شاید در پروژه های مختلف لوله کشی نام لوله های مانیسمان (بدون درز) و درزدار (درز جوش) را شنیده باشید و بخواهید تفاوت این دو را بهتر درک کنید. دانستن تفاوت ها می‌تواند تاثیر مستقیمی بر انتخاب شما در پروژه ها داشته باشد. در این مطلب قصد داریم به بررسی تفاوت لوله‌های مانیسمان و درزدار بپردازیم، اما ابتدا لازم است کمی با این دو نوع لوله آشنا شویم.
لوله مانیسمان چیست؟
لوله مانیسمان یا لوله بدون درز، همان طور که از نامش پیدا است، هیچ گونه درز یا شکافی روی سطح خود ندارد. این لوله فولادی به شکلی تولید می‌شود که در فرآیند ساخت آن، هیچ گونه جوش یا اتصال قطعات به کار نمی رود.
ساختار یکپارچه و مستحکم این لوله ها باعث شده است تا به عنوان یکی از تجهیزات استراتژیک در صنایع حساس شناخته شوند. به همین دلیل، لوله های مانیسمان در بخش هایی مانند پتروشیمی، صنایع نفت و گاز و سایر پروژه های مهم کاربرد گسترده ای دارند.
لوله درزدار چیست؟
لوله درزدار یا لوله درز جوش به لوله ای گفته می‌شود که با استفاده از ورق فولادی تولید می شود. در فرآیند ساخت این لوله ها، ورق فولادی به شکل استوانه ای خم شده و دو لبه آن به وسیله جوش به یکدیگر متصل می‌شوند. همین ویژگی باعث شده است که به این نوع لوله ها، لوله درزدار یا درز جوش گفته شود. اتصالات جوشی که در بسیاری از پروژه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، معمولا از لوله های درزدار تولید می شوند.
تفاوت لوله مانیسمان و لوله درزدار
لوله های مانیسمان و درزدار، به دلیل تفاوت در روش تولید و ویژگی های ساختاری، در بسیاری از کاربردها و صنایع، عملکرد متفاوتی دارند. شناخت این تفاوت ها به شما کمک می کند تا با درک بهتری لوله مناسب پروژه خود را انتخاب کنید. در ادامه به بررسی تفاوت های کلیدی این دو نوع لوله می پردازیم.
- تفاوت در روش تولید
لوله های مانیسمان به دلیل عدم وجود درز یا جوش، ساختاری یکپارچه دارند. برای تولید این لوله ها، از شمش فولادی استفاده می شود. ابتدا شمش فولادی به صورت استوانه ای شکل گرفته و سپس با استفاده از روش نورد گرم یا سرد، درون آن خالی می شود. همچنین روش هایی مانند ریخته گری گریز از مرکز نیز برای تولید این لوله ها کاربرد دارد که در آن فلز مذاب در قالبی در حال چرخش ریخته می شود. در مقابل، لوله های درزدار از ورق فولادی ساخته می شوند. این ورق ها به شکل استوانه خم شده و لبه های آن ها جوش داده می شود.
- تفاوت در ظاهر
یکی از تفاوت های آشکار لوله مانیسمان و درزدار، ظاهر آن ها است. در لوله های درزدار، محل جوش به وضوح روی سطح لوله مشخص است. اگر دست خود را داخل این لوله ها بکشید، می‌ت وانید برآمدگی جوشکاری را حس کنید. از سوی دیگر، لوله مانیسمان سطحی یکدست و بدون هیچ نشانه ای از جوشکاری دارد. هرچند سطح ظاهری لوله مانیسمان با فرآیند پولیش بهبود می یابد، اما به دلیل استفاده از شمش، صاف تر از لوله های درزدار نیست.
- تفاوت در مقاومت و استحکام
ساختار بدون درز لوله مانیسمان باعث می شود این لوله ها مقاومت بیشتری در برابر فشار، دما و نیروهای مکانیکی داشته باشند. عدم وجود نقاط جوشکاری به معنای کاهش خطر ترک خوردگی یا نشتی است. این ویژگی، لوله مانیسمان را برای صنایع حساس مانند نفت و گاز ایده آل می‌سازد. لوله های درزدار به دلیل وجود جوش در ساختارشان، آسیب پذیرتر هستند. محل جوش می تواند نقطه ای ضعیف برای ترکیدگی یا نشتی باشد، به ویژه در شرایطی که فشار یا دمای بالا وجود دارد.
- تفاوت در کاربرد
کاربرد لوله های مانیسمان و درزدار به دلیل تفاوت های ساختاری و مقاومت آن ها متفاوت است. لوله مانیسمان بیشتر در صنایع حساس مانند پتروشیمی، نفت و گاز و خطوط انتقال مایعات و گازهای فشار قوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوله درزدار برای کاربردهایی مانند لوله کشی ساختمان، انتقال سیالات در صنایع خودروسازی، شوفاژ، آبگرمکن و حتی در صنایع کشتی سازی و معدن مناسب است.
تفاوت در استانداردها
تولید لوله های مانیسمان و درزدار تحت استانداردهای مختلفی صورت می‌گیرد. لوله مانیسمان بر اساس استانداردهایی نظیر ASTM A106، ASTM A53 و API 5L تولید می شود. این لوله ها بسته به ضخامت و سایز، در رده هایی مانند ASME B36.10 و ASME B36.19 دسته بندی می‌شوند. برای تولید لوله درزدار نیز استانداردهایی مانند DIN 2440 استفاده می شود که شامل مشخصات سایز، وزن و ضخامت است.
روش های تولید لوله بدون درز
تولید لوله بدون درز همواره با چالش هایی همراه بوده است. اولین تلاش ها برای ساخت این لوله ها با روش اکستروژن آغاز شد، روشی که ابتدا برای لوله های سربی مورد استفاده قرار گرفت و سپس در تولید لوله های فولادی نیز به کار گرفته شد. امروزه، تولید لوله های مانیسمان از طریق روش های پیشرفته ای انجام می شود که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- ریخته گری
فلز مذاب در قالب های مخصوص شکل داده می شود تا لوله هایی یکپارچه و مقاوم تولید شوند.
- نورد اکستروژن
این روش برای تولید لوله هایی با ابعاد خاص و مقاومت بالا کاربرد دارد.
- کشش عمیق و کشش لوله
در این فرآیند، شمش های فولادی کشیده می شوند تا به شکل لوله درآیند.
- فلوفرمینگ
یکی از روش های مدرن که برای تولید لوله هایی با دقت بالا و طول زیاد استفاده می شود.
- نورد لوله
این روش، شامل سه مرحله اصلی نورد سوراخ کاری، نورد پیلگر و نورد اصلاحی است که به دلیل تولید لوله هایی با کیفیت بالا و طولانی، در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
کیفیت لوله درزدار بالاتر است یا لوله بدون درز(مانیسمان)؟
لوله های مانیسمان به دلیل ساختار یکپارچه و عدم وجود جوش در بدنه، در دسته لوله های با کیفیت تر قرار می گیرند. این لوله ها به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و حرارت، گزینه ای ایده آل برای صنایع حساس همچون نفت، گاز و پتروشیمی هستند. بر خلاف لوله های مانیسمان، لوله های درزدار به دلیل فرآیند تولید مبتنی بر جوشکاری، در برابر فشارهای بالا و شرایط سخت کاری حساس‌ترند. این نوع لوله ها برای مصارف عمومی تر مانند لوله کشی ساختمان، سیستم های گرمایشی و صنایع سبک استفاده می شوند.
