سیاره مشتری و ۷۹ ماه آن همواره موردتوجه محققان بوده‌اند. از سال‌ها پیش، فضاپیماهای مختلف تصاویر بی‌نظیری از طوفان‌ها و فعالیت‌های جوی این سیاره به زمین ارسال کرده‌اند. در حال حاضر یک تحقیق جدید از ناسا به بررسی علل اصلی طوفان‌های قطبی مشتری می‌پردازد که شباهت‌های بسیاری با جریان‌های اقیانوسی روی زمین دارند.
به گزارش همشهری آنلاین، باوجود فاصله عظیم میان زمین و مشتری، تحقیقات جدید نشان می‌دهند پدیده‌های طبیعی و فیزیکی این سیاره شباهت‌های زیادی به فرآیندهای جوی و اقیانوسی در کره زمین دارند. این یافته‌ها توسط تیمی از محققان با استفاده از تصاویر فضاپیمای جونو (Juno) کشف شده‌اند.
طوفان‌های قطبی عظیم مشتری که میلیون‌ها کیلومتر دورتر از ما در جریان هستند، اکنون در کانون توجه محققان قرار دارند. این پژوهش‌ها نه‌تنها درک بهتری از سیاره مشتری به ما می‌دهند، بلکه می‌توانند سرنخ‌هایی از چگونگی عملکرد نیروهای طبیعی روی زمین نیز به همراه داشته باشند.
پژوهش اخیر با استفاده از تصاویری که فضاپیمای جونو از قطب‌های مشتری به زمین ارسال کرده، نشان می‌دهد طوفان‌های عظیم قطبی این سیاره تحت‌تأثیر نیروهای فیزیکی مشابه به فرآیندهای اقیانوسی هستند. این طوفان‌ها که قطر آن‌ها بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر است، در حال حاضر در هر دو قطب مشتری فعال هستند. این پژوهش‌ها ابتدا با تحلیل تصاویر ارسالی و سپس با استفاده از مدل‌های علمی مختلف به یک نتیجه شگفت‌انگیز رسیده‌اند: طوفان‌های قطبی مشتری در واقع به نیروهای مشابه با گرداب‌های اقیانوسی برمی‌گردند.
همرفت مرطوب
محققان در این پژوهش با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته و مدل‌های فیزیکی توانستند نشان دهند جریان‌های هوای گرم در لایه‌های بالای جو مشتری نقش اصلی در بروز این طوفان‌ها دارند. این فرآیند که به نام «همرفت مرطوب» شناخته می‌شود، باعث می‌شود هوای گرم و کم‌چگال به سمت بالا حرکت کند و به طوفان‌های عظیم و پیچیده منجر شود. در واقع، طوفان‌ها و گرداب‌ها در قطب‌های مشتری همانند جریان‌های اقیانوسی بر اثر همین فرآیندها به وجود می‌آیند.
آنچه این تحقیق را جالب‌تر می‌کند، شباهت‌های غیرقابل‌انکار میان این طوفان‌ها و پدیده‌های جوی روی زمین است. این طوفان‌ها شباهت زیادی به گرداب‌ها و جریان‌های اقیانوسی دارند که در اقیانوس‌های زمین مشاهده می‌شوند. به گفته لیدا سیگلمن، فیزیکدان اقیانوسی، بررسی چنین پدیده‌هایی در سیاره‌ای مانند مشتری می‌تواند به درک بهتری از فرآیندهای مشابه در زمین منجر شود. این شباهت‌ها حتی به محققان کمک می‌کند تا درک بهتری از نحوه انتقال انرژی در جو و اقیانوس‌های زمین پیدا کنند.
آینده پژوهش‌های فیزیکی
این پژوهش نه‌تنها در زمینه سیاره‌شناسی بلکه در فیزیک اقیانوسی و جوی نیز حائز اهمیت است. درک سیستم انرژی در مشتری می‌تواند به محققان کمک کند تا مسیرهای جدیدی برای مطالعه پدیده‌های طبیعی زمین بیابند. همچنین این کشفیات می‌توانند به پاسخ‌گویی به سوالات بزرگ‌تری درباره نحوه عملکرد نیروهای طبیعی در سیارات دورتر از زمین کمک کنند.
دریچه‌ای جدید به دنیای فیزیک و اقیانوس‌شناسی
پژوهش‌های جدید از مشتری و طوفان‌های عظیم قطبی آن دریچه‌ای جدید به دنیای فیزیک و اقیانوس‌شناسی گشوده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که فرآیندهایی که در سیاره مشتری رخ می‌دهند، شباهت‌های زیادی با فرآیندهای طبیعی روی زمین دارند. این شباهت‌ها می‌تواند به محققان کمک کند تا نحوه عملکرد نیروهای طبیعی را هم در کره زمین و هم در سیارات دیگر به درک بهتری برسانند. ازاین‌رو، این پژوهش‌ها نه‌تنها برای دانشمندان بلکه برای علاقه‌مندان به علم و فضا جذاب و هیجان‌انگیز است.
