان است اما پروژه ترامپ از کجا نشات می گیرد؟

افراد کمی می دانند که سخن ترامپ درباره غزه، لزوم بازسازی آن و فراهم کردن امکان شروع زندگی جدید برای ساکنان آن سخن تازه ای نیست اما برای اولین بار به صورت شفاف مطرح شد؛ هرچند جزئیات آن بیان نشد. در این بخش نیاز است 10 سال به عقب و به طور خاص به دسامبر 2015 برگردم. در آن زمان و پیش از آن که دونالد ترامپ مرا به عنوان مشاور سیاست خارجی منصوب کند، با او دیدار داشتم. نقشه های منطقه را روی میز کارش قرار داد و روی چندین منطقه از جمله غزه تامل کرد و گفت باید به این باریکه و ساکنان آن توجه شود و تلاش خواهد کرد آن را بازسازی کند و یک قدرت جایگزین برای آن پیدا کند اما درباره جا به جایی ساکنان غزه به هر مکان دیگری خارج از این باریکه صحبت نکرد.

فارس در ادامه این مقاله مدعی شد:  ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود قصد داشت با همکاری ایالات متحده ابتکار عمل یکپارچه کشورهای عربی را آغاز کند به همین علت ماه مه 2017 به ریاض سفر کرد و از پادشاهان و روسای جمهور کشورهای عربی و اسلامی خواست تروریسم(محور مقاومت) را اعم از خمینی ها و اخوان المسلمین ها شکست دهند و برای گسترش رفاه در منطقه تلاش کنند. او از توافق هسته ای {برجام} خارج شد، شبه نظامیان ایران را هدف قرار داد، داعش را از پای درآورد، نام سپاه پاسداران انقلاب ایران را در فهرست تروریسم ثبت کرد و از پروژه های بازیابی {و بازسازی} در منطقه از جمله در نوار غزه و کرانه باختری حمایت کرد.

ترامپ پیش از انتخابات 2020 تلاش می کرد برای فلسطینیان و دیگر گروه ها در منطقه پروژه های اقتصادی-اجتماعی اجرا کند و امید داشت به این ترتیب کشورهای جهان دستاوردهای او را از «پیمان ابراهیم» گرفته تا حل مناقشه اسرائیل و اجرای قطعنامه شماره 1559 شورای امنیت سازمان ملل در لبنان به رسمیت بشناسند. او به مدت دو سال حمایت ائتلاف عربی، اسرائیل و کنگره را دریافت می کرد و امید داشت جایزه صلح نوبل را دریافت کند.

اما تظاهرات، انتفاضه دیوان سالارها، هرج و مرج انتخاباتی، شکست در دادگاه ها و خروج از کاخ سفید پرونده برنامه های ترامپ در خاورمیانه از جمله پروژه رونق اقتصادی غزه را بست. اینجا نخستین دوره برنامه ریزی های ترامپ در خاورمیانه به پایان رسید اما این رئیس جمهور پیشین  که به مدت چهار سال سردمدار مخالفان در آمریکا بود، اهتمام خود را به مسائل خاورمیانه معوق گذاشت و بر کمپین بازگشت به کاخ سفید تمرکز کرد.

روز هفتم اکتبر 2023 سراسر خاورمیانه تغییر کرد و مشغله شدید ترامپ و درگیری اش با دولت عمیق {دولت پنهان} نگذاشت روی سیاست های خارجی و ناکامی دولت بایدن در تنظیم روابط با کشورهای عربی تمرکز کند. براین اساس نقش آمریکا به منطقه محدود شد و برخی کشورهای عربی میانه رو مانند عربستان، امارات، مصر، اردن و مغرب شروع به سامان دادن به معادلاتشان کردند. به عبارت دیگر ائتلاف عربی موقعیت خود را در قبال ایران، سوریه و عراق بازیابی کرد و در طول جنگِ پس از هفتم اکتبر 2023 هم این کشورها زیر بار سر خم کردن در برابر تصمیمات آمریکا نرفتند؛ به ویژه این که موضع دولت بایدن در قبال سیاست های این کشورهای شریک نوسان داشت.

این تحلیلگر جهان عرب در ادامه مقاله خود با تاکید بر اینکه؛ یکی از پرونده هایی که بین مواضع کشورهای عربی و واشنگتن فاصله ایجاد کرد، مسئله جنگ غزه بود. حمله حماس به غیرنظامیان اسرائیلی موجی در داخل اسرائیل ایجاد کرد که خواهان نابود کردن این جنبش بود. بیان کرد:  راستگرایان ملی گرا نیز شعار «تخلیه غزه» را سردادند. بایدن اسرائیل را تحت فشار قرار داد تا آن را به پذیرش آتش بس وادار کند. تل آویو حل و فصل اوضاع را به نفع خود به تعویق انداخت و همین مسئله سبب شد نارضایتی داخلی از عملکرد نخست وزیر اسرائیل افزایش یابد.

با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، نتانیاهو بر شدت جنگ افزود. رئیس جمهور جدید آمریکا نیز اعلام کرد پیش از ورود به کاخ سفید به جنگ پایان خواهد داد و گروگان ها را آزاد خواهد کرد. شاید معتقد بود متحدان عربش همچنان همانند اواخر سال 2020 هستند که آنان را ترک کرد و تغییراتی که ماه دسامبر گذشته در سوریه اتفاق افتاد، اوضاع را پیچیده تر کرد.

ترامپ باعث و بانی امضای توافق آتش بس موفقی شد که عملیات نظامی را متوقف و تبادل اسرا و گروگان ها را آغاز کرد. رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد زمان آن رسیده است که وارد راهکارها شویم. براین اساس پروژه «احیای غزه» یعنی بازسازی آن از صفر و آواربرداری در آن را مطرح کرد. این طرح به نوبه خود یک کار بزرگ و زمانبر خواهد بود زیرا شامل ترسیم مجدد نقشه شهرها، خدمات عمومی و ساخت ساختمان های دولتی، بیمارستان ها، مدارس، بوستان ها، مساجد، بندر، فرودگاه و پس از آن احداث ساختمان های ملی و علایق حرفه ای می شود.

ولید فارس با بیان اینکه ترامپ به نقشه های غزه به عنوان یک بازرگان و سرمایه گذار نگاه کرد و آینده ای را دید که در آن این باریکه به دبی، سنگاپور یا ریویرای فرانسه تبدیل می شود؛ هرچند مقداری زمان ببرد. مدعی شد:  سخن ترامپ این بود که ساکنان غزه باید در دیگر مناطق در کشورهای عربی مجاور مستقر شوند تا بازسازی غزه تمام شود و سپس به این باریکه برگردند یا اگر می خواهند در همان جا که هستند، بمانند. جا به جایی موقت در موارد متعدد در مناطق مختلف طبیعی است. پس از جنگ جهانی دوم، در طول جنگ سرد یا پس از سیل های بزرگ یا زلزله های ویرانگر این جا به جایی از طریق اروپا اتفاق افتاد. در چارچوب فکری ترامپ، اجرای چنین پروژه هایی مستلزم جا به جایی موقت جمعیت است اما اوضاع ژئوپلتیک فلسطین و اسرائیل به علت نبود اعتماد همچنان تیره است. اگر این اتفاق در کشورهای غربی، چین یا داخل کشورهای اسلامی یا عربی مانند اندونزی و مصر می افتاد، پروژه ترامپ قابل اجرا بود. نگرانی کشورهای عربی از این که جا به جایی به مهاجرت دائمی تبدیل شود، بلای سال 1948 را تداعی می کند.

این مشاور پیشین مدعی شد؛ با این اوصاف ترامپ و شرکای عرب او دو گزینه بیشتر ندارند یا کنفرانسی برگزار کنند که راه حل تشکیل دو کشور را بررسی کند یا نسخه دوم کنفرانس ابراهیمی را برگزار کنند که به اعتمادسازی برای بازگشت مردم غزه به بهشتی که ترامپ وعده آن را داده است، موظف باشد.

*ترجمه: منصوره کاظمینی

315 315