گسترش نیوز - سهیل مافی: پس از تصمیم ناگهانی دولت جوزف عون مبنی بر لغو پروازهای تهران به بیروت، مناسبات میان ایران و لبنان دستخوش تنش‌های جدیدی شده که یکی از جلوه‌های آن، لغو پروازهای مستقیم بین تهران و بیروت بوده است.
این تصمیم دولت لبنان که گفته می‌شود تحت فشار برخی بازیگران خارجی از جمله رژیم صهیونیستی اتخاذ شده، نه تنها به تشدید اختلافات میان دو کشور دامن زده، بلکه می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای ثبات منطقه به همراه داشته باشد.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، دولت لبنان مدعی است که این اقدام به دلایل امنیتی صورت گرفته و بخشی از سیاست‌های جدید فرودگاهی این کشور در راستای افزایش ایمنی پروازها است. با این حال، بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که این تصمیم بیش از آنکه یک اقدام فنی و امنیتی باشد، تحت تأثیر فشارهای مستقیم و غیرمستقیم برخی دولت‌های خارجی، به‌ویژه اسرائیل، اتخاذ شده است.
اسرائیل در ماه‌های گذشته بارها ادعا کرده بود که ایران از پروازهای غیرنظامی برای ارسال تسلیحات و کمک‌های مالی به حزب‌الله لبنان استفاده می‌کند؛ ادعایی که مقامات ایرانی و لبنانی تاکنون بارها آن را رد کرده‌اند. در همین راستا، برخی رسانه‌های غربی نیز از تلاش‌های ایالات متحده و متحدان منطقه‌ای‌اش برای محدود کردن نفوذ ایران در لبنان خبر داده‌اند، که این موضوع می‌تواند یکی از دلایل تصمیم اخیر دولت لبنان باشد.
لغو پروازهای مستقیم بین تهران و بیروت نه تنها بر روابط دوجانبه تأثیر خواهد گذاشت، بلکه پیامدهای فراتر از آن در سطح منطقه نیز قابل پیش‌بینی است.
این اقدام می‌تواند روابط دیپلماتیک میان دو کشور را به سردی بکشاند. ایران همواره یکی از حامیان دولت و ملت لبنان بوده و در بازسازی این کشور پس از جنگ‌های متعدد نقش پررنگی داشته است. هرگونه کاهش همکاری‌های ایران و لبنان، به‌ویژه در حوزه‌های اقتصادی و تجاری، می‌تواند برای بیروت هزینه‌زا باشد.
حزب‌الله لبنان که یکی از قدرتمندترین جریان‌های سیاسی و نظامی این کشور محسوب می‌شود، روابط نزدیکی با ایران دارد. هرگونه محدودیت اعمال‌شده علیه ایران ممکن است باعث واکنش‌های شدید حزب‌الله و هواداران آن شود که می‌تواند به تنش‌های داخلی و حتی اعتراضات گسترده در لبنان منجر شود.
رخدادهای اخیر ممکن است به‌عنوان بخشی از سیاست‌های گسترده‌تر برای مهار نفوذ ایران در منطقه ارزیابی شود. ایران، لبنان، سوریه و عراق یک محور استراتژیک را در خاورمیانه تشکیل می‌دهند که هرگونه محدودیت در روابط این کشورها می‌تواند به افزایش تنش‌ها و تغییر موازنه‌های قدرت در منطقه منجر شود.
لغو پروازهای مستقیم نه تنها بر روابط دیپلماتیک، بلکه بر تبادلات اقتصادی و تجاری نیز تأثیر خواهد گذاشت. بسیاری از ایرانیان که به قصد تجارت، زیارت یا گردشگری به لبنان سفر می‌کردند، اکنون با چالش‌های جدیدی روبرو خواهند شد که این مسئله می‌تواند بر صنعت گردشگری لبنان نیز تأثیر منفی بگذارد.
ایران تاکنون در واکنش به این اقدام دولت لبنان، بر اهمیت روابط تاریخی و مستحکم دو کشور تأکید کرده است. برخی منابع دیپلماتیک از تلاش‌های پشت پرده برای حل این اختلاف خبر داده‌اند و این احتمال وجود دارد که مذاکراتی میان مقامات دو کشور برای رفع این محدودیت‌ها انجام شود.
با این حال، اگر مشخص شود که این اقدام تحت فشار اسرائیل و دیگر کشورهای غربی انجام شده است، ممکن است تهران در سیاست‌های خود نسبت به لبنان تجدیدنظر کند. از سوی دیگر، حزب‌الله لبنان نیز ممکن است در برابر این اقدام، واکنش‌های شدیدتری از خود نشان دهد که این مسئله می‌تواند لبنان را درگیر بحران داخلی جدیدی کند.
لغو پروازهای مستقیم میان تهران و بیروت تنها یک تصمیم فنی و موقتی نیست، بلکه نشانه‌ای از یک بحران در روابط ایران و لبنان است که می‌تواند پیامدهای گسترده‌تری برای دو کشور و منطقه داشته باشد. اگرچه هنوز امکان حل‌وفصل این تنش از طریق دیپلماسی وجود دارد، اما در صورت ادامه این روند، ممکن است به بحرانی فراگیر تبدیل شود که تأثیرات آن، کل خاورمیانه را دربر بگیرد.
سازمان هواپیمایی کشوری لبنان اعلام کرد که به دلیل «افزایش موقت اقدامات ایمنی در فرودگاه»، مجوز پروازهای شرکت‌های هواپیمایی ایرانی به مقصد بیروت را تا تاریخ ۱۸ فوریه ۲۰۲۵ (۳۰ بهمن ۱۴۰۳) لغو کرده است. این تصمیم منجر به اعتراضات گسترده‌ای در لبنان، به‌ویژه از سوی حزب‌الله و حامیان آن شد. معترضان با تجمع در مسیرهای منتهی به فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری بیروت، نارضایتی خود را از این اقدام ابراز کردند.
بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که دولت جوزف عون به شدت تحت فشارهای اسرائیل و برخی کشورهای غربی قرار دارد و تحولات اخیر، بخشی از یک راهبرد گسترده‌تر برای کاهش نفوذ ایران در لبنان و محدود کردن دسترسی حزب‌الله به حمایت‌های لجستیکی است. از سوی دیگر، همزمان با تشدید تنش‌های منطقه‌ای، گمانه‌زنی‌ها درباره عملیات «وعده صادق ۳» از سوی سپاه پاسداران قوت گرفته است.
اسرائیل همواره حزب‌الله لبنان را یکی از تهدیدات اصلی امنیتی خود دانسته و در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا از هر طریق ممکن، توان لجستیکی و عملیاتی این گروه را تضعیف کند. یکی از نگرانی‌های عمده اسرائیل، انتقال تجهیزات و تسلیحات از طریق مسیرهای هوایی و زمینی به حزب‌الله بوده است. در همین راستا، طی ماه‌های اخیر، تل‌آویو فشارهای خود را بر دولت لبنان افزایش داده تا محدودیت‌هایی برای پروازهای ایران به مقصد بیروت اعمال کند.
اگرچه حزب‌الله از منابع و کانال‌های متعددی برای دریافت کمک‌های نظامی و مالی برخوردار است، اما مسدود شدن مسیرهای هوایی می‌تواند بخشی از زنجیره تأمین این گروه را دچار مشکل کند. ایجاد محدودیت در مبادلات اقتصادی و تجاری میان ایران و لبنان، می‌تواند بر اقتصاد لبنان که هم‌اکنون با بحران شدیدی روبه‌رو است، تأثیر منفی بگذارد و نارضایتی عمومی را افزایش دهد.
پس از دو مرحله قبلی وعده صادق که در مقاطع حساس اجرایی شدند، اکنون گمانه‌زنی‌هایی در خصوص «وعده صادق ۳» مطرح شده که ممکن است در پاسخ به تنش‌های اخیر و تحرکات اسرائیل اجرایی شود. در روزهای گذشته برخی از فرماندهان سپاه پاسداران نظیر سردار فدوی در این خصوص اظهار نظر قطعی داشتند. سردار علی فدوی در پاسخ به پرسشی درباره زمان تحقق وعده صادق ۳ بیان کرد: «به موقعش انجام خواهد شد. ما ۴۶ سال است به میزان قابل قبولی درست عمل کردیم، از این به بعد هم ان‌شاءالله درست عمل خواهیم کرد. مسئولین صهیونیست‌ها خودشان اذعان دارند که حماس پیروز شد و آنها شکست خوردند.»
با وجود اینکه لغو پروازهای تهران-بیروت می‌تواند بخشی از زنجیره پشتیبانی لجستیکی حزب‌الله را تحت تأثیر قرار دهد، اما به چند دلیل نمی‌تواند مانع اجرای یک عملیات گسترده نظیر «وعده صادق ۳» شود.
محور مقاومت برای پشتیبانی تسلیحاتی و مالی خود تنها متکی به مسیرهای هوایی نیست. مسیرهای زمینی از طریق سوریه و دریایی از طریق مدیترانه همچنان فعال هستند. حزب‌الله لبنان در طول سال‌ها، به یک نیروی مستقل و خودکفا در زمینه‌های تسلیحاتی و لجستیکی تبدیل شده است. این گروه با استفاده از امکانات داخلی، قادر به اجرای عملیات‌های پیچیده و گسترده بدون نیاز به تأمین فوری از خارج است.
در صورت اجرای عملیات «وعده صادق ۳»، می‌توان انتظار داشت که پیامدهای گسترده‌ای در منطقه ایجاد شود.
رخ دادن وعده صادق ۳ ممکن است درگیری‌های مرزی تشدید شده و حتی زمینه برای یک جنگ تمام‌عیار فراهم شود. تل‌آویو ممکن است در پاسخ، حملات گسترده‌تری را علیه لبنان و حتی مواضع ایران در سوریه ترتیب دهد. اجرای این عملیات می تواند وضعیت سیاسی و اقتصادی لبنان را پیچیده‌تر کرده و فشارهای داخلی و خارجی را افزایش دهد.
لغو پروازهای تهران-بیروت که به نظر می‌رسد تحت تأثیر فشارهای اسرائیل انجام شده است، یک اقدام تاکتیکی در راستای کاهش نفوذ ایران و محدودسازی حزب‌الله لبنان است. اما این اقدام به‌تنهایی نمی‌تواند مانع از اجرای احتمالی عملیات «وعده صادق ۳» شود. محور مقاومت دارای مسیرهای متعدد تأمین و یک استقلال عملیاتی است که امکان اجرای عملیات‌های گسترده را فراهم می‌کند.
در صورتی که فشارها علیه حزب‌الله و ایران ادامه یابد، احتمالاً نه‌تنها این عملیات متوقف نخواهد شد، بلکه حتی ممکن است سرعت و شدت بیشتری بگیرد. در نتیجه، منطقه در آستانه یک دوره جدید از درگیری‌ها قرار خواهد گرفت که پیامدهای آن نه‌تنها برای لبنان و اسرائیل، بلکه برای کل خاورمیانه تعیین‌کننده خواهد بود.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه مسکن و آخرین تحولات در بازار اجاره، سرویس راه و مسکن پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
