«تابناک با تو» - معماری پست مدرن نیز مانند دیگر جنبه‌های پست مدرنیسم، به عنوان واکنشی به معماری مدرن و به ویژه سبک بین المللی آن شکل گرفت.
کتاب مهم «پیچیدگی و تضاد در معماری» (۱۹۶۶) اثر رابرت ونچوری، یکی از اولین و تأثیرگذارترین متونی بود که آموزه‌های سخت مدرنیسم را به چالش کشید و زمینه را برای جنبش پست مدرنیسم در معماری از اوایل دهه ۱۹۷۰ تا اواخر دهه ۱۹۹۰ فراهم کرد.
پست مدرنیسم یک جنبش فرهنگی، فلسفی و هنری بود که در اواخر قرن بیستم به عنوان واکنشی به مدرنیسم ظهور کرد. این جنبش در زمینه‌های مختلفی از جمله معماری، ادبیات، هنر، فلسفه و علوم اجتماعی تأثیرگذار بود.
معماری پست مدرن نیز مانند دیگر جنبه‌های پست مدرنیسم، به عنوان واکنشی به معماری مدرن و به ویژه سبک بین المللی آن شکل گرفت. معماری مدرن با تأکید بر سادگی، عملکردگرایی و استفاده از مصالح صنعتی، به دنبال ایجاد فضا‌هایی بود که با نیاز‌های جامعه مدرن هماهنگ باشند. اما معماری پست مدرن با انتقاد به این رویکرد، به دنبال ایجاد فضا‌هایی بود که علاوه بر عملکرد، دارای هویت، تاریخ و معنا باشند.
اما به هر ترتیب نمی‌توان در این سبک از معماری جذابیت‌های بدون تاریخ سایر سبک‌های معماری را به آسانی یافت و درک کرد.
از مهم‌ترین نمونه‌های معماری پست مدرن
در زیر ۱۰ نمونه از شناخته شده‌ترین و مهم‌ترین نمونه‌های معماری پست مدرن آورده شده است که هر کدام از اصول کلیدی این جنبش، یعنی وارونه گویی، بازیگوشی، پیچیدگی و گسست از بند‌های بی عیب و نقص مدرنیته را نشان می‌دهند.
خانه وانا ونتوری (فیلادلفیا، آمریکا، ۱۹۶۴)
خانه وانا ونتوری که توسط رابرت ونتوری برای مادرش طراحی شده است، یکی از اولین نمونه‌های معماری پست مدرن است که این جنبش را آغاز کرد. این خانه، زیبایی شناسی مینیمالیستی مدرنیسم را با عناصر بازیگوشانه و متناقض خود به چالش کشید. این خانه هم نقد و هم تجلیلی از تاریخ معماری است، زیرا تزئینات را به حوزه مدرن بازگرداند. این خانه دارای یک سقف شیروانی بزرگ و اغراق آمیز، یک دودکش بدون عملکرد و نمایی نامتقارن است که همگی منطق مدرنیستی را به چالش می‌کشند.
فضای داخلی این موضوع را با پنجره ها، در‌ها و پله‌هایی که به روش‌های غیرقابل پیش بینی قرار گرفته‌اند، ادامه می‌دهد تا فضا‌هایی را ایجاد کند که عمداً غیر متعارف هستند و ایده طرح باز را به چالش می‌کشند. این طراحی از طریق استفاده از رنگ سبز ملایم و مواد سنتی مانند چوب و آجر، به شدت با فرم نامتعارف خود تضاد دارد و به وارونه گویی معماری دست می‌یابد.
میدان ایتالیا (نیوارلئان، آمریکا، ۱۹۷۸)
میدان ایتالیا در قلب نیوارلئان، عناصر معماری کلاسیک ایتالیایی را با رنگ‌های جسورانه و فرم‌های اغراق آمیز ترکیب می‌کند. شما می‌توانید پویایی نمایشی فضا را از طریق ترکیب نورپردازی نئون، فولاد ضد زنگ و مواد روشن با سنگ و مرمر سنتی احساس کنید.
آنچه ممکن است تصادفی به نظر برسد، یک انتخاب عمدی برای قرار دادن عناصری مانند ستون‌ها و طاق‌های کورینتی در کنار مصالح مدرن است. این پروژه با تفسیر مجدد سبک‌های تاریخی و تأکید بر اهمیت بافت و هویت در معماری، به عنوان یک نماد پست مدرن برجسته می‌شود.
ساختمان پورتلند (پورتلند، آمریکا، ۱۹۸۲)
ساختمان پورتلند که توسط مایکل گریوز طراحی شده است، یک سنگ بنای معماری پست مدرن است که به دلیل استفاده جسورانه از رنگ، ارجاعات تاریخی و تزئینات شناخته می‌شود. این فرم یک مکعب ساده با یک شبکه از پنجره ها، یک پالت رنگی قرمز-آبی-زرد چشمگیر و عناصر تزئینی بزرگ مانند سنگ‌های سرطاق و ستون‌ها است.
نقطه اوج این پروژه نمای اصلی آن است که در آن یک مجسمه مسی بزرگ از پورتلندیا با ظرافت جای گرفته است. این مجسمه، دومین مجسمه مسی چکش کاری شده بزرگ در آمریکا پس از مجسمه آزادی، با ارجاعات کلاسیک خود، تعامل بازیگوشانه ساختمان با سبک‌های تاریخی را تقویت می‌کند.
ساختمان‌ای تی‌اند تی (نیویورک، آمریکا، ۱۹۸۴)
ساختمان‌ای تی‌اند تی که توسط فیلیپ جانسون و جان بورگی طراحی شده است، یکی از شناخته شده‌ترین نمونه‌های معماری پست مدرن در نظر گرفته می‌شود. این ساختمان ممکن است کمتر از دیگر پروژه‌های پست مدرن دیوانه وار به نظر برسد، اما قسمت بالای متمایز آن، که شبیه یک شیروانی شکسته است، مستقیماً دکترین مدرنیستی سقف‌های مسطح و سطوح بدون تزئین را به چالش می‌کشد.
نمای پوشیده شده از گرانیت صورتی آن، حضوری باشکوه و تاریخی در خط افق منهتن به آن می‌بخشد. این طراحی با رد سبک مدرنیستی جعبه شیشه‌ای، ارجاعات کلاسیک و یک طاق باشکوه را برای ایجاد ساختمانی کاربردی و سرزنده ترکیب می‌کند.
گالری اشتاتس (اشتوتگارت، آلمان، ۱۹۸۴)
گالری اشتاتس که توسط جیمز استرلینگ طراحی شده است، با ترکیبی از ارجاعات تاریخی و فناوری مدرن، اغلب به عنوان بهترین اثر معماری پست مدرن شناخته می‌شود. طراحی این ساختمان عناصر کلاسیک مانند ستون‌ها و سازه‌های مدور را با مواد صنعتی مانند فولاد و شیشه در کنار هم قرار می‌دهد. استفاده بازیگوشانه آن از رنگ، به ویژه صورتی، سبز و آبی روشن، لایه‌ای از وارونه گویی و هوس به آن می‌افزاید.
تضاد بین دیوار‌های سنگی سنگین و سازه‌های شیشه‌ای سبک و شفاف، نمونه‌ای از پذیرش تضاد توسط پست مدرنیسم را نشان می‌دهد. این پروژه، عقل گرایی سرد مدرنیسم را به چالش می‌کشد و در عوض تجربه‌ای لایه‌ای ارائه می‌دهد که با تاریخ و زمینه شهری درگیر می‌شود.
مرکز جیمز آر. تامپسون (شیکاگو، آمریکا، ۱۹۸۵)
مرکز جیمز آر. تامپسون که توسط هلموت جان طراحی شده است، نمونه‌ای برجسته از آزمایش جسورانه معماری پست مدرن با فرم و رنگ است. مشخصه بارز این ساختمان، آتریوم شیشه‌ای عظیم آن است که با فرم‌های مات و یکپارچه ساختمان‌های مدرنیستی تضاد دارد.
نمای شیشه‌ای منحنی و بازتابنده و رنگ‌های قرمز و آبی جسورانه، حس پویایی و حرکت را ایجاد می‌کنند. در داخل، طرح باز و دایره‌ای ساختمان، فضا‌های سخت و جعبه‌ای مدرنیسم را به چالش می‌کشد. شفافیت ساختمان و ادغام فضای عمومی، شخصیت دموکراتیک پست مدرنیسم را منعکس می‌کند و اصول مینیمالیستی معماری مدرن را به چالش می‌کشد.
ساختمان‌ام ۲ (توکیو، ژاپن، ۱۹۹۱)
ساختمان‌ام ۲ که توسط کنگو کوما طراحی شده است، نمونه‌ای برجسته از کاوش فرم و نمادگرایی در معماری پست مدرن است. نمای ساختمان ترکیبی عجیب از عناصر کلاسیک و آینده نگرانه است، با ستون‌های بزرگ، طاق‌ها و سنگفرشی که با مصالح براق و مدرن مورد استفاده در تضاد است. این طراحی تأکید مدرنیست‌ها بر عملکرد نسبت به فرم را به چالش می‌کشد و رویکردی گویاتر و نمادین‌تر را در بر می‌گیرد.
ساختمان‌ام ۲ در منظره شهری توکیو برجسته است. این ساختمان در ابتدا به عنوان شوروم شرکت مزدا ساخته شد، اما اکنون یک موسسه کفن و دفن است. این تغییر چشمگیر در عملکرد، انعطاف پذیری پست مدرنیسم را در تطبیق با کاربرد‌های مختلف در طول زمان برجسته می‌کند.
ساختمان‌ام آی ۶ (لندن، بریتانیا، ۱۹۹۴)
طراحی تری فارل برای مقر‌ام آی ۶ بر ترکیبی از تأثیرات، از نیروگاه‌های صنعتی گرفته تا معابد مایا، استوار است. ظاهر قلعه مانند ساختمان و فرم‌های تکه تکه شده، نمادی از رویکرد التقاطی پست مدرنیسم به طراحی و علاقه آن به کلاژ‌های تاریخی است. ساختار پلکانی و زیگورات مانند این ساختمان که در سواحل رودخانه تیمز واقع شده است، یادآور معابد باستانی است، اما با مواد مدرنی مانند شیشه و بتن پوشیده شده است.
خانه رقصان (پراگ، جمهوری چک، ۱۹۹۶)
خانه رقصان که توسط فرانک گری و ولادو میلونی طراحی شده است، شاید مشهورترین ساختمان پست مدرن در اینترنت باشد. این ساختمان نمونه‌ای عالی از پذیرش فرم‌های تندیسی عجیب و غریب توسط معماری پست مدرن است. نمای روان و ساختار شکسته این طراحی به طور چشمگیری با ساختمان‌های سخت و کلاسیک اطراف آن تضاد دارد.
طراحی بازیگوشانه و غیر متعارف خانه رقصان، ارتدوکسی سفت و سخت مدرنیسم را به چالش می‌کشد و رویکردی گویاتر و هنری‌تر به معماری را در بر می‌گیرد. این ساختمان در منظره تاریخی پراگ به عنوان نمادی از گسست پست مدرنیسم از سنت و تجلیل از خلاقیت و نوآوری برجسته است.
تالار کنسرت والت دیزنی (لس آنجلس، آمریکا، ۲۰۰۳)
تالار کنسرت والت دیزنی که توسط فرانک گری طراحی شده است، شاهکاری از معماری پست مدرن است که به دلیل فرم جسورانه و تندیسی و استفاده نوآورانه از مصالح شناخته می‌شود. نمای فولادی ضد زنگ روان و منحنی ساختمان، حس حرکت و انرژی را ایجاد می‌کند، که تضادی آشکار و اغراق آمیز با فرم‌های مستطیلی معماری مدرنیستی است.
در داخل، گرمای دلپذیر فضا‌های داخلی چوبی با نمای فلزی براق و سرد در تضاد است و تعادل پر جنب و جوشی را به فضا می‌بخشد. این طراحی تأکید مدرنیستی بر عملکرد نسبت به فرم را به چالش می‌کشد و در بیان رویکرد هنری فرم، به شدت پیش می‌رود. این مانند نقاشی در اشکال سه بعدی است. این ساختمان به نقطه عطفی نمادین و فراموش نشدنی در لس آنجلس تبدیل شده است.
منبع: عصرایران
