کشت سود یکی از روش‌های محبوب در دنیای دیفای (DeFi) برای کسب درآمد از دارایی‌های دیجیتال است. در این روش، کاربران دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی یا پروتکل‌های وام‌دهی قفل کرده و در ازای آن، سود دریافت می‌کنند. این سود معمولاً از کارمزد تراکنش‌ها یا بهره وام‌های پرداختی توسط سایر کاربران تأمین می‌شود.
در این مقاله، انواع مختلف کشت سود را بررسی می‌کنیم و به مزایا و معایب آن می‌پردازیم. در کنار بررسی سودآوری این روش، به چالش‌های احتمالی آن نیز اشاره خواهیم کرد. هدف این است که دیدگاه جامعی درباره کشت سود ارائه دهیم تا بتوانید با آگاهی کامل در این حوزه سرمایه‌گذاری کنید.
کشت سود (معادل فارسی Yield Farming) روشی برای کسب پاداش از ارزهای دیجیتال سپرده‌گذاری‌شده است. به‌جای نگهداری صرف دارایی‌های کریپتو، کاربران می‌توانند ارزهای خود را در آن دسته از پلتفرم‌های دیفای که مخصوص این کار هستند قفل کنند و سود بگیرند. استیکینگ هم یکی از روش‌های کشت سود است، اما کل آن نیست.
پروژه‌ها این پاداش‌ها را به افراد می‌دهند تا به‌طور موقت از دارایی‌هایشان استفاده کنند. معمولاً پروژه‌ها از سپرده‌ها برای افزایش نقدینگی استفاده می‌کنند، اما کاربردهای دیگری مانند استیکینگ نیز وجود دارد.
نقدینگی عمیق یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها برای هر بازار مالی است، چرا که این ویژگی امکان انجام سریع و کارآمد معاملات مالی را فراهم می‌آورد. کشت سود استراتژی مناسبی برای افزایش نقدینگی است. پروژه‌های جدید می‌توانند نقدینگی خود را با این روش آغاز کنند و پروژه‌های معتبر که نقدینگی آن‌ها کاهش یافته، می‌توانند با ارائه مشوق‌های سخاوتمندانه نقدینگی پروژه را افزایش دهند.
فرایند کشت سود، با اینکه از پروتکلی به پروتکل دیگر ممکن است متفاوت باشد، به‌طور کلی شامل کاربرانی است که به‌عنوان تأمین‌کنندگان نقدینگی یا کشت‌کنندگان سود شناخته می‌شوند و توکن‌ها را در یک اپلیکیشن دیفای قرار می‌دهند.
بیشتر بخوانید: دیفای چیست
در ازای این کار، آن‌ها پاداش‌هایی به‌صورت توکن‌های آن پروتکل دریافت می‌کنند. این توکن‌ها در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شوند که به‌طور خودکار به کاربران پاداش می‌دهد، به شرطی که شرایط خاصی را برآورده کنند. معمولاً پاداش‌ها به‌صورت درصد بازده سالانه (APY) نمایش داده می‌شود که معمولاً به‌صورت آنی پرداخت می‌شود.
بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند چیست
کشت سود در چهار نوع قابل انجام است و کشت‌کنندگان سود می‌توانند یک یا هر چهار مورد را انتخاب و کسب سود کنند. این چهار مورد شامل تأمین نقدینگی، وام‌دادن، وام‌گرفتن و استیکینگ می‌شود.
بازار ارزهای دیجیتال به اندازه بازار سهام نقدینگی ندارند. تأمین‌کنندگان نقدینگی توکن‌های خود را در صرافی‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند تا به معامله‌گران کمک کنند که به‌راحتی وارد یا از موقعیت‌های معاملاتی خارج شوند
صرافی‌ها هزینه‌ای را از معاملات دریافت می‌کنند که به تأمین‌کنندگان نقدینگی پرداخت می‌شود. به‌طور جایگزین، تأمین‌کنندگان نقدینگی ممکن است توکن‌های جدید استخر نقدینگی (LP) دریافت کنند.
بیشتر بخوانید: استخراج نقدینگی چیست
یک کشت‌کننده سود وقتی وام‌دهنده می‌شود که ارزهای دیجیتال خود را از طریق قرارداد هوشمند و پلتفرم‌هایی مانند کامپاند (Compound) یا آوه (Aave) به وام‌گیرندگان قرض دهد. در مقابل، سود خود را از بهره‌ای که از وام‌گیرنده دریافت می‌شود، به‌دست می‌آورد.
در طرف دیگر، وام‌گیرندگانی هستند که یکی از توکن‌های یک جفت ارز را به‌عنوان وثیقه استفاده کرده و توکن دیگر جفت را قرض می‌گیرند. این کار به کاربران امکان می‌دهد که با ارز قرضی خود سود کسب کنند. به این معنا که کشت‌کننده سود دارایی اولیه خود را حفظ می‌کند، که ممکن است ارزش آن افزایش یابد، و در عین حال از توکن‌های قرضی خود سود می‌برد.
در بلاک چین‌های اثبات سهام (PoS)، کاربر در صورتی که ارز دیجیتال خود را در استخر استیکینگ یا یک اعتبارسنج که پاداش می‌دهد استیک کند، پاداش دریافت می‌کند. این پاداش بسته به طرح پرداخت و میزان استیک شده متغیر است.
یکی دیگر از دلایل تبدیل شدن به استیکر، کسب بازده‌های مرکب است. هر بازده‌ای که کسب می‌شود، می‌تواند به استیک موجود شما اضافه شود تا از طریق بازده مرکب، سود شما افزایش یابد. تأمین‌کنندگان نقدینگی نیز می‌توانند این کار را با افزودن سودهای خود به استخر و افزایش نقدینگی انجام دهند.
بیشتر بخوانید: استیکینگ چیست
کشت سود همانطوری که از اسمش هم پیداست، مفهوم مثبتی است و مزایای زیادی به همراه دارد. از جمله مهم‌ترین این مزایا به شرح زیر است:
به‌جای اینکه فقط دارایی‌های خود را نگه دارید، می‌توانید دارایی‌های خود را به کار بیندازید و بدون اینکه نیاز به معامله‌گری فعال داشته باشید، درآمد غیرفعالی کسب خواهید کرد.
کشت سود به معاملات کارآمد کمک کرده و میزان لغزش قیمت را در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) کاهش می‌دهد. با تأمین نقدینگی، کاربران نقشی اساسی در عملکرد اکوسیستم دیفای ایفا می‌کنند.
برخی از پروژه‌های دیفای بازده‌های جذابی ارائه می‌دهند که از ابزارهای مالی سنتی فراتر می‌روند. بسته به شرایط بازار، کاربران می‌توانند بازده‌های قابل‌توجهی از سرمایه خود کسب کنند.
کاربران می‌توانند دارایی‌های دیجیتالی خود را در چندین پروتکل دیفای مختلف و استخرهای نقدینگی توزیع کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های خود را کاهش دهند و بازده بالاتری کسب کنند.
انعطاف‌پذیری در استراتژی‌ها به کاربران این امکان را می‌دهد که با توجه به شرایط بازار و اهداف مالی خود، استراتژی‌های مختلفی را برای بهینه‌سازی بازده انتخاب کنند. این استراتژی‌ها شامل وام‌دهی به دیگران در پلتفرم‌های دیفای، استیکینگ دارایی‌ها برای دریافت پاداش و تأمین نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) می‌شود.
هریک از این روش‌ها می‌تواند به‌طور مستقل یا به‌طور ترکیبی استفاده شود تا به بیشترین بازده ممکن دست یابند.
کشت سود با وجود مزایای فراوان، ریسک‌ها و معایبی نیز دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. در ادامه معایب کشت سود را می‌بینیم که می‌توانند به کاهش بازده سرمایه‌گذاری یا از دست دادن کل سرمایه منجر شوند.
پروتکل‌های دیفای بر اساس قراردادهای هوشمند ساخته می‌شوند و اگر این قراردادها دچار باگ یا آسیب‌پذیری باشند، هکرها می‌توانند از آن سوءاستفاده کرده و وجوه سپرده‌شده از دست خواهند رفت.
بازده‌ها همواره تحت تأثیر تغییرات عرضه و تقاضا قرار دارند و به همین دلیل پیش‌بینی میزان پاداش در آینده کار دشواری است. هرچه تعداد کاربران بیشتری به یک پلتفرم وارد شوند و نقدینگی بیشتری تأمین شود، میزان بازده ممکن است کاهش یابد.
این موضوع به این دلیل رخ می‌دهد که سود میان تعداد بیشتری از تأمین‌کنندگان نقدینگی توزیع می‌شود و در نتیجه، سهم هر فرد از پاداش‌ها کمتر خواهد شد. بنابراین، افرادی که وارد کشت سود می‌شوند باید به پویایی بازار و احتمال کاهش بازده‌ها توجه داشته باشند.
قیمت ارزهای دیجیتال می‌تواند نوسانات زیادی داشته باشد که بر ارزش پاداش و دارایی‌هایی که سپرده‌گذاری کرده‌اید تأثیر می‌گذارد. اگر قیمت توکنی که پاداش شما در آن پرداخت می‌شود به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد، ممکن است تمام سود شما از بین برود.
در نگاه اول، کشت سود و استیکینگ ممکن است مشابه به نظر برسند. هر دو شامل قفل‌کردن ارز دیجیتال برای کسب پاداش هستند. اما این دو روش اهداف متفاوتی داشته و از نظر میزان ریسک و بازدهی با یکدیگر تفاوت دارند.
استیکینگ شبیه یک حساب پس‌انداز بلندمدت است. شما توکن‌های خود را (معمولاً کوین‌های مبتنی بر اثبات سهام مانند اتریوم، سولانا یا کاردانو) قفل می‌کنید تا به امنیت شبکه بلاک چین کمک کنید و در ازای آن، بازدهی ثابتی دریافت می‌کنید. این روش قابل پیش‌بینی، نسبتاً ایمن و بدون نیاز به مدیریت فعال است.
در مقابل، کشت سود بیشتر شبیه سرمایه‌گذاری در بازار سهام است. شما دائماً سرمایه خود را بین استخرهای نقدینگی یا پروتکل‌های وام‌دهی جابه‌جا می‌کنید تا بیشترین بازدهی ممکن را به دست آورید. سود حاصل از کشت سود می‌تواند به‌مراتب بیشتر از استیکینگ باشد، اما ریسک‌های آن نیز به همان اندازه بالاتر است؛ نوسانات قیمت، زیان ناپایدار و آسیب‌پذیری‌های قراردادهای هوشمند می‌توانند روی درآمد شما تأثیر بگذارند.
به‌طور خلاصه، استیکینگ یک روش غیرفعال و پایدار است، درحالی‌که کشت سود روشی با ریسک و پاداش بیشتر محسوب می‌شود. اگر به‌دنبال درآمدی ثابت و قابل پیش‌بینی هستید، استیکینگ گزینه بهتری است. اما اگر حاضر به پذیرش ریسک بیشتری برای دستیابی به سود بالاتر هستید، کشت سود می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
کشت سود می‌تواند راهی سودآور برای کسب بازده در بازار ارزهای دیجیتال باشد، اما در عین حال یکی از پرریسک‌ترین فعالیت‌ها نیز محسوب می‌شود. حتی اگر از پروتکل‌های معتبر دیفای برای کشت سود استفاده کنید، همچنان خطراتی مانند نقص در قراردادهای هوشمند و حملات هکری وجود دارد که ممکن است منجر به از دست رفتن کامل سرمایه شما شود.
علاوه بر این، میزان سودی که از کشت سود کسب می‌کنید، تا حد زیادی به قیمت توکنی بستگی دارد که به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنید. اگر ارزش این توکن کاهش یابد، بازده شما نیز به‌شدت افت خواهد کرد.
همچنین، سودی که امروز دریافت می‌کنید ممکن است فردا همان مقدار نباشد. معمولاً بازدهی بالا در طول زمان کاهش می‌یابد، زیرا با ورود تعداد بیشتری از سرمایه‌گذاران به یک پلتفرم پربازده، میزان سود توزیع‌شده نیز کمتر می‌شود.
اگر توانایی پذیرش این ریسک را دارید، کشت سود می‌تواند روشی هیجان‌انگیز برای کسب درآمد از ارزهای دیجیتال باشد. بااین‌حال، حتماً تحقیقات لازم را انجام دهید و هرگز بیشتر از توان مالی خود سرمایه‌گذاری نکنید.
کشت‌کنندگان سود برای بهینه‌سازی بازده دارایی‌های خود، از پلتفرم‌های مختلف دیفای استفاده می‌کنند. این پلتفرم‌ها روش‌های متنوعی برای وام‌دهی و وام‌گیری از استخرهای نقدینگی ارائه می‌دهند. در ادامه، ۸ مورد از محبوب‌ترین پروتکل‌های کشت سود را معرفی می‌کنیم.
| پلتفرم | بلاک چین | ویژگی‌های کلیدی | مزایای کشت سود |
|---|---|---|---|
| آوه | اتریوم، پالیگان، آوالانچ، بی‌ان‌بی چین، ZKSync Era | وام‌دهی و استقراض، وام‌های فوری، نرخ بهره متغیر و ثابت، گزینه‌های بیمه | کسب سود از دارایی‌های سپرده‌گذاری‌شده، امنیت بالا و غیرامانی، حاکمیت اجتماعی |
| یرن فایننس | اتریوم | بهینه‌سازی خودکار سود، خزانه‌ها، استراتژی‌های وام‌دهی | سود خودکار، درآمد غیرفعال با حداقل مدیریت، بازدهی بالقوه بالا |
| کامپاند | اتریوم | وام‌دهی و استقراض الگوریتمی، نرخ بهره پویا، توکن‌های cToken | کسب سود از سپرده‌ها، مشارکت در حاکمیت، بدون کارمزد معاملات |
| یونی سواپ | اتریوم، پالیگان، آربیتروم | صرافی غیرمتمرکز (DEX)، بازارساز خودکار (AMM)، استخرهای نقدینگی | کسب کارمزد معاملات به‌عنوان تأمین‌کننده نقدینگی، غیرمتمرکز و بدون نیاز به مجوز |
| سوشی سواپ | اتریوم، چندزنجیره‌ای | بازارساز خودکار، استخرهای نقدینگی، استیکینگ، سواپ بین‌زنجیره‌ای | کسب کارمزد معاملات، حاکمیت از طریق توکن SUSHI، خدمات متنوع دیفای |
| پنکیک سواپ | بایننس اسمارت چین (BSC) | بازارساز خودکار، استخرهای نقدینگی، استیکینگ، لاتاری، گیمینگ | کارمزد پایین، تراکنش‌های سریع، فرصت‌های درآمدزایی متنوع |
| بالانسر | اتریوم، چندزنجیره‌ای | استخرهای نقدینگی با وزن سفارشی، مدیریت خودکار پورتفولیو | درآمد غیرفعال از استخرهای چنددارایی، مدیریت بهینه نقدینگی |
| هاروست فایننس | اتریوم، چندزنجیره‌ای | تجمیع سود، ترکیب خودکار، خزانه‌های قرارداد هوشمند | کشت سود خودکار با بازده بالا، درآمد غیرفعال، مشارکت در حاکمیت |
آوه (Aave) پروتکلی غیرمتمرکز و متن‌باز برای وام‌دهی و وام‌گیری است که کاربران می‌توانند در آن دارایی‌های خود را قرض دهند و از طریق توکن AAVE (که قبلاً با نام LEND شناخته می‌شد) سود مرکب دریافت کنند. کاربران می‌توانند تا ۱۵ درصد سود سالانه از طریق وام‌دهی در این پلتفرم کسب کنند.
یرن‌فایننس (Yearn.finance) یک پروتکل تجمیع خودکار دیفای است که به کشت‌کنندگان سود کمک می‌کند تا از طریق پلتفرم‌هایی مانند آوه و کامپاند، بیشترین بازده را کسب کنند. الگوریتم این پروتکل به‌صورت خودکار بهترین فرصت‌های کشت سود را شناسایی کرده و از سیستم ری‌بیسینگ برای به حداکثر رساندن سود استفاده می‌کند.
یرن‌فایننس در سال ۲۰۲۰ سر و صدای زیادی به پا کرد، چراکه توکن حاکمیتی آن، YFI، در مقطعی به بیش از ۴۰,۰۰۰ دلار رسید. کاربران می‌توانند در این پلتفرم تا ۸۰ درصد سود سالانه کسب کنند.
کامپاند (Compound) یک بازار مالی برای وام‌دهی و وام‌گیری دارایی‌هاست که نرخ سود مرکب آن به‌صورت الگوریتمی تنظیم می‌شود. علاوه بر این، کاربران می‌توانند توکن حاکمیتی COMP را نیز به دست آورند. این پروتکل به‌صورت دوره‌ای مورد حسابرسی قرار می‌گیرد تا بالاترین سطح امنیت را حفظ کند. نرخ سود سالانه آن بین ۰.۲۱ تا ۳ درصد متغیر است.
یونی سواپ (UniSwap) یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز و بازارسازهای خودکار (AMM) است که به کاربران اجازه می‌دهد هر جفت توکن ERC20 را بدون نیاز به واسطه مبادله کنند. تأمین‌کنندگان نقدینگی باید هر دو طرف استخر نقدینگی را به نسبت مساوی استیک کنند و در ازای آن، بخشی از کارمزد تراکنش‌ها و همچنین توکن حاکمیتی UNI را به دست می‌آورند.
بیشتر بخوانید: یونی سواپ چیست
سوشی‌سواپ که یک شاخه از یونی‌سواپ محسوب می‌شود، هنگام انتقال نقدینگی خود توجه زیادی را به خود جلب کرد. این پروتکل اکنون به یک اکوسیستم دیفای تبدیل شده است که شامل AMM چندزنجیره‌ای، بازارهای وام‌دهی و لوریج، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز درون‌زنجیره‌ای و لانچ پد می‌شود.
بیشتر بخوانید: سوشی سواپ چیست
پنکیک‌سواپ به‌عنوان یک صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر شبکه بایننس اسمارت چین (BSC)، امکان مبادله توکن‌های BEP20 را فراهم می‌کند. این پلتفرم از مدل AMM استفاده کرده و کاربران در آن، با استخر نقدینگی معامله می‌کنند. پنکیک‌سواپ با بیش از ۴.۹ میلیارد دلار ارزش قفل‌شده، بزرگ‌ترین پروتکل در شبکه BSC محسوب می‌شود.
این پلتفرم تمرکز زیادی روی ویژگی‌های گیمیفیکیشن دارد و گزینه‌هایی مانند لاتاری، رقابت‌های تیمی و NFT را ارائه می‌دهد. نرخ سود سالانه (APY) در این پلتفرم می‌تواند به بیش از ۴۰۰ درصد برسد.
بیشتر بخوانید: NFT چیست
بالانسر (Balancer) یک پلتفرم مدیریت سبد دارایی و یک صرافی غیرمتمرکز است. ویژگی متمایز این پروتکل، انعطاف‌پذیری آن در استیکینگ است. تأمین‌کنندگان نقدینگی مجبور نیستند به نسبت مساوی در استخرها نقدینگی اضافه کنند، بلکه می‌توانند استخرهایی با نسبت‌های متغیر ایجاد کنند.
هاروست فایننس (Harvest Finance) یک پلتفرم دیفای برای تجمیع سود است که به کاربران امکان می‌دهد دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی مختلف سپرده‌گذاری کنند. این پلتفرم با استفاده از استراتژی‌های خودکار، بازده سرمایه‌گذاری را بهینه کرده و فرایند کسب سود را ساده‌تر می‌کند.
از ویژگی‌های آن می‌توان به تجمیع سود از چندین پروتکل دیفای، خزانه‌های هوشمند برای مدیریت سرمایه، و قابلیت اتوماسیون سود مرکب اشاره کرد. کاربران با سپرده‌گذاری در این پلتفرم، علاوه بر کسب درآمد غیرفعال، می‌توانند از تنوع استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بهره ببرند و در تصمیم‌گیری‌های شبکه از طریق توکن FARM مشارکت داشته باشند.
کشت سود به کاربران امکان می‌دهد تا با تأمین نقدینگی یا شرکت در پروتکل‌های وام‌دهی، سود کسب کنند. با این حال، کشت سود بدون ریسک نیست و چالش‌هایی مانند نوسانات قیمتی و آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند می‌تواند بر میزان سودآوری آن تأثیر بگذارد. بنابراین، انتخاب یک استراتژی مناسب و بررسی دقیق پلتفرم‌های مورد استفاده، نقش مهمی در موفقیت سرمایه‌گذاران دارد.
اینکه آیا کشت سود ارزش دارد یا نه، به میزان ریسک‌پذیری و اهداف سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. اگر به‌دنبال سود پایدار و کم‌ریسک هستید، روش‌هایی مانند استیکینگ ممکن است گزینه بهتری باشند. اما اگر حاضر به پذیرش ریسک‌های بالاتر برای کسب بازدهی بیشتر هستید، کشت سود می‌تواند فرصت‌های جذابی را فراهم کند.
با این حال، ضروری است که قبل از ورود به این حوزه، تحقیقات کافی انجام دهید و فقط سرمایه‌ای را به کار بگیرید که توان از دست دادنش را دارید.
