همشهری‌آنلاین-سحر جعفریان‌عصر: فضا و میزهای کارِ اشتراکی که حالا با چنین اقبال رو به افزونی مواجه شده‌اند یا ساده و ارزانند و یا وی‌آی‌پی و گران. از اجاره ساعتی، روزانه، هفتگی و ماهانه به مبالغ چندصدهزار تومان تا چند ۱۰ میلیون تومان. و با مستاجرانی که یا عادت به آسان و ارزانگذراندن امور دارند و از سر همین عادت‌هاست که دفتر کارِ اشتراکی را بر جای محلِ کار شخصی ترجیح می‌دهند و یا چون دوستدارِ مُدهای اجتماعی‌اند تجربه فعالیت و اشتغال در فضاهای متفاوت کار اشتراکی را می‌پسندند.
دَبدبه و کَبکبه تَلِنت گاردِن‌های اشتراکی
از آنجا که پای رایانه، اینترنت، اطلاعات، تکنولوژی، نوآوری و ترقی، بی‌چون و چرا میان بسیاری از علوم است حتی میانزیرترین شاخه‌های علوم انسانی و اجتماعی که سر و کارشان بر جای عناصرِ دنیای صفر و یک با واژه و پنداراست، فضاهای کارِ اشتراکی با طراحیِ اتاق و چیدن چند میز و صندلی کنار هم، شکل گرفتند. کِرکره این فضاهای کوچک، موقتی و پویا در کشورهای گوناگون ابتدا با دور هم جمع شدن افرادی که عمدتابرنامه‌نویس و یا هَکر بودن حدود دهه ۶۰ میلادی بالا رفت. در ایران نیز تبِ اوقات گذراندن در فضاهای کار اشتراکی دهه ۹۰ خورشیدی بالا رفت. درست هم‌زمان با سود افتادن به دَخلِ نخستین شرکت‌های کوچک استارت‌آپی، مراکز کارآفرینی خُرد و البته فریلَنسِرها یا همان آزادکارها که همیشه ترجیحشان حضور در فضایی متفاوت بوده و هست. در گذر این زمان چند ده سالهنیز برای اینکه تَبِ فضاهای کار اشتراکی کم نشود، آن را با الصاق عناوین و اسامی متعددی، دَبدبه و کَبکبه دادند: «میزهای کار گروهی»، «تَلِنت گاردِن»، «وُرکینگ اِسپِیس»، «کو وُرکینگ»، «میزهای کار شبکه‌ساز» و شماری دیگر.
کار میان جمع یا کار در جایی وی‌آی‌پی!؟
اغلبشان دانشجو، پژوهشگر، ایده‌پرداز، فریلنسر، خویش‌فرما، پیمانکار مستقل و متخصص، مالک یا سرمایه‌گذارِ استارت‌آپی نوپا و جمع و جور، همکار و کارآفرین خُردنند که سعی دارند با هزینه اندک از امکانات متنوع فضاهای کار اشتراکی برخوردار شوند. اتفاقی که گاه به گفته برخی از آنها به حاشیه کشانده می‌شود. حمید، صاحب استارت‌آپی محیط‌زیستی‌ست که ماهی یک‌بار با دوستانش، میزی معمولی برای انجام پروژه‌های مرتبط با استارت‌آپ‌شان اجاره می‌کند: «بعضی‌ها به خاطرِ شو یا نمایشاحوالاتِ خودشان و یا برای کسب سود و صرفه مالی بیشتر، زلفِ فضا و میز کار اشتراکی را هم به تجمل و مُد و لوکس‌نمایی گره می‌زنند...باکس یا میزهای کار اشتراکی آن هم با اجاره‌های ساعتیِ میلیونی آگهی می‌کنند! چرا؟ چون چهارتا خدمات غیرضروری مثل دیزاین، ظرفیت، وی‌آی‌پی با خدمات پذیرایی و تفریحی، موقعیت جغرافیایی (برج، مجمتع اداری، باغ‌عمارت‌های تاریخی)، روزهای هفته و مناسبت‌های خاص و منشی یا دستیاراختصاصی می‌اندازند تَنگش...در صورتی که ماهیت فضا و میز کار اشتراکی مشخص است.» سامان با ماژیک بر وایت‌بُردِ شیشه‌ای، چیزی می‌نویسد و می‌رود تو حرف حمید: «بی‌انصاف نباش دیگر؛ یعنی فرقی نمی‌کند فضا و میز کارت کجا باشد؛ وسطِ باغ سبز یا گوشه‌ای از برج با ویوی ابدی؟ والله که آدم توی آن فضاها، خلاق‌تر است.»
کار روی میز اشتراکیِ آبنوس، گران است
این روزها بازار اجاره ساعتی، روزانه، هفتگی، ماهانه و بلندمدت فضاهای کار اشتراکی چنان اقبال و مشتری یافته که علاوه بر اسکرول کردن آگهی‌های پُرشمارشان در سایت‌های اینترنتیمختلف، می‌توان فایل‌های فراوانی از آنها را در آژانس و بنگاه‌هایاملاک ورق زد. فایلینگ اختصاصی فضاهای کار اشتراکی را جستجو می‌کند و بی‌رودربایستی از دختر جوانی که روبه‌رویش نشسته، می‌پرسد: «اگر بودجه و سلیقه‌یتان را دقیق بفرمایید بهتر می‌توانم مورد معرفی کنم.» دخترجوان نوک بینی‌اش را بالا می‌برد و کوتاه می‌گوید: «بودجه، مهم نیست و برای سلیقه هم لطفا خاص بودن را مدنظر قرار دهید...ظرفیت ۵ نفر و مدت هم فعلا یک ماه.» افسانه از صراحت دختر جوان و بیشتر بودجه پُر و پیمان او خوشش می‌آید: «خیلی خوش‌سانید...یک مورد مناسب دارم داخل باغ‌عمارتی قدیمی...اتاقی دلنشین با پنجره‌های بزرگ...دیزاین ترکیبی سنتی و مدرن...میزِ کار و جلسه از چوب آبنوس...پارکینگ، منوی پذیرایی، تلفن و اینترنت رایگان و با تجهیزات اداریِ فول...اجاره‌اش برای یک ماه ۲۵ میلیون تومان است. قرارداد محضری و در صورت کنسلی به هر دلیل وجه اجاره برگشت داده‌نمی‌شود...این هم فایل عکس‌ها و فیلم‌هایش؛ ملاحظه کنید.» کمی بعد، دختر جوان امضای گَل و گُشادی پای اجاره‌نامه می‌اندازد.
کم و زیاد شدن اجاره‌ها با کم و زیاد شدن ساعت‌ها
در توضیحات یکی از آگهی‌های اینترنتی در دسته اجاره فضای کار اشتراکی، نوشته شده: «تابلوخور، امکان استفاده از نشانی ما به‌عنوان نشانی دفترتان، دریافت وجه ضمانت در صورت اجاره ماهانه، قابلیت جابه‌جایی در روزهای اجاره فضا و میز، باکس و میز اختصاصی، امتیاز حضور میان افراد متخصص و حرفه‌ای...» و در توضیحات آگهی دیگری آمده: «میزهای کلاس معمولی یک تا ۲۰ نفره در اتاق‌های اختصاصی و سالن‌های عمومی از ساعتی ۲۰۰ هزارتومان تا ۳ میلیون تومان، همین امکانات و ظرفیت در کلاس وی‌آی‌پی از یک تا ۱۰ میلیون تومان...خدمات ویژه متناسب با اکوسیستم‌های مختلف کسب و کار، جلسه، همایش، رویداد و ایونت، استودیو، اتاق بازی و سرگرمی، رستوران و کافه...اکازیون‌هایی با نورگیری عالی و ویوی ویژه». مریم، سر از رایانه شخصی‌اش بیرون می‌آورد و قهوه سرد شده را یک نفس می‌نوشد: «برای من لاکچری یا خلوت بودن مهم نیست...مهم، نور کم، دسترسی به پریز برق و اینترنت، تنوع در منوی پذیرایی و امکان استفاده از ساعت‌های بیشتر طی روز است...اجاره میز کار اشتراکی در یکی از کارخانه‌های قدیمی از ساعت ۷ تا ۲۲ حدود ۴۰۰ هزار تومان است و چیزی شبیه آن در یکی دیگر از فضاهای کار اشتراکی درمناطق مرکزی تهران با ساعت کمتر (۸ تا ۲۱) حدود ۵۰۰ هزارتومان است.»
