به گزارش مشرق به نقل از العربی الجدید، بازسازی نوار غزه یکی از مهمترین پرونده‌هایی است که بعد از توافق آتش بس مطرح شد که البته با چالش‌های متعددی مواجه است.
هزینه سنگین بازسازی نوار غزه
از آنجایی که نوار غزه و رژیم صهیونیستی سابقه طولانی در جنگ و درگیری دارند، این باریکه بارها در ابعاد مختلف ویران شده و سپس تا حدودی بازسازی شده است، اما این بار به دلیل حجم عظیم ویرانی‌ها و اینکه غزه طی ۱۵ ماه جنگ وحشیانه رژیم صهیونیستی تقریباً به طور کامل با خاک یکسان شده، بازسازی این باریکه هم بسیار متفاوت‌تر از دوره‌های قبلی خواهد بود و مشکلات زیادی پیش روی آن قرار دارد. همچنین باید به ماهیت شرایط سیاسی، جمعیتی و ژئوپلوتیک نوار غزه در دوره کنونی در مقایسه با جنگ‌های قبلی از جمله جنگ‌های سال ۲۰۰۸ و ۲۰۱۴ و ۲۰۲۱ اشاره کنیم.
دفتر اطلاع رسانی دولتی در نوار غزه بعد از اعلام آتش بس، در گزارشی آمار جنایات صهیونیست‌ها علیه غزه طی بیش از ۱۵ ماه را ارائه داده و اعلام کرد که بازسازی این باریکه طبق برآوردهای اولیه دست کم به ۵۰ میلیارد دلار هزینه نیاز دارد. سازمان ملل متحد هم هفته گذشته هزینه بازسازی نوار غزه را بیش از ۵۳ میلیارد دلار ارزیابی کرد که ۲۰ میلیارد دلار آن در سه سال اول برای روند بازسازی نیاز است. کارشناسان سازمان ملل تخمین می‌زنند که بیش از ۷۰ درصد ساختمان‌های نوار غزه طی ۱۵ ماه جنگ ویران شده‌اند و غیر قابل سکونت هستند.
مین‌گذاری آمریکا و رژیم صهیونیستی در مسیر بازسازی غزه
نیاز فوری به بسیج منابع مالی همزمان با تهدیدهای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای آوارگی اجباری ساکنان غزه، تصاحب این باریکه، سرمایه‌گذاری در آن و اخراج مردم به چندین کشور عربی از جمله مصر و اردن، در کنار شبح بازگشت جنگ از جمله چالش‌های اولیهِ پیش روی پرونده بازسازی نوار غزه است. بعد از اینکه کشورهای عربی به ویژه اردن و مصر و تعدادی از کشورهای اروپایی، طرح ترامپ برای آوارگی مردم غزه را رد کردند، فشارهای محور آمریکایی- صهیونیستی برای مجبور کردن ساکنان غزه به خروج از آن، در ابعاد دیگری ادامه دارد.
در این زمینه باید به ممانعت از ورود تجهیزات کافی به نوار غزه از جمله ورود چادرها و خانه‌های سیار که در پروتکل بشردوستانه مندرج در توافق آتش بس بر آن تاکید شده است، اشاره کنیم. طبق گفته منابع دولتی غزه، از ۲۰۰ هزار چادر مورد نیاز برای آوارگان در این باریکه که قرار بود طبق مفاد آتش بس در مرحله اول وارد شود، تنها ۵۰ هزار چادر وارد غزه شده است.
همچنین در حالی که قرار بود ۶۰ هزار خانه سیار در مرحله اول به نوار غزه آورده شود هنوز اجازه ورود هیچ خانه سیاری داده نشده و اشغالگران مانع ورود تجهیزات و ماشین آلات سنگین برای آواربرداری می‌شوند و اجازه ورود مصالح ساختمانی را هم نمی‌دهند. «رائد حلس» کارشناس عرب زبان در امور اقتصادی معتقد است که فرایند بازسازی نوار غزه از جمله بازسازی خانه‌های ویران شده و زیرساخت‌های بهداشتی، آموزشی و بخش کشاورزی و صنعت، طبق ارزیابی‌های اولیه ۵۳ میلیارد دلار هزینه نیاز دارد.
این کارشناس عرب زبان در گفتگو با العربی الجدید اعلام کرد: برآوردهای سازمان ملل درباره هزینه بازسازی نوار غزه که بیش از ۵۳ میلیارد دلار اعلام شده، معقول به نظر می‌رسد، اما در سایه حجم عظیم ویرانی‌ها پیش بینی می‌شود که هزینه مورد نیاز برای بازسازی غزه بسیار بیشتر از این مبلغ باشد.
در واقع برآوردها از بازسازی نوار غزه و هزینه مورد نیاز برای آن متفاوت است؛ زیرا سازمان‌های بین‌المللی وابسته به سازمان ملل، این مبلغ را بین ۵۳ تا ۸۰ میلیارد دلار در یک برنامه زمانی بیش از ۱۵ سال برآورد می‌کنند. اما جدا از اینکه چه مبلغی برای بازسازی نوار غزه نیاز است، چالش‌های متعدد دیگری پیش روی این پرونده قرار دارد.
الزامات اولیه برای بازسازی غزه
در وهله نخست، بازسازی نوار غزه نیاز به تشکیل یک تیم مدیریت بحران دارد و از چند ماه گذشته صحبت‌هایی در مورد تشکیل کنفرانسی برای بازسازی نوار غزه مطرح شده، اما هنوز خبری از این کنفرانس نیست. بنابراین باید تیمی از کارشناسان متخصص بین‌المللی برای برآورد میزان خسارات و نحوه آغاز بازسازی غزه به این باریکه اعزام شود که این امر دست کم در بازه زمانی کنونی ممکن نیست؛ زیرا علاوه بر شرایط انسانی بحرانی در نوار غزه، هنوز مراحل آتش بس به طور کامل اجرا نشده و نمی‌توان با قطعیت درباره پایان جنگ حرف زد. از سوی دیگر، همانطور که گفتیم هنوز روند امدادرسانی به آوارگان در غزه با مشکلات زیادی مواجه است و در سایه سرمای شدید هوا، طبق گزارش منابع دولتی در این باریکه، یک و نیم میلیون آواره حتی سرپناه هم ندارند.
یکی از موضوعات مهم در روند بازسازی غزه مربوط به زیرساخت‌های اصلی این باریکه است. علاوه بر زیرساخت‌های آموزشی، بهداشتی، کشاورزی، اقتصادی، صنعتی و … زیرساخت‌های شبکه‌های آب و برق غزه در جریان این جنگ تقریباً به طور کامل نابود شده و برای شروع بازسازی نوار غزه باید ابتدا تکلیف شبکه‌های برق و آب روشن شود.
در این گیرودار، نباید از پرونده اجتماعی و و ضعیت روحی و روانی مردم غزه غافل شد. برای اینکه مردم جنگ زده غزه بعد از تحمل مصیبت‌های وحشتناک طی بیش از ۱۵ ماه بتوانند تا حدی به زندگی عادی برگردند، باید یک برنامه بین‌المللی برای انجام اصلاحات روانشناسی و اجتماعی در غزه طراحی شود؛ به ویژه برای کودکان.
چالش‌های اصلی در پرونده بازسازی غزه
در خصوص چالش‌های اصلی پیش روی پرونده بازسازی غزه باید ابتدا به محاصره سنگین این باریکه اشاره کنیم که از دو دهه گذشته وجود داشته و در دوره کنونی بدتر هم شده است؛ جایی که رژیم صهیونیستی با ممانعت از ورود مصالح ساختمانی و تجهیزات لازم به غزه، روند بازسازی این باریکه را دشوارتر و طولانی‌تر می‌کند و به تعهدات آتش بس هم پایبند نیست.
بودجه ده‌ها میلیارد دلاری برای بازسازی نوار غزه هم مبلغ کمی نیست و باید ببینیم که آیا طرف‌های بین‌المللی حاضر به پرداخت این هزینه هستند و آیا این هزینه را با تحمیل شروط سنگین به مردم غزه تأمین خواهند کرد؟
وضعیت زیست محیطی نوار غزه هم با توجه به پیامدهای فاجعه بار جنگ از جمله گرد و خاک شدید ناشی از ویرانی‌ها، انباشت مقدار غیرقابل تصوری زباله، ماندن اجساد هزاران شهید در زیر آوارها و تجزیه آنها، بسیار خطرناک بوده و نوار غزه را تبدیل به یک محیط آلوده کرده و انجام اصلاحات زیست محیطی نیاز به یک برنامه‌ریزی تخصصی و کار جدی دارد.
علاوه بر موارد گفته شده، مهمات منفجر نشده و همچنین بمب‌هایی که نیروهای اشغالگر عامدانه در مناطق مختلف نوار غزه کار گذاشته‌اند، از جمله چالش‌های دیگر در مسیر بازسازی این باریکه به شمار می‌رود و جان افراد را تهدید می‌کند. رژیم صهیونیستی تاکنون اجازه ورود تجهیزات تخصصی برای پاکسازی نوار غزه از مهمات و سلاح‌های منفجر نشده را نداده و هشدارهای بین‌المللی زیادی درباره این خطر جدی برای جان آوارگان و امدادگران در غزه مطرح شده است.
مواردی که به آن اشاره کردیم تنها چند مورد برجسته از چالش‌های بازسازی غزه به شمار می‌رود و حتی اگر جنگ به طور کامل هم پایان یابد، بدون شک رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا تلاش خواهد کرد جلوی بازسازی نوار غزه را بگیرد و یا اینکه بازسازی این باریکه را مشروط به تحمیل شرایط دشوار به فلسطینی‌ها کند؛ شروطی مشابه توطئه‌هایی که اخیراً از زبان ترامپ شنیدیم.
