خبرگزاری مهر، گروه استانها – کورش دیباج: در دنیای پر از بحران‌های زیست‌محیطی و اجتماعی امروز، هنر به‌عنوان یک ابزار قدرتمند، می‌تواند آینه‌ای از واقعیت‌های تلخ و ناخوشایند جامعه باشد و صدای نسل آینده را به گوش دنیا برساند. نمایشگاه «اصفهان من کو؟» که توسط گروهی از دانش‌آموزان هنرستان معتمد در موزه ملی هنرهای اصفهان برگزار شد، دقیقاً چنین نقشی را ایفا کرد. این پروژه عکاسی مفهومی قطع معضلات اجتماعی و زیست‌محیطی شهر اصفهان مانند خشکی زاینده‌رود، آلودگی هوا و پیری جمعیت را به قاب تصویر کشید، بلکه نشان داد که هنر می‌تواند ابزاری تأثیرگذار برای آموزش و آگاه‌سازی نسل جوان باشد. ازاین‌رو خبرگزاری مهر در گزارش پیش رو در گفت‌وگو با برخی از نوجوانان و نمایشگاه گردان این نمایشگاه به بررسی ایده برگزاری این نمایشگاه و تأثیر آن بر جامعه پرداخته است.
خلأ پرداختن به بحران‌های زیست‌محیطی شهر در سرفصل آموزشی مدارس
سارا کبیری، هنرمند و دانش‌آموز کلاس یازدهم رشته گرافیک از هنرستان معتمد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: من در بخش «پیری جمعیت اصفهان» شرکت کردم و یک اثر ۵۰ در ۷۰ ارائه دادم. ایده این عکس کاملاً از خودم بود و به‌صورت ناگهانی به ذهنم رسید. این عکس در میدان امام علی (ع) و در نزدیکی مسجد امام گرفته شد، جایی که یک دوچرخه به دیوار بود و دو دختر در آنجا ایستاده بودند. من این صحنه را دیدم و به ذهنم رسید که باید این لحظه را ثبت کنم.
وی درباره مفهومی بودن این اثر افزود: این عکس مفهومی است و از آنجا که ایده و تفکر خود هنرمند پشت آن قرار دارد، توانستم یک مفهوم خاص را در آن نمایش دهم. وقتی که نمایشگاه برگزار شد، این ایده به اجرا درآمد و برای من تجربه‌ای بسیار خاص بود.
این نوجوانان هنرمند در ادامه به اهمیت نمایشگاه‌های این‌چنینی در مدارس اشاره کرد و گفت: متأسفانه در مدارس به این مباحث و معضلات شهری کمتر پرداخته می‌شود، اما این نمایشگاه برای من بهترین تجربه در چند سال اخیر بود و امیدوارم که بیشتر از این نمایشگاه‌ها برگزار شود.
وی درباره برداشت‌های جدید خود از معضلات شهری پس از حضور در نمایشگاه توضیح داد: قبل از اینکه در این پروژه شرکت کنم، تصورات متفاوتی داشتم. به‌طور مثال، درباره خشکی زاینده‌رود یا وضعیت بازنشستگان، گاهی به‌راحتی از کنار این معضلات می‌گذشتیم. اما پس از انجام این پروژه و دیدن عکس‌هایمان، به عمق این مسائل پی بردم و متوجه شدم که این مشکلات برای اصفهان بسیار جدی و دردناک است.
کبیری با اشاره به خواسته‌های خود از مسئولین و حمایت از هنرمندان جوان بیان کرد: از مسئولین و مدارس می‌خواهم که به نمایشگاه‌های این‌چنینی اهمیت بیشتری بدهند و حمایت بیشتری از هنرمندان جوان داشته باشند. همانطور که خانم ایرانی‌پور و خانم مصطفی‌پور در این نمایشگاه حمایت زیادی از ما داشتند و کمک کردند تا طرز تفکر خوبی پیدا کنیم و معضلات شهری را در قالب عکس به نمایش بگذاریم.
وی در پایان به مردم و بازدیدکنندگان پیام داد: حرف من این است که وقتی ما مشکلاتی را در جامعه می‌بینیم، باید از کنار آنها به‌راحتی عبور نکنیم. شاید یک نفر پیرمرد تنها بخواهد کمک کوچکی دریافت کند، یا ما بتوانیم قدمی در حل مشکلات شهر برداریم. اگر کاری از دستمان بر بیاید، بهتر است که دقیقاً آن را انجام دهیم تا به تغییرات کوچکی در جامعه دست پیدا کنیم.
نمایشگاه «اصفهان من کو؟» فرصتی برای درک بهتر آلودگی زیست‌محیطی
دینا عباسی فرد، هنرمند و دانش‌آموز کلاس یازدهم رشته گرافیک، در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر درباره تجربه خود از نمایشگاه گروهی عکس «اصفهان من کو؟» و تأثیر آن بر دیدگاهش نسبت به آلودگی زیست‌محیطی و خشکی زاینده‌رود صحبت کرد.
وی در ابتدا با اشاره به حضور خود در نمایشگاه گفت: این نمایشگاه فرصتی برای دیده شدن و تجربه نقد عکس‌ها بود. هماهنگی‌ها و گرفتن مجوزها سخت بود، اما با تلاش‌های بچه‌ها و همکاری‌هایی که با هم داشتیم، توانستیم این نمایشگاه را راه‌اندازی کنیم. برای من به عنوان یک هنرمند ۱۷ ساله، این تجربه بسیار قشنگ و پر از حس خوب بود.
این نوجوان اصفهانی درباره چگونگی نگاهش به موضوع آلودگی زیست‌محیطی پیش و پس از این تجربه افزود: تا قبل از اینکه بخواهم عکس بگیرم، فکر می‌کردم که آلودگی زیست‌محیطی فقط مربوط به آشغال‌های سطح شهر است، اما بعد از تحقیق و عکاسی متوجه شدم که این یک شاخه وسیع است. آلودگی‌های سطح شهر، کثیفی دیوارها، آلودگی هوا و مشکلاتی مثل خشکی زاینده‌رود، همه جزو آلودگی زیست‌محیطی هستند.
وی درباره یکی از آثار خود در نمایشگاه توضیح داد: عکسی که گرفتم، ترکیبی از زاینده‌رود خشک و آلودگی زیست‌محیطی بود. در این عکس، نصف صورت دختری که ماسک کثیف به صورت دارد، در میان زاینده‌رود خشک قرار دارد. پس‌زمینه‌ی عکس، پل خواجوست که در کنار کادر دیده می‌شود. صورت دختر را سعی کردم که کثیف نشان دهم تا اشاره‌ای به بچه‌های کار داشته باشد و از طریق این تصویر، پیام نیاز به کمک و تغییر را منتقل کنم.
عباسی فرد در ادامه با اشاره به اینکه مسائل زیست‌محیطی در مدارس به‌طور جدی پرداخته نمی‌شود، گفت: در مدارس به نظر من توجه کمی به مسائل زیست‌محیطی می‌شود. خود من هم تا قبل از عکاسی این عکس‌ها، درک عمیقی از آلودگی زیست‌محیطی نداشتم. آموزش این مفاهیم از سنین پایین در مدارس می‌تواند به بچه‌ها کمک کند که از همان ابتدا ایده‌ها و راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات داشته باشند.
ی افزود: برای این نمایشگاه خیلی زحمت کشیدیم تا مشکلات زیست‌محیطی را از دیدگاه خود به نمایش بگذاریم. امیدوارم بازدیدکنندگان از عکس‌ها برداشت شخصی خود را داشته باشند و به فکر پیدا کردن راه‌حل‌هایی برای مشکلات زیست‌محیطی بیفتند. این نمایشگاه نشان‌دهنده این است که باید همگی با هم برای حل مشکلات شهری و زیست‌محیطی تلاش کنیم.
ایده برگزاری نمایشگاه «اصفهان من کو؟» از کجا شکل گرفت
بهار مصطفی پور، معلم هنرستان معتمد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره روند شکل‌گیری این نمایشگاه توضیح داد. وی که خود مسئول گردآوری و ایده‌پردازی آثار این نمایشگاه بوده، اظهارکرد: این نمایشگاه نتیجه تلاش‌های بچه‌های نوجوان و علاقه‌مند به معضلات شهری بود که توانستند با نگاه هنری خود، مشکلات اصفهان را به تصویر بکشند.
نمایشگاه گردان نمایشگاه اصفهان من کو؟، افزود: ایده اصلی من این بود که دانش‌آموزان درک عمیق‌تری از معضلات شهری پیدا کنند و این مشکلات را از زاویه‌ای جدید ببینند. برای شروع، چالش‌هایی مانند مشکلات کم‌آبی، فرونشست زمین، جمعیت پیر و معضل بازنشستگان را در اختیار بچه‌ها گذاشتم. بچه‌ها در گروه‌های مختلف، به موضوعات مختلفی پرداخته و از روش‌های مختلفی مانند عکاسی سورئالیسم، روایی و چیدمان، این معضلات را به تصویر کشیدند.
۳۲ هنرمند نوجوان و بیش از صد عکس برای نمایشگاه
مصطفی پور همچنین از مراحل برگزاری نمایشگاه گفت: در این نمایشگاه، ۳۲ نفر از دو گروه عکاسی ۱ و ۲ شرکت کردند و بیش از صد عکس گرفته شد. با هدف ارائه مفهوم کلی، تنها ۴۰ اثر برای نمایشگاه انتخاب شد. آثار هر کدام از بچه‌ها با شعرهایی همراه بود که خودشان نوشتند و برگرفته از تجربیات و احساساتشان نسبت به معضلات اصفهان بود.
وی همچنین به بازخوردهای مثبت و تأثیرگذار نمایشگاه اشاره کرد و افزود: بسیاری از بازدیدکنندگان اظهار داشتند که سال‌هاست از خشکی زاینده‌رود و مشکلات شهری آگاه هستند، اما این نمایشگاه به آنها این امکان را داد که مشکلات را از دیدگاه دیگری ببینند. آثار بچه‌ها توانستند تأثیر عمیقی بگذارند و حتی برخی از بازدیدکنندگان را به گریه انداخت.
لزوم توجه بیشتر به نمایشگاه‌های هنری در مدارس
در ادامه، این معلم هنرستان به اهمیت پرداختن به مسائل شهری در مدارس اشاره کرد و افزود: متأسفانه در مدارس کمتر به چنین موضوعاتی پرداخته می‌شود. از مسئولین انتظار داریم که به این نوع نمایشگاه‌ها توجه بیشتری داشته باشند تا بتوانیم نسل آینده را درک عمیق‌تری از مسائل شهری آگاه کنیم و آنها را به تفکر و اندیشیدن واداریم.
وی در پایان افزود: این نمایشگاه اولین گام بود و بچه‌ها به این نتیجه رسیدند که می‌توانند با هنر خود به حل مشکلات شهری کمک کنند. امیدوارم که این کار در آینده ادامه یابد و در مقیاس وسیع‌تر به نمایش گذاشته شود. این نمایشگاه نشان‌دهنده قدرت هنر در انتقال پیام‌های اجتماعی و تأثیرگذار است و نشان می‌دهد که حتی نوجوانان هم می‌توانند با دیدی متفاوت به مشکلات نگاه کنند و از هنر خود برای ایجاد تغییر استفاده کنند.
هنر به عنوان ابزاری برای تغییر اجتماعی
نمایشگاه «اصفهان من کو؟» گواهی بر قدرت هنر در بیدار کردن حس مسئولیت‌پذیری نسبت به مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی است. دانش‌آموزان هنرستان معتمد اصفهان، با استفاده از تکنیک‌های عکاسی، توانستند مشکلات پیچیده‌ای چون خشکی زاینده‌رود، آلودگی‌های شهری و معضلات جمعیتی را از دریچه نگاه خود به نمایش بگذارند و پیام‌هایی عمیق و تأثیرگذار منتقل کنند. این پروژه نه‌تنها به عنوان یک تجربه هنری برای آنها مطرح شد، بلکه فرصتی بود برای تغییر نگرش و به چالش کشیدن تصورات پیشین درباره معضلات شهری. همانطور که هنرمندان این پروژه اشاره کردند، توجه به این مسائل از سنین پایین و در محیط‌های آموزشی می‌تواند نسل آینده را برای ایجاد تغییرات مثبت در جامعه آماده سازد. در نهایت، این نمایشگاه بیانگر این نکته است که هر یک از ما، چه به‌عنوان هنرمند و چه به‌عنوان شهروند، مسئولیتی در قبال مشکلات شهری و زیست‌محیطی داریم و باید با همدلی و تلاش مشترک، به دنبال راه‌حل‌هایی برای آینده‌ای پایدار باشیم.
