گسترش این پدیده تلخ، که به نظر می‌رسد به روندی رو به گسترش تبدیل شده، نه تنها بحران بازار مسکن را تشدید کرده، بلکه به نوعی کرامت انسانی را نیز به چالش کشیده است. این وضعیت حاکی از نیاز مبرم به راه‌حل‌های اساسی و برنامه‌ریزی مناسب در جهت ساماندهی بازار مسکن و حمایت از حقوق اجتماعی افراد است.
رشد نجومی اجاره‌بها در سال‌های اخیر، زندگی بسیاری از مستاجران با مشکلات زیادی مواجه کرده است. افزایش افسارگسیخته تورم، صاحبان خانه‌ها را مجبور کرده تا نرخ اجاره‌بها را هر سال افزایش دهند و همین موضوع باعث شده تا برخی از مستاجران به خانه‌های کوچک‌تر، در محل دیگری نقل مکان کنند و برخی دیگر از روی ناچاری، به سمت حاشیه شهر مهاجرت کنند.
شرایط تا حدی وخیم شده که جامعه دستخوش پدیده‌های جدید و عجیب پشت بام خوابی و اتوبوس خوابی شده است. ماجرا اما به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ پدیده خرید اشتراکی خانه که تا پیش از این مطرح بود، حالا جای خود را به اجاره خانه های اشتراکی داده است.
طی سال‌های اخیر، تعداد مستاجران غریبه‌ای که مجبور به همزیستی با یکدیگر شده‌اند، بسیار افزایش یافته است. بررسی‌های میدانی تجارت‌نیوز حاکی از آن است که به‌ویژه طی یک سال گذشته، تعداد معاملات اجاره خانه های اشتراکی به طرز چشمگیری افزایش یافته و در مقایسه با سال‌های گذشته تنها به افراد مجرد محدود نیست و گریبان خانوارها را نیز گرفته است.
برخلاف تصور، این نوع اجاره تنها به اتباع و مهاجران غیرقانونی محدود نمی‌شود، بلکه بسیاری از خانواده‌های ایرانی به علت مشکلات معیشتی و ناتوانی در پرداخت اجاره، تن به زندگی اجباری با یک خانواده دیگر زیر یک سقف داده‌اند.
یک مشاور املاک در منطقه نواب می‌گوید: «تعداد خانواده‌هایی که در یک سال اخیر به صورت مشترک یک خانه اجاره کرده‌اند، بسیار افزایش یافته است.»
یک مشاور املاک دیگر در همین باره می‌گوید: «اغلب کسانی که به صورت اشتراکی یک خانه را اجاره می‌کنند، اتباع افغانستانی هستند. آنها یک خانه بزرگ را با تعداد افراد زیاد اجاره می‌کنند تا هزینه‌های اجاره خانه را کاهش دهند. با این حال تعداد خانواده‌های ایرانی که یک خانه را با هم به صورت مشترک اجاره کرده‌اند، کم نبوده است.»
او اضافه می‌کند که با توجه به ممنوعیت اجاره خانه به اتباع، بسیاری از مشاوران املاک با اتخاذ روش‌هایی، قانون را دور زده و به این افراد خانه اجاره می‌دهند.
یک مشاور املاک دیگر در شراق تهران در خصوص شدت این پدیده تلخ توضیح می‌دهد: «بسیاری از خانواده‌ها از شهرستان به تهران می‌آیند و با یکدیگر یک خانه را اجاره می‌کنند. یکی از این موارد مربوط به یک خانواده پنج نفره بود که از شهرستان به تهران مهاجرت و با یک خانواده پنج نفره دیگر، یک خانه را اجاره کردند.»
یک مشاور املاک نیز در غرب تهران درباره چگونگی انجام این نوع معاملات می‌گوید: «اجاره اشتراکی، کار دشواری نیست و چنین معاملاتی در یک سال گذشته کم نبوده است؛ معمولا در اجاره‌نامه نام یک مستاجر برای پرداخت پول پیش ثبت می‌شود و دو خانواده باید بین خود درباره نحوه پرداخت اجاره به توافق برسند.»
با این حال یک مشاور املاک دیگر نظر متفاوتی دارد:؛ او می‌گوید: «در قرارداد اجاره می‌توان نام هر چند نفر را که دلتان خواست ثبت کنید. حتی می‌توان محدودیت‌هایی برای رفت‌وآمد یا تعداد ساکنان در آن قید کرد. همچنین می‌توان در صورت عدم رعایت موارد قید شده، با آنها برخورد کرد.»
علاوه بر این، اجاره مشترک یک خانه توسط افراد مجرد سال‌‌هاست که تبدیل به امری عادی شده است. با این حال اغلب افراد مجردی که تا چند سال پیش یک خانه را به همراه چند نفر دیگر اجاره می‌کردند، حالا مجبور به حاشیه‌نشینی یا اجاره یک خوابگاه و پانسیون شده‌اند.
یکی از شهروندان از تجربه تلخ خود در این زمینه به تجارت‌نیوز می‌گوید: «تا چند سال گذشته، با جمعی از دوستانم یک خانه را در مرکز شهر تهران اجاره کرده بودیم، اما در یک سال اخیر، حتی به صورت مشترک نیز قادر به پرداخت هزینه‌های اجاره نبودیم؛ از طرفی مبلغ ودیعه‌ای که صاحبخانه اضافه کرده بود، بسیار سنگین بود و به همین دلیل من و دوستانم علی‌رغم میل باطنی، مجبور شدیم به خوابگاه برگردیم.»
همچنین تعداد آگهی‌های هم‌خانه در سایت‌های مختلف به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. با این حال، بسیاری از این آگهی‌ها با اهداف دیگری منتشر شده‌اند که همین موضوع زمینه‌ساز سوءاستفاده و بزهکاری‌های مختلف در جامعه شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، بسیاری از افرادی که به دنبال هم‌خانه هستند، به دلیل مشکلات معیشتی ناچار به این اقدام شده‌اند. برای مثال، یکی از این افراد می‌گوید: «با وجود اینکه خانه‌ای از خود دارم، اما تامین هزینه‌های زندگی برایم بسیار سخت و دشوار شده است. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ام یکی از اتاق‌های خانه‌ام را به فرد دیگری اجاره دهم.» او اضافه می‌کند که درج آگهی هم‌خانه برایش بسیار سخت بوده و با مزاحمت‌های زیادی روبه‌رو شده است.
به این ترتیب، پدیده خرید اشتراکی خانه که تا چند سال پیش عجیب به نظر می‌رسید، اکنون با افزایش اجاره‌بها و فشارهای اقتصادی، جای خود را در بازار اجاره باز کرده است. آیا این روند، وضعیتی غیر از بحران عمیق اقتصادی و زیر سوال رفتن کرامت و مقام انسانی نیست؟
