شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

خبرگزاری مهر شنبه 27 بهمن 1403 - 22:54
محمدجعفر یاحقی در اختتامیه جشنواره فضای مجازی حکیم ابوالقاسم فردوسی گفت: شاهنامه مانند گنجینه‌ای است که هرچه از آن برداریم، کم نمی‌شود، بلکه افزوده می‌شود.

به گزارش خبرنگار مهر، جشنواره فضای مجازی حکیم ابوالقاسم فردوسی شامگاه امروز شنبه ۲۷ بهمن در تماشاخانه سنگلج برگزار شد.

اجرای آئین پایانی را عباس سجادی به عهده داشت، و در طول مراسم هم مرشد علی ناری، با نوای ضرب و زنگ زورخانه سخنرانان را همراهی می‌کرد. سجادی در بخش نخست این آئین، از علیرضا قیامتی دعوت کرد تا پشت میکروفن آمده و پیام جلال خالقی مطلق را قرائت کند. متن پیام خالقی مطلق به این شرح بود:

به نام خداوند جان و خرد، با درود و پیشکش ادب و احترام به حضار این آئین که به نام و یاد فردوسی و شاهنامه او گرد هم آمده‌اند. مگر می‌شود از ایران گفت و از شاهنامه نگفت؟ مگر می‌شود از ایران گفت و از فردوسی نگفت؟ شاهنامه، از نخستین بیت تا آخرین بیت، ستایش ایران است. شاهنامه‌پژوهی و تصحیح شاهنامه برای من هم از عشق به ایران سرچشمه می‌گیرد. در واقع شاهنامه برای من کار نیست، کارنامه است. شغل نیست، مشغله است.

همیشه برای ایرانیان، دو موضوع اهمیت داشته است: یکی، توجه به میهن، فرهنگ، تاریخ، آئین و اسطوره‌های ایرانی؛ و دوم، توجه به زبان و ادبیات پارسی که بزرگ‌ترین پیام شاهنامه برای ایرانیان است. و برای جهانیان هم، توجه به انسانیت، عدل و داد، امنیت و اخلاقیات. البته، پیامی که شاهنامه برای همیشه ایرانیان به صورت روزامد دارد توجه به سرزمین، زبان، فرهنگ، تاریخ و نیک اندیشی ایرانیان است. شاهنامه کهن‌ترین اثر فارسی است که به طور کامل به دست ما رسیده است. می‌توان تأثیر بزرگ این کتاب را بر سراسر ادب پارسی حدس زد. نه تنها مورخان، فرهنگ‌نویسان، حماسه‌سرایان و مؤلفان کتب اخلاق، بلکه اکثر اندیشمندان و شعرای بزرگ زبان پارسی، از آن میان شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، حکیم عمر خیام، شیخ اشراق سهروردی، مولانا، سعدی و حافظ شیرازی، هر یک به نحوی از شاهنامه تأثیر پذیرفته‌اند. شاهنامه بنیان فرهنگ ایران و ایرانی است.

از توجه شما و همه کسانی که برای ارج نهادن به این فرزانه طوس و شاهکارش شاهنامه می‌کوشند، به ویژه مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، سپاسگزارم.

مدیر بنیاد فردوسی طوس

جلال خالقی مطلق، هامبورگ

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

قیامتی پس از قرائت پیام افزود: در گفت‌وگویی که با دکتر خالقی مطلق داشتم، ایشان تأکید ویژه‌ای بر تداوم این جشن‌ها و جشنواره‌ها داشت و پیشنهاد کرد دبیرخانه‌ای دائمی برای این رویدادها تشکیل شود، تا این حرکت تنها یک رویداد مقطعی نباشد، بلکه تداوم و استمرار یابد. ایشان امیدوار بود این مهم محقق شود و برای شاهنامه حرکتی ویژه صورت گیرد.

این استاد دانشگاه سخنانش را با این شعر در ستایش فردوسی به پایان برد:

در خواب شب دوشین، من با شعرا گفتم:

کای یکسره معنی تان با لفظ به همدرسی،

شاعر ز شما بهتر، شعر آنِ که نیکوتر

از طایفۀ تازی وز انجمن فُرسی؟

فریاد برآوردند، یک رویه همه گفتند:

فردوسی و شهنامه، شاهنامه و فردوسی

در ادامه سعید پورابوالقاسم رئیس توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی گفت: جشنواره مجازی ابوالقاسم فردوسی با رویکردی به کلان‌برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در راستای پاسداشت و تقویت اصالت فرهنگی و با نگاه ویژه به نسل جوان شکل گرفته است. با توجه به رشد فضای مجازی و شکاف عمیقی که بین نسل جوان و فرهنگ‌های سنتی ایجاد شده است، وظیفه خود دانستیم که این جشنواره را برگزار کنیم. سعی کردیم از ظرفیت‌های حداکثری و فناوری‌های نوین استفاده کنیم تا این رویداد را به بهترین شکل ممکن سازمان‌دهی کنیم.

وی افزود: مردم ایران هزاران سال است شاهنامه می‌خوانند و با آن همذات‌پنداری می‌کنند. با انتشار اولین فراخوان، آثار فاخری دریافت کردیم که نشان‌دهنده استقبال گسترده مخاطبان بود. این اتفاق می‌تواند در سال‌های آینده نیز تداوم یابد. دغدغه اصلی ما این است که نسل جدید که زمان و انرژی خود را در فضای مجازی صرف می‌کند، فرصت کافی برای دسترسی به محتوای غنی فرهنگی داشته باشد. این جشنواره با مشارکت کنشگران حوزه فضای مجازی و تولید محتوای فاخر، تأثیر قابل توجهی در روند شاهنامه‌شناسی و شاهنامه‌پژوهی داشته است.

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

سخنران بعدی محمدجعفر یاحقی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، عضو پیوسته شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر قطب علمی فردوسی‌شناسی در مشهد بود که ضمن ابراز امیدواری برای تبدیل این جشنواره به حرکتی دائمی و پایدار، سخنانش را با محوریت سنت شاهنامه خوانی آغاز کرد و گفت: قسمت هنری این جشنواره مورد توجه همه دوستان است، اما حوزه تخصصی من نیست. من بیشتر می‌خواهم به سنت شاهنامه‌خوانی اشاره کنم و آرزو می‌کنم که این سنت هم ادامه یابد و هم بتواند خود را با شرایط فعلی فضای مجازی تطبیق دهد. فضای مجازی یک فضای مدرن است که امروز زبان حال ماست. حتی ما به تدریج از فضای مجازی نیز عبور می‌کنیم و وارد عصر هوش مصنوعی می‌شویم. این پدیده جدیدی است که بر سر راه هنر، فرهنگ، ادب و اندیشه قرار گرفته و هنوز مشخص نیست چه تأثیری بر ما خواهد گذاشت. ما باید این پدیده را بشناسیم و به آن مسلح شویم تا در عرصه رقابت‌های جهانی عقب نمانیم و بتوانیم جایگاه خود را حفظ کنیم. این ظرفیت را باید به متخصصان سپرد و امیدوارم صاحب‌نظرانی باشند که در این زمینه بیندیشند و دست ما کلاسیک‌ها را بگیرند و به روزگار امروز بیاورند.

وی در ادامه گفت: نسل جوان و نوجوان امروز به این نیاز دارند. بچه‌ها ذخایر فرهنگی ما هستند و رسالت بزرگی بر عهده دارند. این رسالت را تنها با زبان خود آن‌ها می‌توان منتقل کرد. شاهنامه‌خوانی یک سنت تاریخی و قائم‌به‌ذات فرهنگی است که همیشه ما را در گرد خود نگه داشته است. برای نوجوانان اشاره می‌کنم که کلمه "شاهنامه" به معنای کتاب شاهان است. شاهنامه در معنای عام، تاریخ است؛ تاریخ کتاب شاهان. وقتی می‌گوئیم "شاهنامه"، یعنی کتاب شاعران. شاهان در رأس امور بودند و همه مقیاس‌های تاریخی و تعاریف بشری با این نام هویت پیدا می‌کردند، بدون اینکه به مفهوم شخص شاه باشد. در شاهنامه، تنها شاهی مطرح نیست، بلکه پهلوانان، سپاهیان، مردم، پیشه‌وران، هنرمندان، صنعتگران، موسیقی‌دانان و ادب‌دانان نیز حضور دارند. اندیشه‌های بزرگی در شاهنامه نهفته است که حتی جهان مترقی و متمدن امروز به شدت به آن‌ها نیازمند است: خرد، داد، اندیشه و عقل. این مفاهیم بسیار مهم هستند و همه روزگاران به آن‌ها نیاز دارند، شاید امروز بیش از هر زمان دیگری.

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

این استاد دانشگاه با اشاره به ارزشهای انسانی شاهنامه ادامه داد: در شاهنامه، ظرافت، نیکوکاری، انسان‌دوستی و حیثیت بشری به حدی است که تا فرداهای دور نیز می‌توان از آن بهره برد. شاهنامه مانند گنجینه‌ای است که هرچه از آن برداریم، کم نمی‌شود، بلکه افزوده می‌شود. سخنی معروف درباره قرآن مجید وجود دارد که می‌گوید: "هیچ خشک و تری نیست مگر اینکه در قرآن ذکر شده است." من می‌خواهم از این سخن استفاده کنم و بگویم که هیچ خشک و تری در حوزه فرهنگ ایرانی و بشری نیست که در شاهنامه نیامده باشد. کلیات آنچه در شاهنامه آمده، متعلق به بشریت است، نه فقط به ایران یا فارسی‌زبانان. بنابراین، این گنجینه فرهنگی که در اختیار ماست، هر روز می‌تواند سخنی نو داشته باشد و هر روز می‌توان از آن حرف تازه‌ای بیرون آورد. هر روز می‌توان جشنواره‌ای جدید با چشم‌اندازی تازه تعریف کرد و هر روز می‌توان از زاویه‌ای خاص به جهان نگاه کرد. وظیفه ماست که این گنجینه را بشکافیم و به نسل‌های بعد منتقل کنیم.

یا حقی افزود: وقتی از شاهنامه صحبت می‌کنیم، یعنی از تاریخ صحبت می‌کنیم؛ تاریخی که نه تنها شرح وقایع است، بلکه مجموعه‌ای از حیات فکری و فرهنگی است. قبل از شاهنامه نیز روایت‌های تاریخی وجود داشت و ایران باستان در این زمینه پیشگام بود. شاهنامه‌خوانی یعنی مرور تاریخ، مرور سرگذشت پیشینیان و ایجاد چشم‌اندازی تازه برای آینده. این چیزی است که ما از تاریخ می‌فهمیم. در گذشته، گروه‌هایی به نام "گوسان" وجود داشتند که روایت‌های کهن را برای نسل‌های بعد نقل می‌کردند. این روایت‌ها در دوره‌های بعد به صورت کتاب‌هایی مانند "خدای‌نامه" یا "کتاب شاهان" تدوین شدند. در دوره اسلامی، این سنت با قصه‌خوانی و روایت‌های محدثین درآمیخت و گسترش یافت. قبل از نظم شاهنامه، این روایت‌ها به نثر بودند و سپس به عربی و فارسی ترجمه شدند و بستر را برای شاهنامه فردوسی فراهم کردند. فردوسی این روایت‌ها را به نظم درآورد و ستونی نیرومند و مستحکم از فرهنگ و تاریخ ما را در اختیار ما قرار داد.

وی سپس به نقالی و سنتهای ایرانی پرداخت و گفت: بعد از شاهنامه، روایت‌های تاریخی و فرهنگی شکل تازه‌ای به خود گرفتند. برخی روایت‌ها مستقیماً از متن شاهنامه خوانده می‌شدند و برخی دیگر با تخیل و افزودن شاخ و برگ‌های جدید، به شکل نقالی و نمایشی اجرا می‌شدند. این سنت نقالی و شاهنامه‌خوانی تا امروز ادامه یافته و اخیراً شاهد توجه خاصی به آن هستیم. امروز، تلفیقی از شاهنامه‌خوانی و نقالی با هنرهای نمایشی انجام می‌شود که بسیار تأثیرگذار است. این سنت‌های فرهنگی، مانند نوروز و دیگر جشن‌های ملی، ما را به گذشته‌های دور متصل می‌کنند و هویت فرهنگی ما را حفظ می‌کنند. این سنت‌ها باید ادامه یابند و با ابزارهای مدرن، مانند فضای مجازی و هوش مصنوعی، به نسل جوان منتقل شوند. نسل امروز باید با خودآگاهی و شناخت از فرهنگ خود، روی پای خود بایستد. امیدوارم هنرمندان ما بتوانند این سنت‌ها را به روز کنند و با زبان امروز به نسل جوان انتقال دهند.

سپس محمد یگانه فرزند حاج حسین یگانه که بخشی خراسان بود روی سن آمد و به اجرای برنامه شاهنامه خوانی با ساز و موسیقی پرداخت.

بهمن نامور مطلق _زبان شناس و نشانه شناس و استاد دانشگاه شهید بهشتی و معاون پژوهشی خانه هنرمندان ایران_ سخنران بعدی بود، که سخنانش را درباره شاهنامه به عنوان یک اسطوره متن آسیایی و بامحوریت تکثیر شاهنامه در نشانه‌ها و هنرهای مختلف آغاز کرد و گفت: شاید کمتر کتابی به اندازه شاهنامه، پس از انجیل و قرآن، تکثیر شده باشد. شاهنامه نه تنها در ادبیات، بلکه در هنر و دیگر اشکال بیانی نیز تکثیر شده است. شاهنامه نه تنها شخصیت‌های اسطوره‌ای دارد، بلکه خود متن شاهنامه نیز به عنوان یک اسطوره مطرح است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: برای ما ایرانی‌ها، شاهنامه مانند یک "رمز کل" است. هر جامعه‌ای یک رمز کل یا دال مرکزی دارد که فرهنگ آن جامعه بر اساس آن معنا می‌یابد. شاهنامه برای ما ایرانی‌ها این رمز کل است؛ یعنی دستگاه هویت‌سنجی فرد و جامعه ماست. باید ببینیم که هویت ما چقدر با شاهنامه منطبق است و چقدر از آن دور یا نزدیک هستیم. وقتی از رمز کل صحبت می‌کنیم، یعنی باید نوع زندگی و حکمرانی خود را با آن تنظیم کنیم. فردوسی در شاهنامه، الگوی شهریاری را مطرح می‌کند. برای مثال، کشته شدن سهراب نشان‌دهنده این است که اگر شهریار مطلوبی وجود داشت، این اتفاق نمی‌افتاد. کیکاووس می‌توانست از این جلوگیری کند، اما نکرد. شاهنامه بر شهریاری تأکید دارد و به ما مدل‌هایی برای حکمرانی ارائه می‌دهد. اگر شهریاری درست باشد، بسیاری از مشکلات حل می‌شوند.

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

وی افزود: شاهنامه هنوز ناشناخته‌های بسیاری دارد. علیرغم اینکه کارهای زیادی درباره شاهنامه انجام شده است، هنوز جای پژوهش‌های بیشتری دارد. ملت ایران هیچ کتابی را به اندازه شاهنامه نخوانده و نشنیده است. باید از این توجه ویژه به شاهنامه قدردانی کنیم. اساتید بزرگی مانند آقای صالح‌پور و آقای دکتر صادقی کارهای ارزشمندی درباره شاهنامه انجام داده‌اند، اما هنوز شاهنامه ناشناخته‌های زیادی دارد.

نامور مطلق ادامه داد: شاهنامه نه تنها برای ما ایرانی‌ها، بلکه به عنوان یک مدل برای آسیا مطرح است. در جهان اسلام، دو مدل شرقی و غربی وجود دارد. مدل شرقی، مدل ایرانی است و مدل غربی، مدل مصری. مدل مصری کاملاً عربی شد و کشورهایی مانند لیبی، تونس، مراکش و آندلس نیز عربی شدند. اما مدل ایرانی متفاوت بود. ایرانی‌ها اسلام را پذیرفتند، اما زبان و فرهنگ خود را حفظ کردند. این مدل ایرانی به دیگر کشورهای مسلمان نیز گسترش یافت. برای مثال، در مالزی، تاجران ایرانی با کلام خود مردم را مسلمان کردند و به آن‌ها گفتند که می‌توانند زبان و فرهنگ خود را حفظ کنند.

او در ادامه گفت: فردوسی جایگاهی بسیار بالاتر از حفظ زبان فارسی دارد. او نه تنها زبان فارسی، بلکه زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر را نیز تحت تأثیر قرار داد. ترک‌ها نیز به فردوسی مدیون هستند، زیرا اگر مسلمان شدند، زبان و فرهنگ خود را حفظ کردند. باید فردوسی را بیش از پیش بشناسیم و از او استفاده کنیم. شاهنامه هنوز ناگفته‌های بسیاری برای ما دارد.

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

در ادامه آئین تقدیر از داوود فتحعلی بیگی برای یک عمر فعالیت هنری در زمینه هنر آئینی انجام گرفت. او در سخنان کوتاهی از اساتید تشکر کرد و به توضیح تغییر در سنت نقالی پرداخت و تغییرات نقالی در چین را با توجه به تغییرات شیوه زندگی نوین برای حاضرین تشریح کرد و گفت: دولت و بزرگان ما باید شرایط عرضه و به‌روزرسانی این هنرها را فراهم کنند. سال‌های پیش، جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی را برگزار کردیم، اما این اقدام، علی‌رغم ضرورت آن، کافی نبود. خوشحالیم که رفته‌رفته موجی برای توجه به این هنرها ایجاد شده و زمینه‌های لازم فراهم شده است. چرا نباید رشته‌های نمایش‌های آئینی و سنتی و نمایش‌های ایرانی را در دانشگاه‌ها ایجاد کنیم؟ این اقدام ضروری است. جوانان و نوجوانان ما باید با فرهنگ ملی خود آشنا شوند، زیرا این آشنایی به رشد شخصیتی و روانی آن‌ها کمک می‌کند و اعتماد به نفس آن‌ها را افزایش می‌دهد. این یک نیاز اساسی است که همه باید آن را یاد بگیرند.

پس از او محمدمهدی احمدی مشاور وزیر ارشاد پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من فقط دو نکته را عرض می‌کنم، یکی اینکه آقای صالحی به دلیل مشغله‌های کاری نتوانستند تشریف بیاورند، بنابراین ترجیح دادم من نیز بنشینم و از صحبت‌های علمی استفاده کنم و پیشنهادهایی که مقام‌های اجرایی باید دریافت کنند، بهتر است زودتر مطرح شوند. بنابراین، اجازه دهید من سخنرانی نکنم و بیشتر از اهل علم استفاده کنیم. صحبت‌های ما در مورد فردوسی تکرار مکررات است و بهتر است استادان سخن بگویند.

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

وی افزود: نکته دوم مربوط به دوران مسئولیتم به عنوان رایزن فرهنگی ایران در اسپانیا است. در آن زمان، شاهنامه فردوسی که به زبان فرانسوی ترجمه شده بود، توسط یکی از دوستانم که به زبان فرانسوی تسلط داشتند، به اسپانیایی ترجمه شد و در چند جلد منتشر گردید. در مراسم رونمایی این ترجمه، آقای دکتر خاویر، معاون بین‌المللی دانشگاه مادرید، با نگاهی اجمالی به شاهنامه، به من گفت: شما ایرانی‌ها چون به قیامت اعتقاد دارید، باید در قیامت پاسخگوی فردوسی باشید. از او پرسیدم چرا؟ او پاسخ داد: این وزنه علمی و فرهنگی که شما در حوزه مفاخر خود مانند فردوسی دارید، باید در دنیا حرف اصلی را بزند. خواص این موضوع را می‌دانند، اما افکار عمومی هنوز به این وزنه علمی و فرهنگی شما پی نبرده‌اند و بخشی از این کوتاهی بر عهده خود شماست.

در آن زمان، به عنوان رایزن فرهنگی، متوجه شدم که حتی در اسپانیا نیز اسلام را معادل عرب‌ها می‌دانند. وقتی می‌گوئیم مسلمان، آن‌ها فکر می‌کنند عرب. متأسفانه این نگرش هنوز وجود دارد.

در ادامه اردشیر صالح پور به خواندن بیانیه داوران جشنواره پرداخت و گفت: پیش از اینکه به نیابت و حسب وظیفه، به عنوان عضو کوچک‌تر هیئت داوران، بیانیه را خدمت حضار ارجمند و اصحاب رسانه عرض کنم، می‌خواهم نکته‌ای را یادآوری و تأکید کنم که اتفاقاً در سخنان اساتید ارجمند، از جمله آقای دکتر یاحقی عزیز و آقای دکتر نامور گرامی، نیز به آن اشاره شد. شاهنامه چراغی همیشه فروزان و شعله‌ای همیشه گرم و بی تخفیف برای ایرانیان است. درباره ساحت و منزلت شاهنامه بسیار سخن گفته شده، اما اجازه دهید با الهام از هفت‌خان رستم و هفت‌خان اسفندیار، هفت مؤلفه قدرت نرم‌افزاری را نیز یادآور شوم:

۱. قدرت نرم‌افزاری نه پول است و نه زور.

۲. بر ذهنیت جامعه سرمایه‌گذاری می‌کند.

۳. برای همگان جذاب است و جذابیت دارد.

۴. سریع منتقل می‌شود.

۵. غیرمستقیم اهداف خود را پیش می‌برد.

۶. تبلیغات است، نه سیاست.

۷. موج ایجاد می‌کند و به آسانی گسترش می‌یابد و حتی به سرعت به یک اپیدمی تبدیل می‌شود.

این قدرت، فناوری نوینی است که ما در برابر امواج و شرایط آن قرار گرفته‌ایم. ایرانی‌ها در تاریخ، فرهنگ و هنر خود، از نوادر اقوام و ملل هستند که دارای قدرت خلاقه‌ای بی‌نظیر در فرهنگ خود هستند. این فرهنگ دارای نوعی پویایی و دینامیسم است که همواره توانسته در عرصه‌ها و بزنگاه‌های مختلف تاریخی، حیات فرهنگی خود را ادامه دهد. یکی از نمونه‌های بارز این پویایی، حکیم فرزانه توس، فردوسی بزرگ است که در شرایط تحول تاریخی، استراتژی جدیدی برای حیات سیاسی و اجتماعی ایران ارائه کرد.

وی افزود: ما امروز در شرایط تحولات فناوری نوین جهانی قرار داریم. ملتی با پشتوانه غنی و بی‌مانند فرهنگ ایرانی و شکوفایی تمدن اسلامی، باید از این قدرت خلاقه استفاده کند و راه‌ها، روش‌ها و هنجارهای خود را برای تداوم فرهنگ به کار گیرد. امروزه امواج فناوری به شدت در ریه‌های ما نفس می‌کشند و حتی پیش از خود حیات ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. هر ایرانی شب‌ها با موبایل می‌خوابد و صبح‌ها اولین کاری که می‌کند، روشن کردن موبایل است. به تمثیل می‌توان گفت که این موبایل، همان جام جمشید یا جام کیخسرو است. ما در این رسانه کوچک می‌توانیم جهان را رصد کنیم و چه بهتر که خودمان و فرهنگمان را با دنیای نوین و فناوری‌های نوین تطبیق دهیم تا از قافله پیشرفت عقب نمانیم.

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

او سپس به قرائت بیانیه هیئت داوران جشنواره مجازی حکیم ابوالقاسم فردوسی پرداخت:

شاهنامه، بن‌مایه هویت ملی و فرهنگی و شناسنامه ملت ایران است. این اثر سترگ، دو ارزش یگانه را برای ایرانیان به ارمغان آورده است: زبان فارسی و فرهنگ ایرانی. شاهنامه، درخت کهن تمدن ایرانی را آبیاری کرده و ریشه‌های آن را استوار ساخته است. فردوسی، فرهنگ، زبان، تاریخ و حماسه ایرانیان را با شاهنامه ابدی ساخت و هویت ملی و تمدن ایرانی را در عرصه جهانی به نمایش گذاشت. شاهنامه، هزاران اندیشه گوناگون را در خود جای داده و ارزش شاهنامه به زنده‌نگه‌داشتن نام و نشان ایرانیان است. شاهنامه ما ایرانیها را به باور از خویشتن رساند تا خود را صاحب هویت و هستی فرهنگی بدانیم و خود را مستقل بدانیم.

از جمله ویژگی‌های ارزشمند شاهنامه، ایران‌شناسی است که با مطالعه آن، می‌توان به گذشته فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی ایرانیان دست یافت. فن بیان و توصیف‌های بی‌نظیر، و ایجاز در هر سخن از شاهکارهای فردوسی است. تصویرگری‌های فردوسی در شاهنامه، معجزه کلمه و کلام است. کلیدواژه‌های جذاب و اثربخش، مخاطب‌سنجی و ایراد سخن به اقتضای حال و مقام، از ویژگی‌های زبان حکیم فرزانه طوس است. که با صدای بلند بیان می‌کند:

تو این را دروغ و فسانه مدان،

به یکسان روش در زمانه مدان

از او هرچه اندر خورد با خرد

دگر بر ره رمز معنا برد

فردوسی روایت‌های شاهنامه را برای سرگرمی تدوین نکرده است، او مفاهیم و مضامین اخلاقی، اجتماعی و تربیتی را در قالب روایت به مؤثر ترین روش به ذهن خواننده انتقال می‌دهد. کدام اثر ادبی را سراغ داریم که این‌گونه تمامی هنرها را برای خلق در خود یکجا پوشش دهد؟

هدف از این جشنواره تخصصی، بازگو کردن درون‌مایه‌های ارزشمند شاهنامه است تا مدیران و اصحاب فرهنگ کشور، برای حمایت از تولید و نشر محتواهای مؤثر و جریان‌ساز در معرفی و تقویت هنر و هویت ایرانی-اسلامی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کنند. تا ضمن پاسداشت و تقویت اصالت و هویت ایرانی-اسلامی، کنشگری و میدان‌داری مردم را در آفرینش‌ها و فعالیت‌های فرهنگی ایجاد گردد. روایت‌های حماسی شاهنامه فردوسی و دیگر آثار ارزشمند فاخر ادبی ایران‌زمین، در انتظار یک سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری فراگیر است، تا نسل جوان جامعه با این دستاوردهای ماندگار و پرارزش ادبی خود آشنا و از آن بهره‌مند گردند.

شایسته است مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای بهره‌گیری از این تولیدات ارزشمند، کاربست فناوری‌های نوین را برای انتقال میراث ارزشمند ایرانی به مردم، به ویژه نسل جوان، پایه‌گذاری کنند. امروزه، استفاده از فضای مجازی به عنوان ابزاری مؤثر برای انتقال مفاهیم ملی و هویتی در حوزه فرهنگ‌سازی است. امید است این جشنواره، با دریافت و نشر آثار در فضای مجازی، موجب بهبود ارزش‌ها و باورهای نسل جوان در حوزه مؤلفه‌های هویتی کشور باشد.

هیئت داوران جشنواره مجازی حکیم ابوالقاسم فردوسی، ضمن تقدیر ویژه از حمایت‌های رئیس محترم مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، جناب آقای مهندس سعید پورابوالقاسم، و دبیران محترم بخش‌های مختلف جشنواره، آقایان دکتر محمود جعفریه دهقی، دکتر علیرضا قیامتی، استاد جمال رحمتی و خانم پریسا سیمین‌مهر، و همچنین تمامی شرکت‌کنندگان و تلاشگران عرصه فرهنگ و هنر ایران، توصیه‌های زیر را ارائه و پیشنهاد می‌کند:

۱. راه‌اندازی دبیرخانه دائمی جشنواره مجازی حکیم ابوالقاسم فردوسی و برگزاری سالانه و منظم دوره‌های بعدی این جشنواره.

۲. آموزش‌محور بودن جشنواره، به‌گونه‌ای که قبل و بعد از انتشار آثار، برنامه‌های آموزشی مرتبط برگزار شود.

۳. چاپ و انتشار آثار منتخب بخش‌های تصویرسازی و متون مکتوب جشنواره.

۴. ایجاد بخش مد و لباس که در کنار بخش‌های دیگر جشنواره می‌تواند مؤثر باشد.

هیئت داوران جشنواره مجازی حکیم ابوالقاسم فردوسی: استاد داوود فتحعلی‌بیگی، دکتر قطب‌الدین صادقی، دکتر محمدحسین ناصربخت، دکتر کمال طباطبایی و بنده، اردشیر صالح‌پور

شاهنامه گنجینه ای است که هرچه از آن برداریم کم نمی شود

در ادامه و بعد از بخش نقالی تیراندازی آرش در البرز کوه، به برگزیدگان در بخش‌های مختلف ذکر شده جوایزی اهدا شد.

منبع خبر "خبرگزاری مهر" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.