بازار مسکن و بازار طلا از جمله مهمترین و پررونقترین گزینههای سرمایهگذاری در اقتصاد هستند که همواره توجه سرمایهگذاران را به خود جلب میکنند.
این دو بازار بهدلیل ویژگیهای خاص خود، همچون ثبات نسبی و قابلیت حفظ ارزش در برابر تورم، در دورانهای مختلف به عنوان پناهگاههای امن برای سرمایهها شناخته میشوند. در شرایط اقتصادی متفاوت، افراد با توجه به روندهای بازار، به یکی از این گزینهها یا هر دو روی میآورند تا داراییهای خود را از نوسانات بازارهای دیگر محافظت کنند. تغییرات در قیمتها، نرخ تورم، و شرایط کلان اقتصادی تأثیر زیادی بر جذابیت این بازارها برای سرمایهگذاران دارد و باعث میشود افراد بسته به شرایط بهدنبال سودآوری از طریق خرید و فروش املاک یا طلا باشند.
طلا به دلیل نقدشوندگی بالا و قابلیت حفظ ارزش در برابر تورم، همواره یک دارایی محبوب بوده است. از سوی دیگر، مسکن به عنوان یک دارایی فیزیکی، دارای ثبات و پایداری طولانیمدت است و معمولاً در شرایط بیثباتی اقتصادی، سرمایهها به سمت آن حرکت میکنند. در سالهای گذشته، بارها مشاهده شده که همزمان با افزایش قیمت طلا، قیمت مسکن نیز دچار رشد شده است. اما سؤال اصلی اینجاست: آیا این دو بازار بهطور قطعی به یکدیگر وابسته هستند؟ آیا افزایش قیمت طلا همواره به معنای افزایش قیمت مسکن است؟ و چرا این رابطه وجود دارد؟
بررسیهای آماری نشان داده است که بین قیمت طلا و قیمت مسکن یک رابطه قوی و مستقیم وجود دارد. این ارتباط چندین دلیل اقتصادی دارد.
اولین دلیل به ماهیت طلا و مسکن به عنوان دارایی امن باز میگردد؛ در دورههایی که اقتصاد دچار بیثباتی، تورم بالا یا کاهش ارزش پول ملی میشود، سرمایهگذاران به دنبال داراییهایی هستند که ارزش خود را در برابر نوسانات حفظ کند. طلا و مسکن هر دو در دسته داراییهای امن (Safe Haven Assets) قرار دارند، زیرا برخلاف ارز یا اوراق بهادار، تحت تأثیر مستقیم سیاستهای پولی قرار نمیگیرند.
زمانی که قیمت طلا افزایش مییابد، این علامتی برای سرمایهگذاران است که ارزش پول ملی در حال کاهش است. در چنین شرایطی، تمایل به خرید مسکن نیز افزایش پیدا میکند، زیرا مردم میخواهند سرمایه خود را از پول نقد به داراییهای پایدار تبدیل کنند.
همچنین طلا و مسکن هر دو تحت تأثیر تورم قرار دارند؛ زمانی که تورم افزایش پیدا میکند، قیمت طلا و هزینههای ساخت مسکن نیز بالا میرود. این باعث میشود که هم قیمت طلا و هم قیمت مسکن همزمان افزایش یابد.
از سوی دیگر، باید توجه داشت که طلا و مسکن به عنوان کالاهای جایگزین سرمایهگذاری محسوب میشوند؛ بسیاری از سرمایهگذاران در هنگام افزایش قیمت طلا، تصمیم میگیرند که داراییهای خود را متنوع کنند و بخشی از سود خود را از بازار طلا خارج کرده و وارد بازار مسکن کنند. بهویژه در دورههایی که بازار سهام نوسانی و پرریسک است، سرمایهگذاران تمایل بیشتری دارند که در بازارهای باثباتتری مانند مسکن سرمایهگذاری کنند.
در حالی که همبستگی بالایی بین قیمت طلا و مسکن وجود دارد، اما همیشه افزایش قیمت طلا منجر به رشد قیمت مسکن نمیشود. این رابطه در شرایط مختلف اقتصادی ممکن است متفاوت عمل کند.
اگر افزایش قیمت طلا به دلیل رشد تورم و کاهش ارزش پول ملی باشد، معمولاً بازار مسکن نیز بهسرعت تحت تأثیر قرار میگیرد.
اگر دولتها اقدام به افزایش نقدینگی کنند (مثلاً از طریق کاهش نرخ بهره یا افزایش مخارج دولتی)، بازار مسکن نیز بهطور همزمان رشد خواهد کرد.
شرایطی که افزایش قیمت طلا اثر کمتری بر مسکن دارد:
اگر افزایش قیمت طلا ناشی از رکود اقتصادی باشد و قدرت خرید مردم کاهش یافته باشد، ممکن است رشد قیمت مسکن محدودتر باشد.در برخی دورهها، دولتها ممکن است با کنترل نقدینگی یا سیاستهای مالیاتی، جلوی افزایش قیمت مسکن را بگیرند.
بررسی روندهای گذشته نشان میدهد که در بازههای زمانی که قیمت طلا افزایش چشمگیری داشته، بازار مسکن نیز دچار جهش شده است. برای مثال در اوایل دهه ۱۳۹۰، همزمان با افزایش شدید نرخ دلار و طلا، قیمت مسکن نیز در تهران و سایر شهرهای بزرگ با رشد قابل توجهی مواجه شد. در سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸، جهش مجدد قیمت طلا همراه با رشد سریع قیمت مسکن اتفاق افتاد. در سالهای ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ نیز نوسانات شدید قیمت طلا و ارز، موجب افزایش شدید قیمت مسکن شد.
با توجه به رابطه قوی بین این دو بازار، تغییرات قیمت طلا میتواند یک شاخص پیشنگر برای تغییرات قیمت مسکن باشد. اگر قیمت طلا در یک بازه زمانی کوتاهمدت افزایش یابد، احتمال دارد که سرمایهگذاران مسکن نیز بهزودی فعالتر شوند. اگر روند افزایش قیمت طلا طولانی شود، میتوان انتظار داشت که قیمت مسکن نیز بهصورت تدریجی افزایش پیدا کند. در شرایطی که قیمت طلا تثبیت شود یا کاهش یابد، احتمالاً سرعت رشد قیمت مسکن نیز کاهش خواهد یافت.
بنابراین رابطه بین قیمت طلا و مسکن قوی و قابل پیشبینی است، اما این ارتباط همیشه یکبهیک و فوری نیست. افزایش قیمت طلا معمولاً نشاندهنده رشد تورم، کاهش ارزش پول ملی و افزایش عدم اطمینان اقتصادی است که بهطور غیرمستقیم باعث افزایش تقاضا برای مسکن میشود. با این حال، تأثیر این رابطه به شرایط اقتصادی بستگی دارد. در دورههایی که قدرت خرید مردم کاهش یابد یا دولت سیاستهای کنترل قیمت مسکن را اجرا کند، ممکن است تأثیر افزایش قیمت طلا بر مسکن کمتر باشد.