به گزارش خبرگزاری مهر، طرح پایلوت استحصال و خالص‌سازی هلیوم از گاز طبیعی با حضور محمد اسلامی معاون رئیس‌جمهور، جمعی از معاونان سازمان انرژی اتمی و کارکنان صنعت هسته‌ای به بهره‌برداری رسید.
با توجه به اهمیت استراتژیک هلیوم در صنایع مختلف، متخصصان پرتلاش سازمان انرژی اتمی ایران در پایان تابستان ۱۴۰۱، فاز امکان‌سنجی اولیه و طراحی مفهومی واحد استحصال، خالص‌سازی و مایع‌سازی گاز هلیوم را به اتمام رساندند و با دستور محمد اسلامی رئیس سازمان، طراحی و ساخت این واحد در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ به‌طور رسمی آغاز شد.
برای انجام فاز طراحی پایه، قراردادی میان سازمان انرژی اتمی ایران و دانشگاه صنعتی شریف به امضا رسید و هم‌زمان به‌منظور بررسی صحت طراحی پایه و گردآوری اطلاعات مورد نیاز برای تکمیل فاز طراحی تفصیلی، سازمان انرژی اتمی ایران اقدام به طراحی، ساخت و راه اندازی پایلوت استحصال و خالص‌سازی گاز هلیوم از گاز طبیعی کرد.
از مهم‌ترین فعالیت‌های قابل اجرا در این طرح پایلوت می‌توان به بررسی شرایط عملیاتی مختلف در استحصال هلیوم از گاز طبیعی در برج‌های تقطیر برودتی؛ بررسی شرایط عملیاتی گوناگون در خالص‌سازی هلیوم در برج‌های تقطیر برودتی؛ بررسی شرایط عملیاتی مختلف واحد آمایش خوراک با استفاده از روش‌های مبتنی بر جذب سطحی؛ استخراج داده‌های تعادلی گاز- مایع در سیستم‌های چند جزئی متان / نیتروژن / هلیم در دماهای پایین؛ بررسی عملکرد مبدل‌های لوله‌ای و یا صفحه‌ای فین‌دار برای مایع‌سازی گاز طبیعی و اندازه‌گیری مقدار دقیق هلیوم در خوراک، جریان‌های میانی و محصول نهایی این طرح پایلوت اشاره کرد.
گفتنی است گاز هلیم در راکتورهای هسته‌ای به عنوان خنک‌کننده، در ردیاب‌ها، لیزر هلیوم - نئون، مطالعات فیزیک بنیادی، صنایع فضایی، جوشکاری، غواصی، ساخت نیمه هادی و فیبر نوری و بالن‌های تحقیقاتی کاربرد دارد. هلیوم مایع نیز با دمای جوش حدود 4.2K به عنوان خنک‌کننده به‌طور گسترده‌ای دردستگاه‌های MRI مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حال حاضر هلیوم تنها از ذخایر گاز طبیعی دنیا استحصال شده، پس از خالص‌سازی در واحدهای مایع ساز به هلیوم مایع تبدیل می‌شود.
کشورهای تولیدکننده هلیوم، مانند ایالات‌متحده، قطر و روسیه، نقش کلیدی در تأمین این ماده دارند. بر اساس مطالعات انجام‌شده حدود ۱۷ درصد از ذخایر هلیوم جهان متعلق به ایران است.
