خرید و فروش سکه یکی از روش‌های محبوب سرمایه‌گذاری در ایران محسوب می‌شود. در میان انواع مختلف سکه‌های موجود در بازار، دو نوع رایج و پرکاربرد، سکه‌های بانکی و سکه‌های پارسیان هستند. هر کدام از این سکه‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که آن‌ها را برای اهداف مختلفی مناسب می‌سازد. اما این دو نوع سکه چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ کدام گزینه برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟ در این مقاله، به بررسی این دو نوع سکه پرداخته و نقاط قوت و ضعف هر یک را مشخص می‌کنیم تا شما بتوانید تصمیم بهتری در هنگام خرید بگیرید.
سکه‌های بانکی همان سکه‌های رسمی هستند که تحت نظارت بانک مرکزی ایران ضرب می‌شوند. این سکه‌ها دارای وزن و عیار مشخص بوده و با استانداردهای مشخصی تولید می‌شوند. عیار سکه‌های بانکی ۹۰۰ یا ۲۱ عیار است که شامل ۹۰ درصد طلا و ۱۰ درصد مس می‌شود. این ترکیب باعث افزایش دوام و استحکام سکه می‌شود. از جمله سکه‌های بانکی می‌توان به سکه تمام بهار آزادی، نیم سکه، ربع سکه و سکه گرمی اشاره کرد که هر کدام وزن و قیمت متفاوتی دارند.
سکه‌های پارسیان که به آن‌ها سکه‌های غیر بانکی نیز گفته می‌شود، توسط شرکت‌های خصوصی و طلافروشی‌ها ضرب می‌شوند و پشتوانۀ بانک مرکزی را ندارند. این سکه‌ها معمولاً دارای عیار ۷۵۰ یا ۱۸ عیار هستند که درصد طلای خالص در آن‌ها کمتر از سکه‌های بانکی است. قیمت سکه‌های پارسیان متفاوت مانند قیمت سکه پارسیان ۲۰۰ سوت، نسبت به سکه‌های بانکی پایین‌تر هستند. همین امر در کنار وزن و اندازه‌های متنوع، سبب شده تا از این سکه‌ها معمولاً برای هدیه دادن، یادبودها و یا خرید طلا با مبالغ کمتر مورد استفاده شود.
از مهم‌ترین تفاوت‌های سکه‌های بانکی و سکه‌های پارسیان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
اولین تفاوت سکه بانکی و سکه پارسیان را باید عیار آن‌ها دانست. سکه‌های بانکی دارای عیار ۹۰۰ (۲۱.۶ عیار) هستند، در حالی که سکه‌های پارسیان عیار ۷۵۰ (۱۸ عیار) دارند. این موضوع باعث می‌شود که ارزش ذاتی سکه‌های بانکی بالاتر باشد و در نتیجه برای سرمایه‌گذاری گزینه مناسب‌تری باشند.
دومین تفاوت سکه بانکی و پارسیان، وزن و استاندارد ضرب سکه است. از نظر وزن و استاندارد ضرب، سکه‌های بانکی طبق استانداردهای بانک مرکزی در وزن‌های مشخصی مانند تمام سکه با وزن ۸٫۱۳۳ گرم، نیم سکه با وزن ۴٫۰۶۶ و ربع سکه با وزن ۲٫۰۳۳ گرم ضرب می‌شوند. اما سکه‌های پارسیان دارای وزن‌های متنوعی مانند ۰٫۲۵، ۰٫۵، ۱، ۲، ۵ و ۱۰ گرم هستند که باعث می‌شود در هنگام خرید و فروش آن‌ها نیاز به دقت بیشتری باشد.
از پشتوانه باید به عنوان فرق سکه بانکی و سکه پارسیان یاد کرد. سکه‌های بانکی تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می‌شوند و به همین دلیل از نظر اعتبار و استاندارد در بازار رسمی شناخته شده هستند. اما سکه‌های پارسیان توسط شرکت‌های خصوصی تولید می‌شوند و در بازار رسمی، پشتوانۀ بانکی ندارند. این موضوع بر میزان نقدشوندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
تفاوت سکه بانکی و سکه پارسیان از نظر میزان پذیرش در بازار و نقدشوندگی نیز از نکاتی است که باید به آن توجه داشته باشید. از نظر نقدشوندگی و پذیرش در بازار، سکه‌های بانکی در تمام صرافی‌ها و طلافروشی‌ها به راحتی خرید و فروش می‌شوند، اما سکه‌های پارسیان ممکن است در برخی طلافروشی‌ها معامله نشود. این موضوع ممکن است فروش سکه‌های پارسیان را دشوارتر کند.
فرق سکه بانکی و سکه پارسیان به موارد گفته شده ختم نمی‌شود. حباب قیمت یکی دیگر از تفاوت‌های بزرگ این دو نوع سکه است. معمولاً سکه‌های بانکی با حباب بیشتری مواجه می‌شوند. حباب قیمتی به این معنی است که احتمال خرید سکه‌های بانکی با قیمتی بیشتر از قیمت واقعی در بازار وجود دارد.
در موضوع قیمت، سکه‌های بانکی به دلیل وزن بالاتر، عیار بیشتر و تأیید بانک مرکزی، گران‌تر از سکه‌های پارسیان هستند. در مقابل، سکه‌های پارسیان به دلیل عیار کمتر و وزن‌های متنوع و پایین‌تر، ارزان‌تر هستند. همچنین توجه داشته باشید که قیمت سکه‌های بانکی بر اساس قیمت جهانی طلا و نرخ رسمی ارز تعیین می‌شود. این در حالی است که قیمت سکه‌های پارسیان می‌تواند تحت ممکن است تحت تأثیر عوامل دیگری مانند طرح و میزان تقاضا برای مدل‌ها و وزن‌های خاص قرار گیرد.
بسته‌بندی سکه‌های بانکی و پارسیان نیز تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. سکه‌های بانکی معمولاً در بسته‌بندی‌های پلاستیکی وکیوم شده و مقاوم عرضه می‌شوند. همچنین این نوع سکه‌ها معمولاً دارای طراحی ثابت و رسمی هستند که نوع طراحی آن به ندرت تغییر می‌کند. در مقابل، سکه‌های پارسیان به دلیل تنوع در طرح و وزن، معمولاً در بسته‌بندی‌های متنوع‌تر و جذاب‌تری تولید می‌شوند. طرح‌های سکه‌های پارسیان بسیار متنوع است و می‌توان روی آن‌ها مواردی مانند تصاویر تاریخی، فرهنگی و هنری را مشاهده کرد.
آخرین فرق سکه بانکی و سکه پارسیان که در این مطلب آن را بررسی می‌کنیم، استانداردهای بین‌المللی است. سکه‌های بانکی، به دلیل نظارت مستقیم بانک مرکزی و پیروی از استانداردهای بین‌المللی، در بازارهای جهانی از اعتبار و مقبولیت بالایی برخوردارند. این امر، امکان خرید و فروش آسان آن‌ها را در سطح بین‌المللی فراهم می‌کند و در صورت نیاز به نقد کردن آن‌ها در خارج از کشور، مشکلی ایجاد نخواهد شد. در مقابل، سکه‌های پارسیان، به دلیل تولید توسط شرکت‌های خصوصی و عدم وجود نظارت یکپارچه، ممکن است در بازارهای بین‌المللی به اندازۀ سکه‌های بانکی شناخته شده و معتبر نباشند. این موضوع می‌تواند در هنگام فروش آن‌ها در خارج از کشور، چالش‌هایی را به همراه داشته باشد.
اگر قصد شما از خرید طلا، سرمایه‌گذاری بلندمدت است، بدون شک سکه‌های بانکی گزینۀ مناسب‌تری هستند. این سکه‌ها دارای اعتبار رسمی، استاندارد مشخص و نقدشوندگی بالا هستند و در برابر تورم و نوسانات اقتصادی می‌توانند یک دارایی امن باشند.
اما اگر می‌خواهید طلا را با هزینۀ کمتر خریداری کنید یا قصد هدیه دادن دارید، سکه‌های پارسیان گزینۀ بهتری خواهند بود. این سکه‌ها قیمت مناسب‌تری دارند و در وزن‌های کوچک‌تری تولید می‌شوند که خرید آن‌ها را برای عموم افراد راحت‌تر می‌کند.
در نهایت اگر به دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن هستید، سکه‌های بانکی گزینۀ بهترین محسوب می‌شود در حالی که خرید سکه پارسیان با بودجۀ کم و محدود یا خرید به قصد هدیه دادن مناسب‌تر به نظر می‌رسد. توجه داشته باشید که قبل از خرید هر نوع سکه و قطعات متفاوت طلا، قیمت روز طلا را بررسی کنید. خرید از مراکز معتبر نیز باعث جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند خرید سکه تقلبی خواهد شد.
