سونوگرافی بارداری، آزمایشی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از جنین در حال رشد و همچنین اندام‌های تناسلی مادر استفاده می‌کند. برای اطمینان از سلامت جنین لازم است با جدول سونوگرافی‌های بارداری آشنا باشید.
میانگین تعداد سونوگرافی‌ها در هر بارداری متفاوت است. سونوگرافی‌های پیشرفته بارداری عبارتند از سونوگرافی سه بعدی، سونوگرافی 4 بعدی و اکوکاردیوگرافی جنین که جزئیات قلب جنین را بررسی می‌کند.
| هفته بارداری | نوع سونوگرافی |
| 6-8 | سونوگرافی ترانس‌واژینال |
| 11-13 | سونوگرافی NT |
| 18-22 | سونوگرافی آنومالی |
| 28-32 | سونوگرافی رشد جنین |
| 34-37 | سونوگرافی موقعیت جنین |
دو نوع اصلی سونوگرافی بارداری وجود دارد که سونوگرافی ترانس واژینال و سونوگرافی شکمی را شامل می‌شود. هر دو از یک فناوری برای تولید تصاویر جنین استفاده می‌کنند. پزشک، سونوگرافی ترانس واژینال را با قرار دادن یک پروب در داخل واژن شما انجام می‌دهد و در سونوگرافی شکمی، پروب روی پوست شکم شما حرکت می‌کند.
در طول سونوگرافی ترانس واژینال، پزشک پروب را در داخل کانال واژن شما قرار می‌دهد که مشابه نحوه قرار دادن تامپون است. در اوایل بارداری، این سونوگرافی به تشخیص ضربان قلب جنین یا تعیین سن حاملگی کمک می‌کند. تصاویر سونوگرافی ترانس واژینال در اوایل بارداری در مقایسه با سونوگرافی شکمی، واضح‌تر است.
پزشک، سونوگرافی شکم را با قرار دادن یک مبدل روی پوست شما انجام می‌دهد. سپس، مبدل را در اطراف شکم شما حرکت می‌دهد تا تصاویری از جنین ثبت کند. گاهی اوقات برای به دست آوردن بهترین نماها باید فشار کمی اعمال شود. پزشکان از سونوگرافی شکمی بعد از حدود هفته 12 بارداری استفاده می‌کنند.
سونوگرافی‌های سنتی، دو بعدی هستند. فناوری‌های پیشرفته‌تر مانند اولتراسوند سه بعدی یا چهار بعدی می‌توانند تصاویر بهتری ایجاد کنند و زمانی مفید هستند که پزشک باید صورت یا اندام‌های جنین را با جزئیات بیشتری ببیند. همه تکنسین‌های سونوگرافی، برای انجام سونوگرافی سه بعدی یا چهار بعدی آموزش تخصصی ندیده‌اند.
برخلاف سونوگرافی دو بعدی، سونوگرافی سه بعدی به پزشک اجازه می‌دهد تا عرض، ارتفاع و عمق جنین و اندام‌های شما را ببیند. این سونوگرافی به ویژه در تشخیص هر نوع مشکل مشکوک در دوران بارداری مفید است. سونوگرافی سه بعدی مشابه همان روش سونوگرافی استاندارد است، اما از یک پروب و نرم افزار ویژه برای ایجاد تصویر سه بعدی استفاده می‌کند. همچنین نیاز به آموزش ویژه برای تکنسین دارد، بنابراین ممکن است به طور گسترده در دسترس نباشد.
سونوگرافی 4 بعدی را سونوگرافی سه بعدی پویا نیز می‌نامند. برخلاف سایر سونوگرافی‌ها، این سونوگرافی، یک فیلم متحرک و تصاویر بهتری از صورت و حرکات جنین ایجاد می‌کند. همچنین سایه‌ها و نقاط روشن را بهتر ثبت می‌کند. این سونوگرافی مشابه سایر سونوگرافی‌ها است، اما با تجهیزات مخصوص انجام می‌شود.
تست شفافیت نوکال (NT) یا سونوگرافی NT، یک سونوگرافی اختیاری است که در سه ماهه اول بارداری انجام می‌شود و به تعیین خطر ابتلای جنین به شرایط مادرزادی مانند سندرم داون کمک می‌کند. این روش هنگامی که با سایر غربالگری‌های سه ماهه اول ترکیب شود، در تشخیص شرایط بسیار دقیق است.
اکوکاردیوگرافی جنین در صورتی انجام می‌شود که پزشک به نقص مادرزادی قلب جنین مشکوک باشد. این آزمایش ممکن است مشابه سونوگرافی سنتی بارداری انجام شود، اما تکمیل آن بیشتر طول می‌کشد. تصویری عمیق از قلب جنین تهیه می‌شود که اندازه، شکل و ساختار قلب او را نشان می‌دهد. این سونوگرافی همچنین به پزشک کمک می‌کند که عملکرد قلب جنین را بررسی کند که در تشخیص مشکلات قلبی مفید است.
زمان اولین سونوگرافی بسته به نظر پزشک شما متفاوت است. برخی از افراد سونوگرافی اولیه انجام می‌دهند که سونوگرافی سه ماهه اول یا سونوگرافی تعیین تاریخ نامیده می‌شود. این سونوگرافی در اوایل هفته هفتم تا هشتم بارداری انجام می‌شود. پزشکان، سونوگرافی اولیه را با سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌دهند. برخی دیگر از پزشکان، اولین سونوگرافی را نزدیک به هفته 12 بارداری توصیه می‌کنند.
شما می‌توانید در حدود هفته 18 تا 20 بارداری، سونوگرافی آناتومی را انجام بدهید. در طول این سونوگرافی، پزشک می‌تواند جنسیت جنین (البته اگر جنین در موقعیت مناسبی برای مشاهده اندام تناسلی‌اش باشد)، اختلالات تولد مانند شکاف کام را تشخیص دهد، یا شرایط جدی مربوط به مغز، قلب، استخوان‌ها یا کلیه‌های کودک را پیدا کند. اگر بارداری شما خوب و بدون عارضه پیش برود، ممکن است سونوگرافی 20 هفته‌ای، آخرین سونوگرافی شما در دوران بارداری باشد. اگر پزشک در طول سونوگرافی هفته بیستم بارداری، مشکلی را تشخیص دهد، ممکن است سونوگرافی‌های اضافی را تجویز کند.
سونوگرافی به دلایل مختلفی در دوران بارداری استفاده می‌شود. در صورت تشخیص مشکل در سونوگرافی یا آزمایش خون قبلی، پزشک ممکن است سونوگرافی‌های بیشتری را تجویز کند. سونوگرافی ممکن است به دلایل غیرپزشکی مانند تولید تصاویر برای والدین یا تعیین جنسیت نوزاد نیز انجام شود. در حالی که فناوری اولتراسوند هم برای مادر و هم برای جنین بی‌خطر است، پزشکان استفاده از اولتراسوند بدون دلیل یا فایده پزشکی را منع می‌کنند.
در سه ماهه اول بارداری یعنی از هفته یکم بارداری تا هفته دوازدهم بارداری، سونوگرافی برای موارد زیر انجام می‌شود:
در سه ماهه دوم یعنی از هفته 12 تا 24 بارداری و سه ماهه سوم از هفته 24 تا 40 بارداری سونوگرافی برای موارد زیر انجام می‌شود:
در طول سونوگرافی اوایل بارداری، ممکن است لازم باشد مثانه پر داشته باشید تا تکنسین تصویری واضحی از جنین و اندام‌های تناسلی شما بگیرد. یک ساعت قبل از سونوگرافی برنامه‌ریزی شده باید دو تا سه لیوان آب بنوشید و نباید قبل از سونوگرافی ادرار کنید، بنابراین با مثانه پر به مرکز سونوگرافی بروید.
در طول سونوگرافی، شما روی تخت دراز می‌کشید و یک تکنسین سونوگرافی، ژل مخصوصی را روی شکم و ناحیه لگن شما اعمال می‌کند. این ژل بر پایه آب است، بنابراین نباید اثری روی لباس یا پوست شما باقی بگذارد. ژل به امواج صوتی کمک می‌کند تا به درستی حرکت کنند. بعد، تکنسین مبدل را روی شکم شما حرکت می‌دهد تا تصاویر سیاه و سفید را روی صفحه اولتراسوند ثبت کند. تکنسین همچنین ممکن است تصویر را روی صفحه اندازه‌گیری کند. ممکن است از شما بخواهند در حین گرفتن عکس حرکت، یا نفس خود را حبس کنید. سپس تکنسین بررسی می‌کند که آیا تصاویر لازم گرفته شده است یا نه. سپس، ژل را پاک می‌کند و می‌توانید به دستشویی بروید.
پزشکان می‌توانند جنین را در سونوگرافی در اوایل هفته ششم بارداری تشخیص دهند. جنین در حدود هفته هشتم بارداری به جنین تبدیل می‌شود.
در این مقاله، جدول سونوگرافی‌های بارداری را مشاهده کردید و با انواع سونوگرافی آشنا شدید. اولین سونوگرافی بارداری در اوایل هفته هفتم تا هشتم بارداری انجام می‌شود و برخی از پزشکان، آن را نزدیک به هفته 12 بارداری توصیه می‌کنند. در حدود هفته 18 تا 20 بارداری، سونوگرافی آناتومی انجا می‌شود که اگر همه چیز خوب پیش برود این سونوگرافی، آخرین سونوگرافی شما در دوران بارداری است. در طول این سونوگرافی، پزشک می‌تواند جنسیت جنین را تشخیص بدهد. سونوگرافی، ضرری برای مادر و جنین ندارد، اما نباید بدون دلیل پزشکی سونوگرافی انجام بدهید
