همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: جمعیت این گونه در اسارت بسیار محدود است و آنچه در طبیعت باقی‌مانده در رقابت با توسعه شهری و و روستایی به شدت آسیب پذیر است. فرصت ثبت جهانی در یونسکو برای کشورها بسیار محدود است. ایران هر ۴ سال ۳ اثر ملی را می‌تواند به جهانیان معرفی و ثبت کند در نتیجه قرار گرفتن در فهرست ثبت جهانی نیز خود مانعی برای حفاظت از این گونه است.

از سوی دیگر تجربه ثبت چوگان به نام کشور آذربایجان و ماجراهای پس از آن، دوستداران این گونه را نگران کرده است. اگرچه این اسب با تلاش انجمن حفاظت از اسب کاسپین در سال گذشته با عنوان «اسب کاسپین، مهارت های سنتی، پرورش ونگهداری» در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید اما هنوز هیچ متولی مشخصی برای پیگیری ثبت جهانی آن وجود ندارد.

سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است این گونه، اهلی شده و متولی وزارت کشاورزی است و وزارت کشاورزی معتقد است برای ثبت در «جیاس» به عنوان یکی از نظام‌های میراث کشاورزی در زیر مجموعه فائو باید با معیشت مردم در اراتباط باشد.

در گذشته به این نژاد اسبچه خزری، گیلِ اسب نیز گفته می‌شد. تا سال ۱۳۴۵ منحصراً در ایران وجود داشت و لوئیز فیروز این گونه را کشف و به عنوان اسب کاسپین به دنیا معرفی کرد.

مذاکره برای تعیین زیستگاه گله‌های اسب کاسپین وحشی

محمدجواد دهقان، مدیر انجمن ملی حفاظت از اسب کاسپین: این گونه اگر به اولویت‌های ثبتی کشور در یونسکو تبدیل شود، ظرف چند ماه می‌توانیم مدارک مورد نیاز را ارائه دهیم چرا که همه تحقیقات ژنتیکی، تاریخی و ... انجام شده است. ثبت در میراث جهانی یونسکو، ثبت در فهرست میراث کشاورزی فائو (جیاس) و ثبت در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در حال پیگیری است. برای ثبت در جیاس نیاز به همکاری وزارت کشاورزی است و برای ثبت در فهرست IUCN نیاز به همکاری سازمان حفاظت محیط زیست داریم. آنها معتقدند که نژادهای حیوانات اهلی به آنها ارتباط ندارد در حالی که یکی از دلایل منقرض نشدن این گونه در کشور وجود جمعیت‌های وحشی و نیمه وحشی در جنگل‌های هیرکانی است. متاسفانه سازمان منابع طبیعی این گونه را به دلیل اهلی بودم از جنگل‌ها بیرون می‌راند. ما از سازمان حفاظت میحط زیست نیز درخواست داریم که منطقه‌ای را برای زیست طبیعی و وحشی این گونه در نظر بگیرد. ما می‌توانیم بدون هیچ هزینه‌ای برای دولت، از این زیستگاه زیر نظر سازمان، حفاظت کنیم.

رنگ‌ها: سفید، سیاه، نیله‌ای، خاکستری و قهوه‌ای تیره و روشن

قد: ۱۱۷ تا ۱۲۷ سانتی‌متر

وزن: ۲۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم

طول عمر: ۲۵ تا ۳۰ سال

۳۳۰ راس: در ایران شناسایی شده است

۳۰ راس: از ابتدای شناسایی و کشف تا کنون به خارج از کشور صادر شده است

۲۲۰۰ راس : اسب کاسپین در دنیا ثبت شده است (۸۸ راس: ایران، ۹۰۰ راس: آمریکا، ۶۰۰ راس انگلستان، ۶۱۲ راس: سایر نقاط دنیا)