در این گزارش، تحلیلگران بازار سرمایه به بررسی دلایل افت بورس، تاثیر سیاست‌های اقتصادی بر روند معاملات و سناریوهای پیش‌رو پرداخته‌‌‌‌‌اند. برخی کارشناسان معتقدند؛ ورود نهادهای حقوقی بزرگ و حمایت‌های دولتی می‌تواند به کاهش فشار فروش کمک کند. از سوی دیگر، برنامه‌هایی مانند تجدیدارزیابی دارایی شرکت‌ها در صورت اجرا، می‌توانند در بهبود شرایط بازار نقش موثری ایفا کنند. در ادامه، دیدگاه‌های کارشناسان درباره وضعیت کنونی بازار و عوامل موثر بر آن ارائه شده‌است.
بهبود اوضاع در نیمه دوم اسفند
برزو حق‌‌‌‌‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره فشار فروش سنگین در بازار سرمایه گفت: «بازار تحت‌تاثیر چند موضوع دچار این وضعیت شد. اول، خبر ارجاع استیضاح وزیر اقتصاد به کمیسیون مطرح شد که برای بازار بسیار مهم بود. از لحظه‌‌‌‌‌ای که این خبر توسط نماینده مجلس در توییتر منتشر شد، فشار فروش در بازار آغاز شد.»
وی در ادامه افزود: «از سوی دیگر، دلار و طلا روندی قوی داشتند و این موضوع باعث شد بخشی از نقدینگی از بازار سرمایه خارج و به این دو بازار منتقل شود. در روزهای گذشته، هم از صندوق‌های درآمد ثابت و هم از سهام، خروج پول داشتیم. معمولا در چنین شرایطی، سرمایه یا به سمت بازارهای موازی می‌رود یا در بهترین حالت، وارد صندوق‌های طلا می‌شود.
در حال‌حاضر بخش قابل‌توجهی از نقدینگی از بازار خارج‌شده و به سمت بازار فیزیکی حرکت کرده‌است که سیاستگذار باید به این موضوع توجه داشته‌باشد.»
حق‌‌‌‌‌شناس همچنین به موضوع رای شورای‌رقابت اشاره کرد و گفت: «این مساله نیز به معضل دیگری برای بازار تبدیل شده‌است، درحالی‌که مدیریت ایران‌خودرو به کروز سپرده‌شده، رای جدیدی از سوی شورای‌رقابت صادرشده که ثبات بازار را تحت‌تاثیر قرارداده‌است. هنوز مشخص نیست که واگذاری مدیریت ایران‌خودرو قانونی بوده یا نه و این بلاتکلیفی برای بازار سرمایه سم مهلکی محسوب می‌شود.»
وی در جمع‌بندی تاکید کرد: «وقتی تمامی این عوامل منفی، از استیضاح وزیر اقتصاد گرفته تا افزایش قیمت طلا و دلار و بحث مدیریت کروز، با یکدیگر ترکیب می‌شوند، نتیجه آن وضعیتی می‌شود که در روز گذشته شاهد آن بودیم. وزارت صمت و وزارت اقتصاد باید هرچه زودتر این موضوع را تعیین‌تکلیف کنند، چراکه این اختلافات درون‌‌‌‌‌دولتی برای بازار مخرب است. علاوه‌بر این، با نزدیک‌شدن به پایان سال‌و افزایش هزینه‌های تامین مالی، فشار بیشتری به بازار وارد خواهدشد، با این‌حال به‌نظر می‌رسد که از ۱۰ اسفند به بعد شرایط بازار بهبود یابد و روند صعودی را تجربه کند، اما در حال‌حاضر وضعیت چندان مساعد نیست.»
نرخ دلار وضعیت را تعیین می‌کند
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه، در تحلیل وضعیت روز گذشته بازار گفت: «چندین عامل در این شرایط تاثیرگذار بودند. روز گذشته دیدیم که تقریبا ۹۲درصد از سهام در محدوده منفی قرار داشتند. صحبت‌های اخیر مسوولان درباره عدم‌امکان توافق با ایالات‌متحده و شخص ترامپ، امیدهای مربوط به شکل‌گیری هرگونه توافق حتی کوچک‌‌‌‌‌ترین توافق را از بین برده است. این مساله باعث شد که در مرحله اول، شاهد رشد شدید نرخ ارز در بازار غیررسمی و افزایش تقاضا برای صندوق‌های طلا باشیم، به‌طوری که روز یکشنبه صندوق‌های مبتنی بر شمش و سکه با صف‌‌‌‌‌های خرید سنگینی مواجه شدند که نشان‌دهنده اوج هیجان در بازار بود.» وی در ادامه افزود: «اما روز گذشته وضعیت متفاوتی رقم خورد.
تمامی دارایی‌ها، از جمله صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های سهامی اهرمی و حتی صندوق‌های طلا، با خروج پول حقیقی مواجه شدند. این مساله نشان می‌دهد؛ سهامداران دچار واهمه شده‌اند که بخشی از آن ناشی از بلاتکلیفی درخصوص ریسک‌های سیاسی و بخشی دیگر نتیجه پیشخور‌شدن اثرات این ریسک‌ها و افزایش انتظارات تورمی در بازارهای طلا و دلار است، همچنین موضوع ایران‌خودرو و اخبار ضدونقیض پیرامون آن نیز مزید بر علت شد، درحالی‌که پس از بر‌‌گزاری مجمع و انتخاب هیات‌مدیره جدید، سازمان بورس قانونی‌بودن آن را تایید کرد، شورای‌رقابت اعلام کرد؛ این مجمع وجاهت قانونی ندارد.
این تناقض‌‌‌‌‌ها تاثیر منفی شدیدی بر اعتماد سهامداران گذاشته‌است.» سماوی در پایان خاطرنشان کرد: «با وجود ارزش بالای معاملات، شاخص‌کل آنطور که باید، تصویر دقیقی از ریزش بازار ارائه نمی‌دهد. در شرایطی که هیجان فروش غالب می‌شود، خریدوفروش‌ها چندان بر اساس منطق نیست. با توجه به احتمال تغییر رئیس‌کل بانک‌مرکزی و تلاطم‌های ارزی اخیر، به‌نظر می‌رسد که وضعیت فعلی بازار در روزهای آینده نیز ادامه یابد. هرچند از شدت هیجانات کاسته خواهدشد و قیمت‌ها منطقی‌‌‌‌‌تر می‌شوند، اما در حال‌حاضر، تمام توجهات معطوف به نرخ دلار در بازار آزاد است که می‌تواند روندهای آینده را تعیین کند. بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به سمت دلار و طلای فیزیکی حرکت کنند.»
بورس منتظر پیام قوی دولت است
حسن حسین‌‌‌‌‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: «در روزهای اخیر، بازار سرمایه تحت‌تاثیر ریسک‌های سیستماتیک با افزایش عرضه مواجه شده‌است. فعالان بورسی نسبت به اخبار و موضع‌گیری‌ها درباره عدم‌مذاکره با ایالات‌متحده محتاطانه عمل می‌کنند.
در این میان، بازارهای رقیب مانند طلا و ارز رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند. البته، تا نیمه روز سه‌شنبه و در پی شایعات پیرامون احتمال تغییر در ریاست بانک‌مرکزی، نوساناتی در نرخ دلار مشاهده شد، بااین‌حال باید منتظر اخبار دقیق‌تر درباره علت این رخداد بود.»
وی در ادامه افزود: «موضوع استیضاح وزیر اقتصاد و ارجاع آن به کمیسیون اقتصادی مجلس همچنان درمیان فعالان بازار سرمایه مطرح است و اثر منفی خود را بر بازار گذاشته‌است.» حسین‌‌‌‌‌نیا تصریح کرد: «به نظر می‌رسد که بورس و سهام نسبت به تداوم وضعیت کنونی و موضع‌گیری‌های تند میان مسوولان داخلی و ترامپ، واکنشی هیجانی و منفی نشان دهد، مگر اینکه شاهد حمایت جدی از سوی دولت و حقوقی‌‌‌‌‌ها، به‌ویژه نهادهای حقوقی بزرگ، باشیم.
علاوه‌بر این، نزدیک‌شدن به اسفندماه و زمان رونمایی از برنامه تجدیدارزیابی دارایی خودروسازان، در صورتی‌که مورد‌توجه بازارساز قرار گیرد، می‌تواند از شدت عرضه‌ها بکاهد و حتی به بهبود شرایط کمک کند.» وی در پایان تاکید کرد: «در شرایط فعلی، آنچه می‌تواند ناجی بازار سهام باشد، ارسال یک پیام قوی و روشن از سوی دولت است تا بتواند نگرانی‌های سرمایه‌گذاران را کاهش دهد.»
