فرارو – استان تهران بار دیگر تعطیل شد. این خبر آنقدر تکرار شده که جامعه را به فکر فرو برده است. چرا که گاهی این اعلام تعطیلی به خاطر برودت هوا در استان یا پایتخت اعلام شده، اما روزی که شهر درگیر بارش برف شده، تمام دستگاهها، ادارات، بانکها، مدارس و دانشگاهها فعال بودند. یا حتی میزان آلودگی در تهران به حدی بالا بوده که مردم پایتخت انتظار تعطیلی داشتند، اما این اتفاق نیفتاده است. این موضوع درباره دیگر کلانشهرهایی که با مسئله آلودگی دست به گریبان هستند نیز صدق میکند.
به گزارش فرارو، محمدصادق معتمدیان استاندار تهران در دولت چهاردهم است. او را میتوانیم مدیر غیرحزبی و غیرسیاسی بدانیم که در دوران حسن روحانی، سیدابراهیم رئیسی و مسعود پزشکیان مسئولیت استانداری خراسان جنوبی، خراسان رضوی و آذربایجان غربی را برعهده داشت و سپس به استانداری تهران رسید. جناح اصلاحطلب به عنوان حامی اصلی پزشکیان در انتخابات ۱۴۰۳ انتظار داشت که اداره تهران به آنان سپرده شود. اما در جریان به کارگیری نیروهای مختلف سیاسی با توجه به سیاست وفاق در دولت چهاردهم، این اتفاق نیفتاد. در واقع این سنتی بود که از سالها پیش در بیشتر دولتها وجود داشت، اما در دوران پزشکیان شکسته شد.
زمانی که انتصاب معتمدیان به عنوان استاندار تهران در هیئت دولت به تصویب رسید، برخی سایتها و کانالهای تلگرامی از استاندار جدید تهران به عنوان چهره منسوب یا نزدیک به جبهه پایداری نام بردند. با توجه به این که نام پایداری به خصوص در میان اصلاحطلبان حساسیتبرانگیز است، به طور طبیعی توجهها به این گزینه بیش از پیش جلب شد.
شاخصترین رسانهای که این خط را در آن زمان راه انداخت نیز سایت اصلاحاتنیوز بود. اما به مرور زمان دادههای جدیدی از سوی رسانههای مختلف منتشر شد که نشان میداد معتمدیان عضو یا منتسب به جبهه نیست، اگر چه تعلق سیاسی به اصلاحطلبان نیز ندارد.
در آن زمان، در پاسخ به این ادعا خط جایگزینی نیز ایجاد شد که از معتمدیان به عنوان یک مدیر تکنوکرات نام میبرد. زندگینامههایی که از او منتشر شد نیز نشان میدهد که معتمدیان از مدیران پیشین دستگاه امنیتی کشور بوده و اعضای این دستگاهها طبق قانون نمیتوانند به حوزه سیاست ورود کنند. ماده ۱۲ قانون تاسیس وزارت اطلاعات (مصوب ۱۳۶۲) در این مورد صراحت دارد: «هیچ یک از کارکنان این وزارتخانه و سازمانهای حفاظت اطلاعات و واحدهای اطلاعاتی نباید عضو هیچ حزب یا سازمان و گروه سیاسیباشند.» از سوی دیگر، او اولین بار در دولت روحانی (۱۳۹۷) به عنوان استاندار منصوب شد و جبهه پایداری بزرگترین مخالف دولت اعتدال بود.
استان تهران اگر چه از لحاظ وسعت در گروه کوچکترین استانهای کشور قرار میگیرد، اما برآورد منتشر شده در سامانه اطلاعات آماری (مربوط به سازمان مدیریت و برنامهریزی استان تهران) جمعیت این استان در سال ۱۴۰۳ را حدود ۱۴.۵ میلیون نفر میداند. البته مشخص نیست که این تخمین، جمعیت اتباع غیرمجاز را نیز شامل میشود یا نه. علل این تمرکز جمعیت در استان تهران نیز متعدد است و میتوان آن را از جنبههای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بررسی کرد.
از علتها که بگذریم، در شرایط درگیری کشور با ناترازیهای گسترده به خصوص در حوزه برق، چنین استانی وضعیت ویژهای پیدا میکند. بیش از ۲۰ درصد خودروهای کشور در استان تهران تردد میکنند که همراه با استفاده از مازوت در بعضی نیروگاهها، کیفیت بنزین، شهرکهای صنعتی و کارخانههای موجود در حاشیه شهرها وضعیت آلودگی را نیز همواره در شرایط هشدار قرار میدهد.
تصمیم اعلام تعطیلی یا عدم تعطیلی استان به دلایل مختلف از برودت تا آلودگی هوا در استانداری اخذ میشود. منتقدان میگویند در تهران این تصمیمگیریها ارتباطی با شرایط و وضعیت ندارد. مثلاً در هفتهای که گذشت، روزی که تهران درگیر برف و به دنبال آن قفلشدگی معابر بود، تمام ارکان و ادارات فعال بودند، اما روز قبل آن اعلام تعطیلی شد. در زمانهای آلودگی هوا نیز این انتقادات وجود دارد. در آخرین مورد که تعطیلی امروز بود، شب گذشته تهران به عنوان پایتخت ناگهان دچار قطعی برقهای ۱ تا ۳ ساعته در مناطق مختلف از شرق تا غرب شد. استانداری نیز شب گذشته اعلام کرد تمام ادارات، مدارس و دانشگاههای استان به دلیل برودت و آلودگی هوا امروز تعطیل هستند.
سوالی که منتقدان میپرسند این است: چه زمانی قرار است در سطح استان تهران برای از بین بردن علل به وجود آمدن این تعطیلیها و مدیریت این وضعیت تصمیمگیری کرد؟ استاندار چگونه این وضعیت را تا آنجایی که در حوزه اختیارات او و مربوط به شرایط استان است، مدیریت میکند؟