نخستین بار است که فضانورد اروپایی که دچار معلولیت جسمی است، موفق شده مجوز پزشکی برای مأموریت‌های طولانی‌مدت در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) بگیرد.
به گزارش Spacenews، آژانس فضایی اروپا (ESA) اعلام کرد «جان مک‌فال» (John McFall)، عضو ذخیره گروه فضانوردان این آژانس، پس از بررسی‌های پزشکی گسترده هیئت پزشکی چندملیتی، برای انجام مأموریت‌های طولانی‌مدت ایستگاه فضایی واجد شرایط شناخته شده است.
مک‌فال در ۱۹ سالگی بر اثر تصادف موتورسیکلت پای راستش را از دست داد و از پای مصنوعی استفاده می‌کند. او اولین انسان معلول جسمی است که تأییدیه پزشکی برای آموزش و شرکت در مأموریت‌های ایستگاه فضایی را گرفته است.
«دانیل نوئنشواندر» (Daniel Neuenschwander)، مدیر اکتشافات انسانی و رباتیک ESA، در نشست خبری مربوط به این تأییدیه گفت:
«جان امروز به‌عنوان فضانوردی که می‌تواند در مأموریت طولانی‌مدت به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرواز کند، تأیید شده و معتقدم این گامی شگرف در مسیر گسترش دسترسی جامعه به فضا محسوب می‌شود.»
سال ۲۰۲۲، مک‌فال بخشی از گروه جدید فضانوردان ESA انتخاب شد. این انتخاب همسو با تلاش‌های این آژانس در بررسی امکان حضور افراد معلول جسمی در فضا بود؛ ابتکاری که آن زمان با عنوان «پارا‌فضانورد» (Parastronaut) مطرح شد.
پس از انتخاب، مک‌فال در مطالعه امکان‌سنجی موسوم به «پرواز کن!» (Fly!) شرکت کرد. این پژوهش برای بررسی چالش‌های احتمالی سفر او به ایستگاه فضایی، ازجمله سلامت جسمی و ایمنی کلی عملیات در ایستگاه، طراحی شده بود.
نوئنشواندر افزود: «نباید پیچیدگی‌ها و جزئیات رویه‌های ایمنی در عملیات ایستگاه فضایی بین‌المللی را دست‌کم گرفت. صادقانه بگویم، انتظار داشتم موانعی غیرقابل‌عبور در این مسیر وجود داشته باشد اما خوشحالم که از آنها عبور کرده‌ایم.»
مک‌فال نیز در واکنش به این موفقیت گفت:
«به‌شدت احساس غرور می‌کنم. شرکای بین‌المللی استقبال بسیار گرمی نشان داده‌اند؛ زیرا در مطالعه امکان‌سنجی، رویکردی دقیق، روشمند و جامع را دنبال کرده‌ایم.»
مطالعه امکان‌سنجی بیش از ۸۰ موضوع مختلف ازجمله آموزش، عملیات ایستگاه فضایی و فضاپیماها، مسائل پزشکی و پشتیبانی از خدمه را بررسی کرده است. به گفته «ژروم راینیکس»، مدیر این مطالعه در ESA، انتظار می‌رفت مشکلات فنی مختلفی وجود داشته باشد اما این مشکلات قابل‌حل هستند:
«بزرگ‌ترین مانعی که با آن مواجه شدیم، مشکل فنی نبود، بلکه تغییر ذهنیت‌ها بود. بسیاری تصور می‌کنند افراد معلول جسمی توانایی انجام چنین مأموریت‌هایی را ندارند و باید بارها توضیح می‌دادیم و ثابت می‌کردیم این دیدگاه اشتباه است.»
باوجود این تأییدیه پزشکی، ESA هنوز مأموریت مشخصی برای مک‌فال تعیین نکرده است. نوئنشواندر گفت: «اکنون او فضانورد است و مانند دیگر فضانوردان منتظر مأموریت. درحال‌حاضر نمی‌توانیم تاریخی برای پرواز او اعلام کنیم.»
مک‌فال یکی از ۱۲ فضانورد ذخیره‌ای است که سال ۲۰۲۲ اعضای پاره‌وقت کادر فضانوردی آژانس فضایی اروپا (ESA) انتخاب شدند و برای مأموریت‌های خاص به ایستگاه فضایی بین‌المللی اعزام می‌شوند. یکی از این فضانوردان، «مارکوس وانت»، سال گذشته در مأموریت خصوصی Ax-3 متعلق به شرکت آکسیوم اسپیس (Axiom Space) به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرد.
همچنین «اسلاوش اوزنانسکی-ویشنیوسکی» از لهستان، قرار است بهار امسال به‌عنوان یکی از فضانوردان در مأموریت خصوصی Ax-4 راهی ایستگاه فضایی شود.
نوئنشواندر پیشنهاد کرده مأموریت‌های طولانی‌مدت ایستگاه فضایی بین‌المللی را فضانوردان حرفه‌ای تمام‌وقت ISS انجام دهند که ۵ نفر از آنها سال ۲۰۲۲ انتخاب شدند: «هدف ما این است که همه آنها را قبل از پایان فعالیت ایستگاه فضایی بین‌المللی در مأموریتی بلندمدت به فضا بفرستیم.» درحال‌حاضر، ISS برای بازنشستگی حدود سال ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی شده است.
مک‌فال پیشتر به مأموریت فضایی خصوصی احتمالی مرتبط بوده است. آژانس فضایی بریتانیا بر این مأموریت نظارت داشته و براساس تفاهم‌نامه‌ای با آکسیوم بوده که اکتبر ۲۰۲۳ امضا شد. این مطالعه احتمالاً به فرماندهی «تیم پیک»، فضانورد پیشین آژانس فضایی اروپا، انجام خواهد شد.
مک‌فال اعلام کرد مذاکرات آکسیوم و آژانس فضایی بریتانیا ادامه دارد: «این پروژه چشم‌اندازی بسیار جالبی است. آژانس فضایی بریتانیا فعالانه می‌کوشد درصورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، به بهترین نحو برای تحقق این پروژه آماده باشد.»
«لیز جانز»، سرپرست موقت اکتشافات فضایی در آژانس فضایی بریتانیا، در بیانیه‌ای اعلام کرد:
«دیدن اینکه جان مک‌فال و تیم ESA ثابت کرده‌اند ممکن است زندگی و کار در ایستگاه فضایی بین‌المللی برای فردی با شرایط او، فوق‌العاده است. ما در مراحل بعدی از او حمایت خواهیم کرد.»
نوئنشواندر در پایان تأکید کرد تصمیم‌گیری درباره مأموریت مک‌فال بر عهده آژانس فضایی بریتانیاست اما مهم‌ترین نکته این است که او اکنون تأییدیه پرواز دارد.
